Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы есеп

тг.

100

2016 жылы жоғары және жоғары білімнен кейінгі біліммен қамтамасыз етуге 759 112,6 мың теңге бөлінді, бюджет 62 қазақстандық ЖОО арасында бөлінді, олардың 5-уі ұлттық, 1-уі халықаралық, 30-ы мемлекеттік, 14-і акционерленген, 12-сі жекеменшік.

«Білім алушылардың академиялық ұтқырлығы» бағдарламасы бойынша мониторинг нәтижесі 2016 жылы ЖОО-лар ұзақтығы 1-айдан қысқа емес шетелдік оқуға 951 адам жібергендігін көрсетті, оның ішінде:

Ұлттық ЖОО-лар – 270;

Халықаралық ЖОО-лар – 17;

Мемлекеттік ЖОО-лар – 453;

Акционерлік ЖОО-лар – 152;

Жекеменшік ЖОО-лар – 59.

Сондай-ақ, ҚР БҒМ-ның 2016 жылғы 21 қазандағы бұйрығымен «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 14 сәуірдегі № 275 «Аакдемиялық ұтқырлық шеңберінде шетелде оқуға жіберуді қамтамасыз ету бойынша шаралар туралы» бұйрығына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» бұйрығымен қосымша 183 585,7 мың теңге бөлінді.

Шет елдермен және әріптес жоғары оқу орындарымен (Франция, Ұлыбритания, Испания және басқа тараптармен) бірлесіп, жоғары білім берудің ұдайы форумдарын өткізу

БҒМ

ҚР БҒМ Испанияның Білім, мәдениет және спорт министрлігімен бірге CRUE Испания ректорлары конференция мен ҚР ЖОО қауымдастығының қолдауымен 2016 жылғы 23-24 маусым аралығында Мадрид қаласында Бірніші Қазақстандық-Испандық Жоғары оқу орындары ректорларының Форумын өткізді. Өткізілген Бірінші форумның мақсаты Испания мен Қазақстан Республикасының ЖОО-лары арасында ынтымақтастықты дамыту және бекіту, академиялық ұтқырлық саласында тәжірибемен алмасу, ЖОО-лардың инновациялық және ғылыми-зерттеу қызметі болып табылады. Сонымен қатар, Форум шеңберінде қазақстандық және испандық ЖОО-лар арасында 40-тан астам екіжақты кездесулер өткізілді. Екіжақты кездесулер нәтижесінде Қазақстан және Испания ЖОО-лар арасында ынтымақтастық туралы 17 шарт жасалынды.

Қазақстандық ЖОО-ларды шетелде алға жылжыту, оның ішінде білім алушыларды қабылдау офистерінің ашылуы

Шет елдерден жоғары оқу орындарды ілгерілету халықаралық іс-шаралармен бірігу шеңберінде өткізілуде.

Сонымен, бүгінгі күні мемлекеттік жоғары оқу орындарымен қатар, жеке жоғары оқу орындары да шет елдердің елшіліктерімен келісе отырып ТМД елдеріндегі ЖОО базасында өкілдерін ашу туралы мәселелерін әзірлеуде.

Мысалы, келісім шеңберінде Моңғолия Республикасында Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінің қабылдау кеңселері ашық

Сонымен қатар Бұл сұрақ жоғары оқу орындарының Бірінші қазақстандық-испандық форумында қазақстандық жоғары оқу орындарының Испания жоғары оқу орындарымен бірге талданды.

Бұл бағыттағы жұмыс жалғасатын болады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттердің оқуға және тұруға кедергісіз қол жеткізуі үшін ЖОО инфрақұрылымын құру және жетілдіру (пандустар, лифтілер, әлеуметтік объектілер, кітапханалар)

Қазіргі уақытта еліміздің жоғары оқу орындарында 852 ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттер білім алады (мүмкіндігі шектеулі студенттер). Мүмкіндігі шектеулі студенттер арасында жоғары оқу орындарында дайындаудың ерекше сұраныстағы бағыттары: педагогикалық білім беру, арнайы (дефектологиялық) білім беру, әлеуметтік жұмыс, эконимика және бухгалтерлік есеп, юриспруденция, тарих, бейнелеу өнері және дизайн, қолданбалы информатика, менеджмент және т.б. болып табылады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 13 мамырдағы № 292 қаулысымен Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру стандартына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Аталған стандартта ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескеруді қажет етуші білім алушылар үшін тең дәрежедегі қолжетімділікті қамтамасыз ететін инклюзивті білім беру қарастырылған.

Тиісінше жаңа Үлгілік оқу жоспарлары өзектендірілді (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 05.07.2016 жылғы № 425 бұйрығы).

Барлық педагогикалық мамандықтар үшін үлгілік оқу жоспарының міндетті компонентінде «Инклюзивті білім беру» пәні 2 кредит көлемінде қарастырылған.

«Инклюзивті білім беру» пәнінің мақсаты инклюзивті білім беру ортасында тәрбиелеу мен оқытудағы ерекшеліктерін және мүмкіндігі шектеулі балалардың негізгі даму заңдылықтарын, инклюзивті білім берудің әлеуметтік - мәдени негізін студенттерде жүйелі қалыптастыру болып табылады.

Сонымен қатар, «Дефектология» мамандығы бойынша білім беру бағдарламалары инклюзивті білімнің дамудың өзекті тенденцияларына сәйкес, еңбек нарығының талаптарына сәйкес білім алушыларға қажетті кәсіби білім мен дағдылардың алуына бағдарлана қарастырылған.

Сонымен бірге жоғары оқу орындарындағы дамуындағы мүмкіндігі шектеулі тұлғалар категориясы үшін қашықтан оқыту білім беру технологиялары қолданылады (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 20.03.2015 жылғы №137 бұйрығы).

Қазақстан Республикасындағы барлық тәуелсіз аккредиттеу агенттіктерінде білім беру бағдарламаларын аккредиттеу бойынша аккредиттеуден өтіп жатқан жоғары оқу орындарымен жасалған жағдайлар және ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттер үшін қолжетімді ортаны бағалаудың нормалары қарастырылған.

Жоғары білім беру саласында инклюзивті білім беру Ақмола, Алматы, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Оңтүстік Қазақстан облыстарында, Астана және Алматы қалаларының жоғары оқу орындарында белсенді енгізілуде.

Жоғары оқу орындары білім беру қажеттіліктері ерекше студенттерді оқыту үшін төмендегі жағдайларды қарастырған:

• 
  оқу корпустары және жатақхана ғимараттары пандустармен қамтамасыз етілген;
  
• 
  корпустарға кіру үшін арнайы жабдықтау қарастырылған, олар қажеттіліктері ерекше адамдарға көмек көрсету үшін жақсылап бекітілген;
  

- көптеген жоғары оқу орындарында кірме жолдар, автотұрақ және келген топтар ғимаратта баспалдақтар жоқ, қажеттіліктері ерекше барлық адамдарға қолжетімді;

- аудиториялардың есік орындары мүгедектік арбамен өту қарастырылған;

- лифтілер және баспалдақтарда көтергіштер бар;

- асхана және буфеттер 1-қабатта орналасқан, баспалдақтары жоқ және есіктері университеттің ауласынан шығады, қажеттіліктері ерекше адамдарға кіріп-шығуға қол жетімді.

Сонымен қатар, жоғары оқу орындарының стратегиясын дамытуда білім беру қажеттіліктері ерекше студенттерді оқыту үшін тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділік жасау іс-шаралары қарастырылған. Осы бағыттағы жұмыстар жалғастырылатын болады.

Білім мен ғылымның бірыңғай ақпараттық жүйесін (БҒБАЖ) МЖӘ тетіктерін қолдана отырып әзірлеу:

- дайындық жұмыстары – 2016 жыл;

- БҒБАЖ әзірлеу және тәжірибелік-өнеркәсіптік пайдалану – 2017-2018 жылдар

- БҒБАЖ енгізу – 2019 ж.

Білім және ғылым саласында бизнес-процестерді басқаруды автоматтандыру заңнамада белгіленген тәртіппен қол жетімді болатын ақпараттандырылған деректер қорынан алынған деректерді кіріктендіріп қана қоймай, сонымен қатар оларды өңдейтін және талдайтын функционалы бар Білім және ғылым саласындағы бірыңғай ақпараттық жүйе (бұдан әрі - БҒСБАЖ) шеңберінде қарастырылған.

2015 жылы осы мәселелерді шешуге мүмкіндік беретін оның прототипі жасалды.

Прототип 2016 жылы 5 ақпанда министрліктің кеңейтілген алқа отырысында таныстырылды.

БҒСБАЖ-ны әзірлеу жұмыстары «ескі» «Ақпараттандыру туралы» Заңның қолданысы кезінде басталды.

2015 жығы 24 қараша күні «жаңа» «Ақпараттандыру туралы» Заң қабылданды, онда ақпараттандыру жүйесін әзірлеудің тәртібі басқаша. Дәлірек айтсақ, егер бұрынғы заңнамада ақпараттандыру жүйесін сертификаттау үшін міндетті түрде ақпараттандыру жүйесінің техникалық – экономикалық негіздемесі (АЖ ТЭН) әзірлеу қажет болса, қазір жекеменшік инвестиция есебінен (оның ішінде мемлекеттік-жекеменшік әріптестік тетігін пайдалану арқылы да) оларды әзірлеу кезінде ТЭН қажет етілмейді.

Сонымен қатар қаржыландыру көзіне қарамастан мемлекеттік ақпараттандыру жүйені құру кезінде заңнамада бекітілген кейбір ерекшеліктер бар.

«Ақпараттандыру туралы» Заңның 38-бабына сәйкес мемлекеттік органдар мемлекеттік ақпараттандыру жүйесін мемлекеттік органның бекітілген архитектурасы мен сараптамалық кеңестің ұсыныстары негізінде құрады

«Ақпараттандыру туралы» Заңның 23-бабына сәйкес мемлекеттік органның архитектурасын Үкімет анықтаған «Үкіметтік портал» сервистік интегаторы» әзірлейді.

«Ақпараттандыру туралы» Заңның 8-бабына сәйкес сараптамалық кеңесті ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органның басшысы басқарады.

Студенттерде кәсіпкерлік дағдыларды қалыптастыруды ескере отырып, кәсіптік стандарттар негізінде жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын әзірлеу

БҒМ
2016-2019 жылдардағы IV тоқсан

Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің (қазіргі уақытта - ЕӘХҚМ) ақпараты бойынша 2012-2014 жылдары 345 кәсіптік стандарт әзірленді.

Алайда бүгінгі күні ҚР Әділет министрлігінде 183 кәсіптік стандарт тіркелген, олардың 43-і күшін жойды.

ЖОО-лар кадрлар даярлаудың 8 бағыты бойынша кәсіптік стандарттар негізінде 253 оқу бағдарламасын әзірледі:

1) Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес – 75 ОБ;

2) білім беру – 61 ОБ;

3) ауылшаруашылық ғылымдары – 35 ОБ;

4) техникалық ғылымдар және технологиялар – 26 ОБ;

5) құқық – 18 ОБ;

6) қызмет көрсету – 15 ОБ;

7) гуманитарлық ғылымдар – 12 ОБ;

8) ветеринария – 8 ОБ.

Сонымен қатар қазіргі уақытта ЖОО-лардың кәсіптік стандарттарды әзірлеуге қатысты мәселесі пысықталуда.

Бекітілген МЖБС-ға сәйкес мамандықтар бойынша үлгілік оқу жоспарлары әзірленді. Олар ҚР БҒМ-ның 5.07.2016 ж. № 425 бұйрығымен бекітілді (ҚР БҒМ-ның 2012 ж. № 343 бұйрығына өзертулер мен толықтырулар енгізу).

Оқу бағдарламаларын әзірлеу кезінде сонымен қатар бекітілген біліктіліктің салалық шегі мен кәсіптік стандарттар есепке алынатын болады.

Жоғары оқу орындарында білім алушыларда кәсіпкерлік білімнің негізін қалыптастыру, олардың экономикалық білімін және әлеуметтік бейімделуін жетілдіру мақсатында тұтыну мәдениетін арттыру бойынша жүйелі жұмыстар жүргізіледі.

Кәсіптік құқық және кәсіптік мәдениет негіздері «Құқық негіздері», «Экономикалық теория негіздері» пәндерінің мазмұнына енгізілді.

Одан басқа ЖОО-лардың оқу-әдістемелік бірлестіктері «Құқық», «Әлеуметтік ғылым, экономика және бизнес», «Қызметтер» бағыттары бойынша кәсіпкерлік білім беру мен элективті курстар тізбесін кеңейту бойынша оқу-әдістемелік материалдарды жетілдіру бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Үлгілік оқу жоспарларына мынадай: «Экономика» бакалавриат мамандығы бойынша – «Кәсіпкерлік», «Кәсіпкерлік қызметтің қаупі», «Қаржы» (бакалавриат) – «Салық және салық салу», «Шаруашылық ету субъектілерілерінің салығы», «Салық әкімгершілігі» пәндері енгізілді.

Бұл пәндердің мазмұны бұдан әрі де жетілдірілетін болады.

Одан басқа ЖОО-лардың кәсіпкерлік университеттер ретінде қалыптасуы бойынша шаралар қабылдануда.

Қазақстандық ЖОО-лардың кәсіпкерлікке айналуының негізгі тәсілдерін әзірлеуде мына ЖОО-лар: Назарбаев Университеті, Алматы Менеджмент университеті, С. Торайғыров атындағы Павлодар ұлттық университеті, Тараз инновациялық гуманитарлық университеті, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, Қарағанды мемлекеттік медицина университеті және т.б, белсене жұмыс істеуде.

Білім беру саласындағы кәсіптік стандарттарды әзірлеу

жұмыс берушілер бірлестіктері

Қазіргі уақытта Білім және ғылым министрлігі дүниежүзілік банктің «Еңбек нарығының талаптарына сәйкес еңбек дағдыларын дамыту» қарызының шеңберінде педагогтің кәсіптік стандарты әзірленді. Ол кәсіптік қоғамдастық өткізген ұлттық біліктілік тестін тапсыруға бағыттай отырып түлектерді даярлау сапасын жұмысқа орналасуды жақсартуға ықпалын тигізетін болады.

2016 жылғы 29 қарашада бұл кәсіптік стандарт «Атамекен» ҰКП-ге бекітуге ұсынылды (қазіргі уақытта ҰКП-де бекітуде).

Одан басқа 2017 жылғы 9 қаңтарда «Педагог» кәсіптік стандарты ҚР Премьер-Министрінің орынбасары И.Н. Тасмағамбетовта өткен кеңесте қарастырылды.

2017 жылғы 13 қаңтарда И. Тасмағамбетовтің тапсырмасы бойынша жоғары оқу орындарының өкілдері үшін кәсіптік стандартты түсіндіру бойынша семинар-тренинг өтті.

Осыған байланысты «Педагог» кәсіптік стандартының жобасы кеңінен талқыланды және мектепке дейінгі ұйымдар, мектептер, колледждердің педагогикалық қызметкерлері, қосымша білім беру ұйымдары, аудандық, қалалық білім бөлімдері, облыстық білім басқармалары, кәсіптік ассоциациялар, ҮЕҰ, бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің қатысуымен сауалнама жүргізілді.

Қазіргі уақытта кәсіптік стандарттың жобасы респонденттердің ұсыныстарына сәйкес пысықталуда, содан соң ол ҰКП-ге бекітуге жіберілетін болады.

ИИДМБ-ның базалық ЖОО-ларының тәжірибесін және кәсіпкерлік дағдыларды дамытуды ескере отырып, педагог кадрларды, ЖОО-ның ОҚП-сын даярлауды күшейту үшін ОПҚ-ның біліктілігін арттыру, оның ішінде онлайн режимде арттыру

тг.

2016 жылы мемлекеттік тапсырма шеңберінде әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, ҚазҰПУ, ҚарМУ, ҚазХҚӘТУ базасында ЖОО-лардың 1459 ПОҚ оқытылды.

ҚР БҒМ және ЖОО-лар арасындағы келісімшартқа сәйкес 1500 ПОҚ (әл-Фараби атындағы ҚазҰУ –да – 400 адам, ҚазҰПУ-де – 500, ҚазХҚӘТУ – 200, Е. Бөкетов атындағы ҚарМУ- 400 адам)

Осы іс-шараны іске асыруға 508,7 мың теңге қарастырылған.

Алайда әртүрлі объективті себептерге байланысты (бұрын ұсынған кандидаттың жұмыстан кетіп қалуы, ауру қағаздарының болуына, шетелдік іссапарда болуына байланысты) кейбір ЖОО-лар өз тыңдаушыларын жібере алмады.

Осыған байланысты ҚарМУ-де 359 адам оқытылды.

Бұл курстар екі деңгейде: іштей оқу және онлайн оқыту түрінде өтті

Курстардың басты бағыты ағылшын тілін коммуникативті әдістеме бойынша ағылшын тілінде пәндерді тереңдетіп оқыту және тілдік құзыреттілікті арттыруға Content and Language Integrated Learning (CLIL) халықаралық контенттік оқытуға сәйкес бағытталған.

ЖОО базасында, оның ішінде онлайн режимінде тілдік курстарда мектептердің 675 мұғалімінің біліктілігін арттыруға арналған мемлекеттік тапсырыс

тг.

2016 жылы 675 мұғалімдер Назарбаев Университетінде оқытылды.

Білім алу барысында Қазақстанда Macmillan баспасымен әзірленген оқу-әдістемелік бағдарламасы бойынша ағылшын тілін қарқынды түрде үйрену өтті; Saasa.ch сайтында онлайн режимінде төрт «Физика», «Информатика», «Химия», «Биология» пәндері бойынша білім алу;

Назарбаев Университетінің Жоғары білім беру мекктебі профессорлық-оқытушы құрамының видео-лекциялары өткізілді; The Education University of Hong Kong (58 адам) және Seoul National University (60 адам) 118 тыңдаушыларға арналған көшпелі курстар ұйымдастырылды.

Болон процесінің қағидаттарын, жоғары білім беруді дамытудың басым бағыттарын іске асыру

тг.

103

ЖОО Болон процесі құралдарын жүзеге асыру бойынша тұрақты жұмыстар жасалуда.

2016 жылы Орталық мынадай бағыттарда:

• 
  Болон процессі принциптерін ҚР жүзеге асыру талдамалық есеп дайындау;
  
• 
  Болон процессі контекстінде білім сапасын бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулық даярлау;
  
• 
  ҚР ЖОО дарында Болон процессі құралдарын дамытуды талдау және үйлестіру жүргізу жұмыстарын жүргізді.
  

Халықаралық стандарттарға сәйкес Назарбаев Университетінде мамандар даярлау

тг.

(келісім бойынша),

БҒМ
2016-2019 жылдардағы желтоқсан

102

2016 жылы Назарбаев Университетінде 699 тыңдаушы, 2316 студент, 586 магистрант, 83 докторант оқытылды.

Оның 698 тыңдаушысы, 698 студенті, 360 магистранты, 25 докторанты 2016-2017 оқу жылында қабылданған.

Республикалық бюджетті нақтылаудың нәтижесі бойынша Назарбаев Университетте мамандарды даярлауға 28 566,9 млн. теңге көлемінде қаражат қарастырылған. 2016 жылдың қорытындысы бойынша 28 521,0 млн. теңге игерілді, 45,9 млн. теңге контингенттің қозғалысына қатысты ақша қалдығы.

Қазақстан жоғары оқу орындарында екі дипломды білім беруді дамыту