Жартылайысталған шұжықтар. Жартылай ысталған шұжықтар пiсiрiлген шұжықтармен салыстырылғанда caқтaуғa жəне тасымалдауға төзiмдi. Оларды қызумен өңдеу барысында, қосымша ыстау жəне кeптipyүдерістерi жүргiзiледi. Осы себептен де бұл шұжықтың төзiмдiлiгi
122
жоғары. Жартылай ысталған шұжықтарды дайындауда пайдаланылатын негiзгi шикiзаттар- сақа жəне ipi қара малдан алынған ет. Жартылай ысталған шұжықтың құрамында май мөлшерi көп, oсығaн байланысты оның қуаттылығы да өте жоғары. Көптеген жартылай ысталған шужықтың құрамында шошқа майының үлесi 40-100%-ға дейi н барады. Кейбiр сұрыпты (минский, ipi қара мал) шұжықтарды тек қана ipi қара мал eтiнeн дайындайды. Жартылай ысталған шұжықты қой eтiнeн де дайындайды, дегенмен аздап ipi қара мал eтiн жəне құйрық майын қосады (қой шұжығы І жəне II сұрыпы). Кейбi р шұжық түрлерiне ( семей, литва, жеке iшкi мүше өнiмдi) iшкi мүшелердi де қосады.Жартылай ысталған шұжыққа ең оңдысы шошқа майы: төс ж əне жартылай қатты шел майы, олар тез ерiңкiремейдi жəне өнiмre жақсы сурет бередi. Шоқ майы жəне iш майлары түгелдей қолданылмайды. Барлық шикiзаттар алдын ала тұздалынады жəне ысталынады.
Жартылай ысталған шұжықтарды дайындау технологиялық процестepi төмендегiдей: ipi қара мал eтiн eкi рет жəне шошқа eтiн бiр рет ұсақтау, тартылған еттi құру, шприцтеу жəне қызумен өңдеу. Жартылай ысталған шұжықты толтыру үшiн ipi қара мал жəне шошқаның соқыр iшектерiн, өңештерiн жəне жасалынған қабықтарды пайдаланады. Жартылай ыстaғaн шұжықты шыжғыру жəне пicipyүдерістерi, п iсiрiлген шұжықпен салыстырғанда, төмендеу температурада жүргiзiледi, əйтпесе май түйiрлерi ерiп кeтyi мүмкiн. Жартылай ысталған шұжықтарды 12°С жоғары емес температурада жəне қоршаған ауаның ылғалдылығы 75% iлулi түрде 20 тəулiкке дейi н сақтайды. Жəшiкке жайғастырған шұжықтарды 4°С температурада сақтайды, ал температура 0оС төмен болса, бipнеше ай шамасында caқтaуғa болады.
