Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
жүктеу/скачать 7,25 Mb. Pdf көрінісі
|
23 Білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойынша оқу тапсырмаларының жинағы
| «Қазақ тілі» пәнінен оқу сауаттылығы бойынша тест тақырыптары:
«Мәдениет: тіл және қарым-қатынас». «Тарихи тұлғалар». «Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері». «Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы». «Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер». «Мәңгілік Ел - мұратым». «Жаһандану мәселелері». «Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан». «Адам құқығы мен бостандығы». «Отбасы және демографиялық өзгеріс». «Биотехнология және гендік инженерия келешегі». «Бұқаралық ақпарат құралдары». Оқыту мақсаттары: мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастыру; мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау; мәтіннің құрылымдық ерекшелігіне назар аудара отырып, жетекші сұрақтар арқылы негізгі ойды анықтау; публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; • мақала, аннотация, презентация, құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру; фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану; әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; әртүрлі стильдегі мәтіндердің тақырыбын, қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдау; мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру; перифразаның түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мәтін бойынша сұрақтар құрастыру; • шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау; көркем шығармадағы кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдері тұрғысынан анықтау 34 автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау; әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдау. Тапсырмалар қиындық деңгейінің артуына қарай: салыстырмалы қарапайымнан күрделіге және неғұрлым күрделі тапсырмаларға дейін орналасқан. Қиындық деңгейіне байланысты тапсырмалар төмендегілерге бағытталған: Негізгі деңгей – оқушылар мәтіндегі жалпы ақпаратты анықтай білуі керек; анықтама берілген қарапайым мәтінмен жұмыс істеу (ақпаратты қайталау); қарама-қайшы ақпараты жоқ мәтінді түсіндіру; мәтіннің негізгі тақырыбын/ автордың мақсаты мен мақсатты аудиториясын анықтау; мәтіндегі негізгі идеяны тану, мәтін құрылымының өзара байланысын немесе құрылымын түсіну; мәтін құрылымын салыстыру немесе мәтіннің бір ерекшелігіне негізделген контрасттарды анықтаңыз. Орта деңгей – студенттер мәтіннің кейбір бөліктері арасындағы қатынасты анықтай және талдай білуі керек; мәтіннің бірнеше бөлігін қосу арқылы негізгі идеяны анықтай білу; Мәтінді қарама-қайшылықты ақпаратпен түсіну; белгілі, күнделікті білім негізінде мәтінді түсінуді көрсету; мәтіннің тұтас мазмұнына сәйкес тілдік нюанстарды түсіну. Жоғары деңгей – оқушылар таныс емес мәтінді түсінуі, түсіндіруі және түсінуі; мәтіннен жауап беру үшін қажетті ақпаратты алуы, оқылған ақпаратқа сүйене отырып қорытынды жасауы; ұсынылған мәтінді басқа мәтінмен немесе мәтіннен үзіндімен салыстыруы тиіс. Тестке қатысушылардың жауаптарын оқу сауаттылығы бойынша тапсырмалардың қиындық деңгейлері бойынша талдау сәтті орындалған тесттердің ең жоғары үлесі базалық деңгейдегі тапсырмаларда – 79,1% байқалғанын көрсетті. Қиындықтың орташа және жоғары деңгейіне келетін болсақ, мұнда сәтті орындалған тапсырмалардың пайызы 10% - дан төмен (сәйкесінше 68,7% және 57,7%). Бұл нәтижелер қазақстандық оқушылардың мәтіндегі жалпы ақпаратты анықтай білу, мәтіндегі негізгі идеяны түсіну, өзара байланысты немесе мәтін құрылысының құрылымын түсінуге қатысты тапсырмаларды орындай алатындығын көрсетеді. Сонымен қатар, олар жоғары деңгейдегі тапсырмаларды орындауда қиындықтарға тап болған. Бұл мәтін мен оның элементтерін тереңірек түсінуді, бағалауды, талдауды және түсіндіруді, қорытынды жасау және сұраққа дұрыс жауап беру үшін мәтіннен қажетті ақпарат алуды талап етеді. Тест тапсырмаларын орындауда білім алушыларда кездескен қиындықтар: Тапсырманы орындау үшін мәтінді мұқият түсініп оқып, жалпы мәнмәтіннен қажетті ақпаратты тауып, анықтап алу керек, оны ұсынылған бірнеше дистракторлардан дұрысын таңдау үшін пайдалану керек. Оқушылардың көпшілігі мәтінді оқу және талдау, оқығанын түсіндіру және түсіну, әдеби кейіпкердің іс-әрекетінің себебін анықтау қабілеттерін көрсете 35 отырып, тапсырманы орындаған. Қатысушылардың 22%-ында оқырмандық құзыреттің қалыптаспауынан, оқылған мәтінді талдау негізінде қорытынды жасай алмауынан сұраққа дұрыс жауап бере алмағаны байқалды. жүктеу/скачать 7,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|