Ұсынылған жоба іс-шараның экономикалық тиімділігін бағалау

Ұсынылған шаралардың енгізу жалпы құның анықтау.

Қалаларда, тұрғын пункттерінде және объекттерінде өртке қарсы қорғаныс жүйесін құруға және жұмыс істеуіне қаражат жұмсалады.

Осы қаражаттардың бір бөлімі оның жұмыс істеу қалпында ұстау үшін пайдаланады. Бұл жыл сайын шығындар түрінде болады, соңдықтанда оларды келе жатқан немесе пайдаланушы шығындар деп атайды (мысалы, ӨА ТК шығындар, өрт автоматика құралдары, өрт сөндіру заттарға кететін шығындар, жанармай, электро энергия, жұмысшылар еңбегінің төлем ақысы және т.б.)

Өртке қарсы қорғанысының жүйесін құру кезінде, оның бөлек элементтерін жанарту кезінде жұмсалатын қаражаттардың басқа бөлімі бірлік шығындар түрінде болады (оқу – жаттығу полигоның құруға, өрт машиналарын сатуға, өрт депосын салуға, өртке қарсы бөгеттерді тұрғызуға және т.б.) осы қаражаттар копиталды деп аталады.

Дәл солай өртке қарсы қорғанысына кететін капиталды шығындар деп, жалпы мемлекеттік негізгі фондқа, жаңа үлгілерін құрастыруға және бар өртке қарсы жүйесін жаңартуға кететін қаражатты айтады.

Өртке қарсы қорғанысына капиталды шығындар негізінен екі бағыт бойынша таралады: объектін технологиялық және құрылыс бөлімінің өртке қарсы қорғанысына; өртке қарсы қызметінің бар негізгі фондтарын техникалық жаңарту, өрт тағайындалу ғимарат пен имараттар.

Объекттерді жобалау және құру кезінде өртке қарсы талаптарын орындауы үлкен капиталды шығындармен қатар жүреді. Осы шығындардын капиталды салу жалпы көлеміндегі шығын үлесі мынаны құрайды: Тұрғын үйлерді салған кезде 1,8 %, қоғамдық ғимараттар үшін - 3,8 -4,4 %, өндірістік ғимараттар мен имарттар үшін 18 %.

Бар техникалық құралдарды құру кезінде және бар техникалық құралдарды құру кезінде капиталды салулар құрамына келісі элементтер кіреді:

Ғылыми зерттеулерге, тәжірибие жобалау мен құруға, үлгілерді құру және сынау, өндірістік сынауларға шығындар;

Сатып алуға, жеткізіп беруге, монтажға, тұтынушымен техникалық құралды танысып алуға кететін шығындар;

Завод дайындаушы құрылғысын жанартуға кететін шығындар;

Жаңа техникалық құралды жасау және пайдаланумен байланысты қажетті өндіріс аланшалар және басқа фонд элементтерін тексеруге кететін шығындар;

Сақталу мерзімі бір жылдан көп өрт сөндіру заттарын сатып алу және жеткізіп беруге кететін шығындар;

Жаңа техникалық құралды еңгізуге қолайлы жағдай жасайтын капиталды шығындар (жаңаларды салу немесе бар ғимараттарды жаңарту, су құбыр имараттарды, келу жолдарды салу).

Капиталды салу құрамына қалдық құны ескеру мүмкін, егер жаңа техникалық құралды құру кезінде ескісі қиратуға ұшыраса.

Капиталды салулардың көлемі меншікті көрсеткіш түрінде көрсетіледі. Бұл алдында қарастырылған элементтерді біріктіретін екі негізгі құрастырылатының еңгізеді:

К_т.с.=К_н+К_п.н.

мұндағы К_н- ғылыми зерттеулерге және тәжіриебие – конструкторлы жұмыстарға кететін шығындар, теңге/бірлік.

К_п.н.- жаңа техникалық құралды дайындаушы заводтың өңдірістік фондтарынна капиталды салулар теңге/бірлік.

К_п.н.=

Мында Ф – завод дайындаушы негізгі өндіріс фондтарының құны, мың теңге; Ст.п – завод дайындаушының тауар өнімінің өзіндік құны мың теңге;

С ед- техникалық құрал бірлігінің өзіндік құны егер оның дайындалуы негізгі өндіріс фондтарының қымбаттануы немесе арзандауын әкелетін болса.

Түзету коэффициенті мына формуламен анықталады:

z = R ₁R_2,

мұндағы R₁ – жаңа технологиялық Т_н құралды дайындаудың еңбек сыйымдылығын өзгеруін ескертетін коэффициент, базалы Т_б салыстырғанда:

R₁ = ;

R₁-Базалы А_б салыстырғанда жаңа техникалық А_н шешімінің орташа жылдық шығаруының өзгеруін ескеретін коэффициент;

R₂ = ;

Ғылыми – зерттеу және тәжирибие конструкторлы жұмыстар олардың орындалу шамасы бойынша жүзеге асырылатындықтан онда оларды есептік жылдын басына келтірулуі келісі формуламен анықталады.

К_н1 =

Мұндағы t_p – жұмыс басына есептік жылдың тізім нөмірі (t=t_o, t_1,.....t_p);

К_нt – t жылдағы жұмыстың сәйкес этаптарының шығындары, теңге: Е=0,1 келтіру нормативі.

Онда техникалық шешім бірлігіне меншікті шығындар К_н мынаған тең:

К_н =

Техникалық құралдарды жаңартуға немесе берілген объектіде жоқ құралдарды К_т.с сатып алуына капиталды шығындар келісі формуламен анықталады.

К_т.с = k_т.з.

Мұндағы k_т.з.- көлік және дайындау қойма шығындарын ескеретін коэффициент. Өрт машиналар үшін 1,04; өрт қондырғымен автоматика үшін 1,07; Ц_oi – і техникалық құралдын жалпы құны (i=1,2,.....,n;) А_т.сi – і түрінің техникалық құралының саны.

Өрт депосын, оқу жаттығу полигондарын және өртке қарсы нормалар мен ережелерінің талаптарын орындауға кететін капиталды шығындар өзінің құрамына құрылыс монтаж жұмыстары, құрылғыларды, саймандарды сатып алуға, жоба іздеу жұмыстарының шығындары кіреді.

Өткізлген есептеулер нәтижесінде күтетін экономикалық тиімділігін анықтаймыз:

Мұндағы, З_i – келтірілген шығындар;

Р₁ - өндіріс шығын коэффициенті, Р₁=0 деп алынған;

Е_н – эконмикалық тиімділіктін нормативті коэффициенті, 0,15 тең;

Р₂ = 0,0865 экономикалық тиімділіктін анықтау әдістемесі бойынша;

К - өртке қарсы қорғанысыны капиталды шығындар.

Келтірілген шығындарды келісі формуламен анықтаймыз:

З_i = С+ Е_н  К + У_i

Мұндағы, У_i – 0-ге тең деп алынған орташа жылдық материалды шығын.

С – пайдаланушы шығындар, келісі формуламен анықталады:

С = С_в + М + З = 2000300 + 500078 + 105000 = 2605379 тенге,

мұндағы, С_в - сумен қамтамасыз ету шығындары С_в = 2000300 тенге;

М – материалдарға кететін шығындар, М = 500078 тенге;

З – төлем ақы шығындары, З =105000 тенге; бір жұмыс күнінін төлем ақысы бір жыл кезінде 10000 теңге, жұмысшылардын саны 10 адам болғандықтан, яғни 1000012=120000 теңге, онда бір жұмысшы бір жыл ішінде төлем ақысы. 5 жыл ішінде барлық жұмысшылардың төлем ақысы 12000010=1200000 тең.

З_i = С+ Е_н  К + У_i = 2605379+ 0,15480838= 2677504 тенге;

Э = З_i = 2677504 *(0,15/0,0865+0,15)+480838/(0,0865+0,15)= 3044696 тенге.

Өткізілген есептеулер нәтижесінде экономикалық тиімділік 685360 тенге құрады.

6. Графикалық бөлімі.

Жобаның графикалық бөлігі форматтың стандартты беттерінде орындалады. Талап ететін беттер саны және олардың құрамын оқытушы дипломдық жобаға тапсырмада анықтайды.

Форматтың стандартты беттерінде жобаның графикалық бөлігін орындау кезінде бірінші бет бұзушылық картасына арналады, екіншісі бас жоспарға, өрт сөндіру схемасына арналады, ал қалғандары - өртке қарсы қорғаныс элементтерінің техникалық шешімдерін орындауға арналған.

Сызуларды толық көлемде жасамай – ақ оларды белгілі бір өстерде, жеткіліксіздерді көрсетіп ( фрагменттер фасадтарыме, саты бойынша кескін, подвалға кіру жоспары, ғимараттың жеңіл түсіретін конструкциясының немесе түтінді жоятын құрылғылары). Жеткіліксіздерді жазбалау спецификацияда беріледі, ал сызуында фрагментом үстінде қатемен реттік нөмірі қойылады.

Қағазда орын болмаған жағдайда жобаның жеткіліксіздерін жазу үшін сызылады. Жеткіліксіздікті жазуы қысқаша және нақты болуы тиіс, нормаларға бағынуы керек (мысалы, ауданы 300 м2 - п.4.14 ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2009 сәйкес подвалдан екінші эвакуациялық шығу жоқ).

Графикалық бөлігінің беттерінде табылған жеткіліксіздерді жою бойынша техникалық шешімдерді қабылдайды. Қабат жоспарларының жаңа нұсқалары болуы мүмкін (толық немесе бөлінген белгілі бір өстерде); ғимарат фасадтары; ғимарат бойынша көлденең немесе өтпелді кескіндер; шатырға немесе жабынға шығу мен кескінін көрсетумен саты бойынша кескін; желдету фрагменттер жүйелері; әр түрлі бөліктер (жеңіл түсіретін жабын, түтін жоятын құрылғылар, өртке қарсы шымылдық олар фойе және көрме залының іліп қоятын өгеттердің элементтері).

Кейде графикалық бөлігі қағаздарының біреуі ретінде тыңдаушы өзімен өңделген адамдардың эвакуациялығын өңдеуге ұсынады.

Беттерде сызуларды орналастыру тығыз орналасуы тиіс, сызуларды бітірілген түрінде көрсетеді (кескіндер фундаменттерден басталуы тиіс және жабынмен бітуі керек, қабаттар жоспарларында терезелердің, есіктердің, бөгеттердің және басқа конструктивті элементтерін шартты белгілермен көрсету керек).

Кескінде тек қана саты арқылы өтуі керек. Бөлшектерді байлау керек (ғимараттың белгілі бір жағына жататын конструктивті элементтері мен бөлшектері).

Сызу бетінде ереже бойынша, қабат жоспары орналастырады (немесе оның фрагменті ), кескін және екі-үш бөлшектер. Егер ғимарат жоспары өзгеріске ұшырамаса, онда қабаттар жоспарларын сызу қажетті емес.

Бұл жағдайда конструктивті сипаттық сызулар қосылады: фасад нұсқасы, подвалға кіру шешімі, сыртқы өрт саты
6.1 Жоспарлы шешімдерінің жаңа нұсқасы

Баспалдақ торына ауа қысымы жүйесінің есебі

Ақтау қаласында орналасқан 16 қабаттық қоғамдық ғимараттың 2 типті түтінденбейтін баспалдақ торына ауа тірегі жүйесіндегі желдеткіштің қысымы мен керекті өнімділігін есептеу.

Жер деңгейінің белгісі h = -1,0м болып табылады, 1-ші қабаттың еден белгісі ±0,0м, 1-ші қабаттың биіктігі -5м, 2-ші қабаттың -4м, қалған қабаттардың биіктігі- 3м,ауа сору белгі деңгейінің тесігі +43м.Баспалдақ торына баратын ауа клапанның аумағы..

Мұндағы и - Ғимараттың қасбет жел асты және жел бойынша сәйкес аэродинамикалық коэффициенті - есіктердің өту ортасында жер деңгейінен баспалдақ торының кіреберісінде есіктердің өту ортасының есептік биіктігі, м

Гравитационндық қысыммен жел бойынша сыртқы қысым әрбір бағаланған биіктік үшін ғимараттың бүйір биіктігі,ал қорытындысы 1кестеге енгізіледі.

Сыртқа шығу баспалдақтар торына шығуда 1 қабаттағы қатарынан үш ашық есік эквиваленттік аймағын анықтаймыз есепте тек бір үлкен қос есік жапырағын қабылданады деп есептейміз.

1-ші қабаттағы баспалдақ торындағы қысымды табамыз

Где – өту есіктерде гидравликалық кедергісінің коэффициенті- дәлізде баспалдақтар торларындағы өту есіктерінің нормативтік жылдамдығы 1,3 м / с-тұрғын ғимараттарда ал қоғамдық ғимараттар үшін - 1,5м/с

1-ші қабаттағы терезе ойықтарынан өтетін ауа шығынын анықтаймыз

где –терезенің ауа өткізгіштігі, кг/(с**)