кеңістік
сезімдік қиялға берілудің
сыртқы
формасы болса, онда
уақыт – ішкі
формасы, өйткені уақыт ағымын
ішімізден санап қана «ұстап тұра» аламыз. Кеңістік пен уақыт –
математикалық таным бұлағының мәні. Егер геометрия негізінде
кеңістік жатса, онда арифметика мен алгебра негізінде уақыт жатыр,
өйткені есептеп шығару, есеп жасау – тек уақыт шектерінде орында-
лады.
Алайда сезімдік қиялға берілу, содан шығатын кез келген
тәжірибе әрдайым толық емес, кездейсоқ болып табылады, ал бізге
нақты
,
жалпыға бірдей және қажетті
білім алу қажет. Оған
ақыл-
парасаттың
И.Кант
санат
деп атаған априорлық формалары жеткізеді.
Олар да бізге тәжірибеге дейін берілген. Олардың қатарына ол «сан»,
«сапа», «қатынас», модальдық» және тағы басқаларын жатқызады.
Оның үстіне, ақыл-парасаттың әр санаты үш таған арқылы, мысалы,
сан – «бірлік, көптік және тұтастық»; сапа – «нақтылық, терістеу және
шектеу» арқылы ашылады. Сөйтіп, И.Кант алғаш рет
Достарыңызбен бөлісу: |
