Ќазаќстан Республикасы Конституциясыныѕ 52-бабыныѕ
жүктеу/скачать 7,99 Mb.
|
| АНЫҚТАДЫ:
Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесіне 2000 жылғы 9 маусымда Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Ж.А.Тұяқбайдың Қазақстан Республикасы Конституциясының 42-бабының 5-тармағын ресми түсіндіру туралы өтініші келіп түсті. Өтініш субъектісі аталған конституциялық норманы түсіндіруде Республика Президенті болып қатарынан екі реттен артық сайлануға тыйым салу көзделген норманың осы қызметке 1999 жылғы 10 қаңтарда өткен сайлауда сайланғанға дейін Қазақстан Президенті өкілеттілігін атқарушы тұлғаға қатыстылығын анықтауды сұрайды. Аталған өтінішті қарай отырып, Конституциялық Кеңес мынаны негізге алады. Республика Конституциясының 42-бабының 5-тармағына сәйкес «бір адам қатарынан екі реттен артық Республика Президенті болып сайлана алмайды». Келтірілген конституциялық норма 1995 жылғы Республика Конституциясының 41-бабы мен соған сәйкес «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңының ретімен бір адам қатарынан тек екі рет сайлана алатындығы көрсетеді. Қазақстандағы президенттік институт «Қазақ ССР Президенті қызметін тағайындау және Қазақ ССР Конституциясына (Негізгі Заңына) өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақ ССР–інің 1990 жылғы 24 сәуірдегі Заңымен енгізілген, оның негізінде 1990 жылғы 24 сәуірде Қазақ ССР-інің Жоғарғы Кеңесі Қазақстанның бірінші Президентін сайлады. «Қазақ КСР Президентін сайлау» Қазақ КСР-інің 1991 жылғы 16 қазандағы Заңына сәйкес және «Қазақ КСР Президентін сайлауды тағайындау туралы» Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесінің 1991 жылғы 16 қазандағы қаулысымен Қазақ КСР Президентін сайлау 1991 жылғы 1 желтоқсанға белгіленді. Қазақ КСР-інің Жоғарғы Кеңесі Қазақ КСР-і Президенттігіне кандидат ретінде Қазақстан азаматтары 1991 жылғы 1 желтоқсанда Президент етіп сайлаған, Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевты ұсынды. Қазақ КСР-інің Президенті Республика халқына Қазақ ССР-інің 1978 жылғы Конституциясымен ант берді. Республиканың Жоғарғы Кеңесі 1993 жылы 28 қаңтарда қабылданған, Қазақстан Республикасының тәуелсіз мемлекет ретіндегі бірінші Конституциясы «Өтпелі кезең ережелерінің» 10-бабында Қазақ КСР-інің заңдарына сәйкес сайланған Республика Президентінің өкілеттіліктерін сақтады. Қазақстан Халықтары Ассамблеясының бастамашылығымен 1995 жылғы 29 сәуірде өткен республикалық референдумда, Қазақстан Республикасының референдумы Орталық комиссиясының 1995 жылғы 3 мамырдағы № 13 қаулысына сәйкес, Қазақстанның бірінші Президентінің өкілеттілік мерзімі 2000 жылғы 1 желтоқсанға дейін ұзартылды. Қазақстан Республикасы Парламентінің 1998 жылғы 8 қазандағы № 103-1 қаулысымен, Республика Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 1995 жылғы 29 сәуірдегі республикалық референдумда бекітілген өкілеттік мерзімі, Республика Парламентінің Мәжілісі 1999 жылғы 10 қаңтарға тағайындаған, Президент сайлауында сайланатын Қазақстан Республикасының жаңа Президенті қызметіне кіріскенге дейін қысқартылды. 1999 жылғы 19 қарашадағы Орталық сайлау комиссиясының қаулысымен Н.Ә. Назарбаев басқа да үміткерлермен бірге Қазақстан Республикасы Президентіне кандидат болып тіркелді. Республиканың қолданыстағы Конституциясы мен «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық заңы негізінде 1999 жылғы 10 қаңтарда Қазақстан Республасының Президенті болып сайланған Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының 1999 жылғы 15 қаңтардағы № 3/182 қаулысымен тіркелді. Конституциялық Кеңес жоғарыда баяндалған жағдайларды, сондай-ақ Республикада басқарудың жаңа нысанын және Қазақстан Президентінің мемлекет басшысы және оның ең жоғары лауазымды тұлғасы ретінде мәртебесін бекіткен Республика Конституциясының 1995 жылы қабылдауымен конституциялық жүйенің түбегейлі түрде өзгергенін ескере отырып, 1998 жылғы 7 қазандағы өзгерістер мен толықтырулар енгізілген 1995 жылғы Республика Конституциясында көзделген, Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттілігінің бірінші мерзімі Қазақстан Республикасы Президентінің қызметке ресми кріскен сәті 1999 жылғы 20 қаңтардан бастап есептеледі деп санайды. Осы Конституцияның негізінде және «Қазақстан Республасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес 1999 жылғы 10 қаңтарда Қазақстан Республикасының Президенті бірінші рет сайланды. Конституциялық құқықтар мен міндеттердің жаңа көлеміне сай бірінші рет балама негізде сайланған Қазақстан Республикасының Президенті 1995 жылғы Конституциямен Қазақстан халқына ант берді. Осылайша, 1995 жылғы Республика Конституциясының 42-бабының 5-тармағына сәйкес, Қазақстан Республикасының қазіргі Президентінің 2006 жылы өкілеттілік мерзімі өткенде, ол Қазақстан Республикасының Президенті болып қатарынан екінші рет сайлана алады. Баяндалғанның негізінде, Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабының 1-тармағының 4) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Президентінің «Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі туралы» конституциялық заң күші бар Жарлығының 17-бабының 3-тармағының 1) тармақшасын, 37-бабын басшылыққа ала отырып, Қазақстан Республикасы Конституциясының 42-бабының 5-тармағын ресми түсіндіру ретінде Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі жүктеу/скачать 7,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|