Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы есеп

Аккредиттелген, оның ішінде шетелдік органдарды тану және танылған аккредиттелген органдардың білім беру ұйымдары мен білім беру бағдарламаларының тізілімі ҚР Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 1 қарашадағы № 629 бұйрығымен бекітілген.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру құрылымын Білім беру сыныптауышының халықаралық стандартына сәйкес келтіру

Қорғанысмині

Техникалық және кәсіптік, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім мамандықтарының жіктеуіштерін қайта қарау жөніндегі жұмыс тобы құрылды (ҚР БҒМ 2016 жылғы 2 маусымдағы №353 бұйрық).

Аталған жұмыс тобымен Жоғары және жоғары оқу орнына кейнігі мамандықтар Жіктеуішінің Халықаралық білімдістандарттық жіктеуішімен үйлестірілген жобасы әзірленді. Жіктеуіш жобасы 2016 жылғы 12 тамызда Жұмыс тобының отырысында, сонымен қатар 2016 жылғы 3 қарашада Республикалық оқу-әдісмтемелік кеңесте талқыланды.

Республикалық оқу-әдісмтемелік кеңестің шешімі бойныша ЖОО-ларға жіктеуіш жобасына ұсыныстар енгізу тапсырылды.

Қолданыстағы Жіктеуіш жыл сайын ХБСЖ сәйкес жаңартылады.

Екінші өзгеріс Қазқстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитетінің 2016 жылғы 26 қазандағы №270-од бұйрығымен бекітілді.

ЖОО-ларда (азаматтық емес ЖОО-ларды қоспағанда) коммерцияландыру офистерін, технопарктер, бизнес-инкубаторлар және басқа да инновациялық құрылымдар құру

2012 жылдан бастап Назарбаев Университетінің жанында негізгі міндеті университеттік ғылым мен өндірістің арасындағы байланысты дамыту, сондай-ақ ғылыми әзірлемелердің нәтижелерін нарыққа шығару болып табылатын зияткерлік-инновациялық кластер дамып келеді. Кластердің құрамына инновациялық инфрақұрылымның 4 элементі кіреді. Қазіргі таңда «Бизнес-инкубатор», «Коммерциализация офисі» и «Технопарк» жұмыс істейді, ал 2018 жылы Astana Business Campus ғылыми паркі өз қызметін бастайды.

Қазіргі таңда Назарбаев Университеттен басқа Қ. Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық техникалоық зерттеу университеті (бұдан әрі – ҚазҰТЗУ) зерттеу университеті болып табылады.

ҚазҰТЗУ-дың ғылыми-инновациялық инфрақұрылымы үздіксіз инновациялық циклді қамтамасыз ететін біріккен ғылыми-өндірістік оқыту және әлеуметтік-мәдени аймаққа ие.

ҚазҰТЗУ «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» АҚ-мен бірге «Қ. Сәтпаев атындағы ҚазҰТЗУ-дың технопаркі» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің 46,33% үлесі бар құрылтайшылары болып табылады.

Қ. Сәтпаев атындағы ҚазҰТЗУ-да 14 ғылыми орталық қызмет етеді.

ИИДМБ-2-нің қажеттіліктеріне бағытталған жаңа білім беру бағдарламаларын қалыптастыру жұмыстың басты бағыттарының бірі болады.

Назарбаев Университеттің үлгісі бойынша ИИДМБ 11 базалық ЖОО-ларында инновация мен дамудың «өсу нүктелері» қалыптасатын болады. Аталған ЖОО-ларда студенттер, магистранттар, докторанттар және оқытушылар зерттеулер жүргізетін 46 пәнаралық зертхана құрылған. Бүгінде 2015 жылы қабылданған 1500 магистрант өздерінің магистрлік жобаларын аяқтауда. Олар 2017 жылдың 1-тоқсанында бітіреді.

Магистрлік жобалардың инновациялылығының белгісі олардың заманауи жабдықтармен жабдықталған ИИДМБ кәсіпорындары мен зертханалары базаларында және отандық және шетелдік мамандардың, сондай-ақ өндіріс мамандарының жетекшілік етуімен орындалуында.

Одан басқа, аталған ЖОО-лар алдағы ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмеге қатысады.

Л. Гумилев атындағы ЕҰУ және С. Сейфуллина атындағы ҚАТУ-дың жанында «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» АҚ қолдау көрсететін коммерциализация офистері қызмет етеді. Коммерциализация офистерінің негізгі мақсаты ғылыми зерттеулернәтижелері мен ЖОО-ның құрылымдық бөлімшелерінің әзірлемелерін коммерциализациялау болып табылады. 2016 жылы Л. Гумилев атындағы ЕҰУ 4 жобаны, С. Сейфуллина атындағы ҚАТУ 1 жобаны іске асырған.

Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» АҚ қолдауымен ЖОО-лар мен ҒЗИ-лар жанында тағы 19 коммерциализацияландыру офистері қызмет етеді.

ЖОО-лардың үшжақты келісімдер жасау (ЖОО – ғылыми ұйым – бизнес) арқылы ғылыми жобаларды іске асыруға қатысуы

2015-2016 жылдары ИИДМБ-ның базалық ЖОО-лары Ұлттық қор қаражаты есебінен зертханаларды заманауи құрылғылармен жабдықтау бойынша жұмыстар жүргізді. Сонымен қатар, Қ. Сәтпаев атындағы ҚазҰЗТУ бюджеттен тыс қаражат есебінен зертханалық жабдық сатып алып, «Жасыл энергетика» зертханасын құрды.

Одан басқа, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ «Медицина-биологиялық кластер» және «Инновациялық Инжиниринг және ғылымды қажет ететін технологиялар кластері» ғылыми-зерттеу инфрақұрылымын құру бойынша инновациялық жоспарлар шеңберінде мүдделі мемлекеттік органдармен жұмысты жалғастыруда.

Осы құжаттардың қаржылық-экономикалық бөлімдері Қазақстандың Ұлттық банкінің теңгенің еркін курсына байланысты жаңа саясатына байланысты түзетілді.

Нәтижесінде тартылатын инвестиция курсы «Медицина-биологиялық кластер» бойынша 26,7 млрд. теңгеге, «Инновациялық Инжиниринг және ғылымды қажет ететін технологиялар кластері» бойынша 25,4 млрд. теңгеге артты.

Нәтижесінде құнының артуына байланысты жобалар ҚазҰУ-ның Байқау кеңестерінің және мүдделі мемлекеттік органдардың оң қорытындысын ала алмады.

Жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеу ИИДМБ-2 базалық ЖОО-ларында оқытуға және өндірістен тәжірибелі мамандарды тарту

Бүігнгі таңда базалық ЖОО-лар ынтымақтатсық туралы 78 шетелдік ЖОО-лармен шарттар жасасты. Шетелдік ЖОО-лардың сарапшылармен, сонымен қатар жұмыс берушілердің қатысуымен 24 инновациялық, студентке бағытталған білім беру бағдарламалары әзірленді және бекітілді.

Аталған білім беру бағдарламалары заманауи технологиялармен жұмыс жасау мен оларды өндіріске енгізу үшін қажетті практикалық дағдыларды, сыни тұрғыдан ойлауды және құзыреттерді дамытуға бағытталған. Білім беру бағдарламалары ИИДМБ-2 нақты жобаларының және өндірістің қажеттіліктеріне сәйкес икемді білім беру траекторияларын қамтиды.Базалық ЖОО-лар дәрістерді оқу, дипломдық жұмыстар мен магистрлік диссертацияларға жетекшілік ету үшін шетелдік серіктес ЖОО-лардан ғалымдар тартылды.

Осылай қазіргі таңда 11 базалық ЖОО-лар АҚШ, Швециядан, Польшадан, Ұлбыританиядан, Ресей Федерациядан, Малайзиядан 199 шетелдік ғалым шақырылды

Студенттік өзін-өзі басқаруды енгізу, студенттерді академиялық, зерттеу қызметіне және ЖОО-ны алқалық басқару органдарына тарту

ЖОО-да Жастар кеңесі құрылды. Жастар кеңесінің құрылымында 100 астам қызығушылық бойынша клубтар табысты түрде жұмыс атқаруда: тіл дамыту, бизнес икемдерін дамыту, интеллектуалдық және дискуссиялық бағыттар бойынша, сән театры, заманауи билер бойынша клуб, көңілділер және тапқырлар клубы, құқықтық тәртіпті қолдау бойынша «СТОП» клубы және т.б.

Жастар кеңесінің белсенділері факультеттер, жас ғалымдар кеңестерінің, Ғылыми кеңестің және ЖОО-ны ректоратының тұрақты мүшелері болады.

ЖОО-мен студенттерді алқалық басқару органдарына, ғылыми зерттеу жүргізуге, ғылыми байқауларға, соның ішінде шетелдік, қатыстыру жұмыстары жалғастырылады.

Студенттерді толеранттылыққа және қоғамдық өмірге тартуға тәрбиелеуге бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру

Студенттер арасында төзімділікті тәрбиелеуге бағытталған іс-шаралар ұйымдастырылды, соның ішінде дөңгелек үстелдер, конференциялар, форумдар және басқа да мәжілістер.

ЖОО-да төзімділікті қалыптастыру бойынша тәрбиелік жұмысы 2015 – 2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы Бағдарламаны орындау бойынша «Азаматтық-патриоттық білім тұжырымдамасы», «2011-2020 жылдарға тәрбие жұмысының дамуы стратегиялық жоспарының» және жылдық азаматтық-патриоттық, білім және тәрбие, діни экстремизмге идеологиялық қарсы, нашақорлық- уытқұмарлық және салауатты өмір салтын насихаттау бағдарламарының негізінде атқарылады.

Барлық шаралардың негізіне ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Мәңгілік Ел» Ұлттық идеясы, Ұлт жоспары «Бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадам» бойынша берілген тапсырмаларынан алынған. Аталған нормативтік құжаттар Ғылыми кеңестің мәжілістерінде қаралады.

Жалпы, елдің 112 ЖОО-мен студент жастарын тәрбиелеуге бағытталған 400 астам іс-шаралар өткізілді, соның ішінде кураторлық сағаттар, дөңгелек үстелдер, кездесулер, конференциялар, акциялар өткізілді.

Студенттер арасында дебаттық қозғалысты дамыту

Республиканың ЖОО-ларында қазақ және орыс тілдерінде интеллектуалды дебаттық клубтар жұмыс істейді. Дебатшылардың қатарында 100-ден астам белсенді мүшелер бар, олар жастар парламентінің қатысушылары болып табылады.

Клубтар жыл сайын өзекті мәселелер бойынша республикалық дебаттық турнирлер өткізеді.

Дебатшылар ЖОО-лардағы жастар ұйымдары өткізетін қалалық, республикалық турнирлердің жеңімпаздары мен призерлары болып табылады.

ЖОО-лардың спорт клубтарын жекелеген заңды тұлғалар етіп қайта ұйымдастыру мәселесін пысықтау

ЖОО-лардың спорт клубтарын жекеленген заңды тұлғаларға қайта құру мәселесі Министрлікпен пысықталды.

«Мемлекеттік мүлік туралы» ҚР Заңының 135-бабының 3-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік кәсіпорын заңды тұлғаларды құра алмайды, сондай-ақ басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды.

Осыған орай, 2016 жылғы мамырда «Ұлттық студенттер лигасы» ЗТБ құрылды, оған әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, ҚазҰАУ, С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті, Бөкетов атындағы ҚарМУ, Х. Дулати атындағы ТарМУ, ХАТУ, АlmaU, UIB, ҚҚЭУ.

Бұқаралық спорт түрлері бойынша студенттер лигаларының жарыстарын өткізу

2015-2016 оқу жылында Ұлттық студенттер лигасының (ҰСЛ) ойындарына Астана, Алматы, Шымкент және Қарағанды қалаларындағы ЖОО-лардың жігіттері мен қыздарынан тұратын 33 команда қатысты.

2016 жылы ҰСЛ ойындарының футзалына Көкшетау, Тараз, Өскемен және Семей қалаларының ЖОО-лары қосылды. Сонымен, қатысушы командарлардың жалпы саны 41 ЖОО мен 7 колледжді құрайды. Өңірлік сатыдағы ойындар жоғары оқу орындарының спорт кешендерінің базасында жүргізілді.

2015 жылғы қазанда ҰСЛ-дің баскетбол бойынша топтық ойындары басталды. Ойындарға Астана, Алматы және Қарағанды қалаларындағы ЖОО студенттері, құрамында жігіттер мен қыздар бар 20-дан астам команда қатысты.

2016 жылғы сәуірде Алматы қаласында студенттер арасында футзал бойынша ІІ Азия чемпионаты өтті. Елдің намысын Ұлттық студенттер лигасының 2015 жылғы маусымының финалистері мен жеңімпаздары қорғады.

ҰСЛ финалистерінен тұратын Қазақстанның ұлттық құрамасы 2016 жылғы 1-11 шілдеде Бразилияда (Гояна қ.) өткен студенттер арасындағы футзал бойынша XV әлем чемпионатына қатысты. Жарыс нәтижесінде ерлер командасы 8-орынды, әйелдер тобы 10-орынды алды.

Сондай-ақ, ҰСЛ-дің футзал бойынша 2016 жылы Алматыда өткен финал ойындарында 20 ЖОО-дан командалар қатысты. Финал ойындарда жоғарыда аталған ЖОО командалары 4 командадан 5 топта ойнады. Нәтижесінде, финалға 4 команда шықты, жеңімпаз ХАТУ командасы атанды (ТарМПИ – 2-орын, әл-Фараби атындағы ҚазМУ – 3-орын).

Студенттік спортты дамыту, 2017 жылғы Универсиадаға қатысу үшін қазақстандық команданы дайындау

тг.

2016 жылы қысқы спорттың 12 түрі бойынша 26 оқу-жаттығу жиындары өткізілді, оған 32 ЖОО мен 5 колледжден 137 спортшы қатысты (2016 жылғы 5 мамырдағы № 99 шарт бойынша).

1. Керлинг (Германия, Корея)

2. Шайбалы хоккей (Алматы қ.)

3. Конькимен сырғанау спорты (Германия, Астана қ.)

4. Мәнерлеп сырғанау (АҚШ, Ресей, Алматы қ.)

5. Шорт-трек (АҚШ)

6. Биатлон (Эстония)

7. Шаңғы жарысы (Болгария)

8. Трамплиннен шаңғымен секіру (Германия, Алматы қ.)

9. Тау шаңғысы (Австрия).

10. Фристайл (акробатика) (Щвейцария, Финляндия, Ресей, Өскемен, Алматы ққ.)

11. Сноуборд (Австрия, Алматы қ.)

12. Шаңғымен екі сатылы сайыс (Ресей, Алматы қ.).

Шарт бойынша жалпы сома 334 846 мың теңгені құрайды.

Шығыс – 308 746,9 мың теңге.

Жұмсалмағаны 26 099,0 мың теңге (РБ-ға қайтарылды).

Биатлон, шаңғы жарысы, фристайл могул (спортшылардың Әлем кубогінің сатыларына қатысуы) және шорт-трек (қорғаныс маттарының болмауы) бойынша оқу-жаттығу жиындары өткізілмеді.

ЖОО-лардың топ-менеджментіне шетелдік мамандарды тарту

тг.

100

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бюджет қаражаттарын шетел мамандарын тартуға үлестіру жөніндегі комиссиясының шешімімен ЖОО-лар ұсынған 22 кандидатурадан 11 шетел маманы іріктеліп алынды.

Нәтижесінде Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Ш. Уәлиханов атындағы ҚМУ, Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы МУ, М. Өтемісов атындағы БҚМУ, Х. Досмұхамедов атындағы АМУ, Д. Серікбаев атындағы ШҚМТУ, Халықаралық бизнес университеті, С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, М.Х. Дулати атындағы ТарМУ, Қазақстан-Американдық еркін университеті сияқты 11 ЖОО-ға шетел мамандары шақырылды.

Шетел мамандары 2016-2017 оқу жылының бірінші семестрі бойы ЖОО-лардың топ-менеджментінде жұмыс жасады.

Есептерді талдау шетел мамандарының білім беру бағдарламаларын, бірлескен бағдарламаларды әзірлеуге, семинар, конференция, курстарды, дәрістерді өткізуге және т.б. қатысқандығын көрсетті. Мысалы, Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетте университеттің «Ғылым және коммерциализациялау» стратегиясы әзірленді, «Ғылыми әзірлемелерді коммерциализациялау жолдары мен тетіктері» тақырыбына Work-shop өткізілді. Қазақстан-Американдық еркін университетінің базасында «Ньютон-әл-Фараби» бағдарламасы бойынша Британ кеңесімен және «Ғылым қоры» АҚ-мен бірге өзара іс-қимыл жасау және кәсіби даму орталығы құрылды. М.Х. Дулати атындағы ТарМУ-да Люблинск политехникалық университетімен бірге (Польша) «Мехатроника» магистратурасының, «Ақпараттық жүйелер мен автоматтандыру» докторантурасының бірлескен білім беру бағдарламалары әзірленді.

С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінде оқу-әдістемелік материалдар, оның ішінде аккредиттеуге карт-формалар әзірленді. Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінде халықаралық рейтингтерге қатысу үшін рейтинг көрсеткіштерін жоғарылату бағдарламасы әзірленді.

Сонымен бірге, шетел мамандары Болон процесі және академиялық ұтқырлық орталығының ҚР Білім және ғылым министрлігімен бірге ұйымдастырған республикалық ауқымдағы іс-шараларына қатысты.

Аталған бағыттағы жұмыс жалғастырылатын болады.

Жоғары білім берудегі менеджмент бойынша ЖОО-лардың басқарушы құрамының біліктілігін арттыру

тг.

БҒМ, ЖОО-лар (келісім бойынша)

2014-2016 жылдары ЖОО-лардың басқару және академиялық құрамы жыл сайын 100 адамнан Назарбаев Университетінде қайта даярлау және біліктілікті арттыру курстарынан өтті.

2014 жылы аталған іс-шараны өткізу үшін 262, 4 мың теңге бөлінді, 2015 жылы – 231, 7 мың теңге, 2016 жылы – 335,4 мың теңге.

Бағдарламаның шеңберінде Жоғары білім беруде көшбасшылық қорында (Ұлыбритания), Рицумейкан Азия-Тынық мұхитының университетінде (Жапония), Пенсильвания университетінің Жоғары білім мектебінде (АҚШ), Наньянг технологиялық университетінің Ұлттық білім беру институтында (Сингапур) тағылымдама ұйымдастырылды.

Бағдарламаның мақсаты ЖОО-ларды басқарудың жаңа моделіне көшу жағдайында тиімді жұмыс жасау үшін ЖОО жетекшілерінде көшбасшылық дағдыларды дамыту болып табылады. Біліктілікті арттыру курстары стратегиялық жоспарлау және корпоративтік басқару, университет менеджменті мәселелеріне баса назар аударды.

Сонымен, ҚР БҒМ Назарбаев Университетімен бірге корпоративті басқару принциптерін ендіру үшін жоғары білім беру саласында жетекшілердің жаңа ұрпағын қалыптастыру жұмыстарын жүргізуде.