Қазақстан Республикасы ғылым және жоғары білім
жүктеу/скачать 69,84 Kb.
|
Бөкей ордасындағы И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс.Тарихнамалық талдау.5
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеудің методологиясы
| Мәселені зерттеу деңгейі. : 1917 жылға дейінгі еңбектер мәселенің тарихнамасын қалыптастырған жоқ. Патшалық Ресейдегі және дәстүрлі қазақ қоғамындағы« әлеуметтік-экономикалық формация « ауыстырылғаннан кейін ғана жалпы Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыстың, исати тиманұлы бастаған көтерілістің тарихын әдістемелік және әдістемелік тұрғыдан қайта қарауға жол ашылды және Махамбет Өтемісұлы. Тарихнамалық зерттеулердің маңызды бөлігі болып табылатын теориялық-әдіснамалық мәселелер қазақ көшпелі қоғамының қалыптасу сипатына және Ресейдегі азаттық қозғалысының бірлігі тұжырымдамасының дамуына, оның орыс пролетариатын қалыптастыратын әлеуметтік күреске сәйкес өзгерді.. басқа халықтардың шаруа аграрлық және ұлт-азаттық қозғалыстарының дамуы, Яғни Қазақстанда Кеңес өкіметінің құрылуы деген идеяны ескере отырып, мықты алғышарттар болды.
Көтеріліс тарихнамасының қалыптасуында өткен ғасырдың 20-жылдарында жарияланған Г. Сербаринов пен А. Ф. Ержановтың жұмыстары үлкен рөл атқарды, бұл кейінгі зерттеулердің барысына айтарлықтай әсер етті [1]. Бұл еңбектер алғаш рет тарихнамалық зерттеулерде мұрағат деректерін пайдалана отырып жазылған. Бұл кезеңде Ғана емес, жалпы осы көтерілістің тарихнамасында Х.Досмұхамедұлының еңбектері ерекше орын алады. Ол Қазақстандағы барлық ұлттық қозғалыстар Патшалық Ресейдің отаршылдық саясатына қарсы бағытталған, олардың бірін «прогрессивті«, екіншісін «феодалдық монархистік қозғалыстарға« бөлуге болмайды, оларды «біртұтас ағым теориясы«тұрғысынан қарастыру керек деп тұжырымдады. Бұл тұжырым әлем елдерінің тарих ғылымында танылып, тарихи шындықтан туындағанымен, қазақ зиялыларының осыған ұқсас тұжырымдамалары Марксистік - Лениндік әдіснамаға көшуді бастаған зерттеушілермен кездесті. Ғылыми зерттеулерде, митингілер мен конференциялардағы пікірталастарда 1836-1838 жылдардағы көтеріліс оны шаруалар көтерілісі ретінде көрсету әрекетінде басым болды. Шығармаларында С. Ж.Асфендиярова, М. Ақынжанова, М. Якунина, м. Вяткина, В. Ф. Шахматов көтерілістің «бүлікшіл« сипатын да,« біртұтас ағым« теориясынан алынған тұжырымдарды да сынға алып, оның таптық сипатын ерекше атап өтті. Тарихи ойдың дамуындағы бұл шекара 1951 жылғы« отаршылдық кезеңдегі Орталық Азия мен Қазақстандағы ұлттық қозғалыстың табиғатын талқылау « мақаласында көрініс тапқан [2]. 1950 жылдардан бастап толығымен үстемдік еткен бұл тұжырымдама тарихи ойдың кейінгі даму кезеңдеріне де тән болды. Ол өткен ғасырдың 60-80-ші жылдарында дүниеге келген. Е. Бекмаханов, И. Кенжалиев, Ж. Қасымбаев және т. б. еңбектерінде алғы сөз және 1 ғылыми түсініктеме көрініс тапты. Сонымен қатар, 70-80жылдардағы көтеріліс тарихын зерттеу бойынша жұмыстарды жүйелеу осы жылдар ішінде ол эмпирикалық түрде қысқа шолуларда жүргізілді, осы бағытта біраз жетістіктерге қол жеткізілді. Көтеріліс тарихының кейбір аспектілері Д. И. Дулаттың «қазақстанның революцияға дейінгі тарихнамасы« еңбегінде Сипатталған, Ол Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыстың барысы мен сипатына, осы тақырыптағы диссертацияға, әртүрлі ғылыми жинақтардан алынған материалдарға арналған. және конференциялар. Көтерілісті зерделеу кезінде олар жоғарыда аталған тұжырымдамалық тұжырымға үлкен өзгерістер енгізген жоқ. Қазақстан тарихын, оның ішінде қарастырылып отырған тақырыпты зерделеу кезінде тарихи ойдың дамуындағы тарихнаманың ажырамас бөлігі және теориялық негізі болып табылатын әдістемелік ізденістердің орнын атау қажет. 80-жылдардың аяғы.және 90-жылдардың басы.жылдар бұрын осы салада мақалары жарияланған болатын. .Зерттеудің методологиясы:Бұл методологиялық бағыттарды пайдалану тарихнамалық зерттеу барысында салыстырмалы – тарихи, логикалық, мәселелік хронологиялық талдау тәсілдері қолданылды. жүктеу/скачать 69,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|