Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
-сынып білім алушыларының білім жетістіктері мониторингісінің
жүктеу/скачать 7,25 Mb. Pdf көрінісі
|
23 Білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойынша оқу тапсырмаларының жинағы
| 9-сынып білім алушыларының білім жетістіктері мониторингісінің
нәтижелері Білім беру ұйымының түрі 2022 жылғы ББЖМ-ге жалпы білім беретін 1 182 мектептен 41 892 оқушы, 171 гимназия мен мектеп-гимназиялардан 7 042, 83 лицей мен мектеп – лицейлерден 3 319 оқушы қатысты. ББЖМ нәтижелеріне сәйкес жалпы білім беретін орта мектептер пәндер бойынша тереңдетілген дайындықты қамтамасыз ететін мектептерге қарағанда (гимназиялар мен мектеп-гимназиялар – 2,36 балға, лицейлер мен мектеп-лицейлер – 3,57 балға) төменгі нәтижелер көрсетті. Гимназияларда, мектеп-гимназияларда, лицейлерде және мектеп- лицейлерде қазақ және орыс тілдерінде оқитын оқушылар арасында оқыту тілі бөлінісінде алшақтық іс жүзінде жоқ (алшақтық 1,31 балдан аспайды). Ал жалпы білім беретін мектептерде алшақтық үш есе көп және қазақ тілінде оқытатын оқушылардың пайдасына 3,84 балды құрады. «Оқу сауаттылығы» бағыты бойынша Тестілеудің үш бағытының арасында оқушылар оқу сауаттылығы бойынша тапсырмаларды неғұрлым сәтті орындаған (30 ең жоғары балдан 20,87 балл), бұл тест тапсырмаларын орындаудың 69,6% -ына сәйкес келеді (3-сурет). 31 3-сурет – Оқу сауаттылығы бойынша 2022 жылғы ББЖМ нәтижесі, % Оқыту тілдері бөлінісінде қазақ тілінде оқытатын әрбір төртінші оқушы жоғары балл (25-30) жинағаны анықталды, ал орыс тілінде білім алушылардың үлесі осындай нәтижелермен тек 15,4% - ды құрады (4-сурет). Оқыту тілі факторының мәнмәтінінде қазақ тілінде оқитындардың «Оқу сауаттылығы» бағыты бойынша орташа балы орыс тілінде оқитындарға қарағанда 1,8 балға жоғары (тиісінше 21,45 және 19,61). Өңірлер ішінде қазақ тілінде оқытатын 9-сынып оқушыларының пайдасына оқу сауаттылығы бойынша орташа баллдың ең көп алшақтығы Солтүстік Қазақстан (3,48 балға) және Қостанай (3,3 балға) облыстарында байқалды. 4-сурет – Оқыту тілі бойынша «Оқу сауаттылығы» бағыты бойынша жиналған баллдар бойынша 9-сыныптан ББЖМ-ге қатысушыларды бөлу, % Үш тілдік блок бойынша тапсырмалардың орындалуын талдау қазақ және орыс тілдерінде оқитын білім алушылар ағылшын тілі бойынша ең аз нәтиже көрсеткен. Осы тілдік блок бойынша қазақ тілінде оқитын оқушылар арасында орташа балл 6,35 балл, орыс тілінде – 6,13 баллды құраған (5-сурет). 69,6% 1,4 20,1 53,3 25,3 3,3 33,9 47,5 15,4 0,0 20,0 40,0 60,0 0-9 балл 10-18 балл 19-24 балл 25-30 балл Оқыту қазақ тілінде оқыту орыс тілінде 32 5-сурет – «Оқу сауаттылығы» бағыты бойынша тілдік блоктар бөлінісінде 9-сынып ББЖМ орташа балы, % «Оқу сауаттылығы» бағыты бойынша қалалық және ауылдық білім беру ұйымдары іс жүзінде бірдей нәтиже көрсетті (ауылдық - 20,95 балл, қалалық – 20,81). Өңірлер ішінде қала мен ауыл арасындағы ең үлкен айырмашылық Қарағанды облысында (қала пайдасына 1,28 балл алшақтық) және Қостанай облысында (ауыл пайдасына 1,25 балл алшақтық) байқалды. Тапсырмалардың қиындық деңгейлері бойынша жетістіктер Негізгі нәтижелер ⮞ Оқу сауаттылығы бойынша салыстырмалы түрде орындалу пайызы жоғары болғаны байқалды -69,6%; ⮞ Қазақ тілінде оқытатын тоғыз сынып оқушыларының орташа балының орыс тілінде оқитындардың көрсеткішінен сәл басымдылығы байқалады (ең жоғары 75 балл кезінде 3 балл алшақтығы); ⮞ Атырау, Түркістан және Қарағанды облыстарының қалалық оқушылары Қызылорда, Маңғыстау, Шығыс Қазақстан облыстарындағы ауылда оқитын құрдастарына қарағанда тестілеудің барлық бағыттары бойынша анағұрлым табысты нәтиже көрсетті; Өңірлер бөлінісінде мониторингтің әрбір бағыты бойынша орташа баллдың айтарлықтай алшақтығы байқалды. Оқу сауаттылығы бойынша қазақ тілінде оқитындар арасындағы ең жоғары (Алматы қаласы) және төмен (Атырау облысы) көрсеткіштердің арасындағы алшақтық 3,47 баллды, орыс тілінде – 3,79 баллды құрады. Оқу сауаттылығы бойынша тесттердің құрылымына сәйкес әрбір тест қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі үш мәтіннен тұрады. Тест тапсырмаларының жалпы саны – 30: оның ішінде қазақ тілінде – 10, орыс тілінде – 10, ағылшын тілінде – 10. Оқу сауаттылығы тестінде ақпаратты түсінуге, мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтауға және негізгі ойды анықтауға, мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтауға, әртүрлі көздерден ақпарат алуға, мәтін мазмұнын салыстырмалы талдауға, мәтінді талдауға және түсіндіруге бағытталған тапсырмалар бар. 7,89 7,21 6,35 6,94 6,53 6,13 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 "Қазақ тілі" "Орыс тілі" "Ағылшын тілі" Оқыту қазақ тілінде Оқыту орыс тілінде |