анри бергсон
(1859-1941)
«шығармашылық даму»
бағытын құрды.
Оның көзқарасы бойынша, бастапқы терең болмысты бүтін,
толыққанды өмір ретінде елестетуге болады. Материя мен рухқа кел-
сек, олар бұл өмірдің қалдық көріністері болып табылады. Өмір – ол
«өмірлік құштарлық»
(фр. – Elan vital), үздіксіз шығармашылық
қалыптасу. Материя болмыстың әлдебір жанама бастауы болғандықтан,
демек, ол қарсылық көрсетеді, сөйткенмен өмірге бағынады. Осыдан
келіп қиындық, Табиғат эволюциясы (дамуы) басталады. Олай болса,
әлем – өмірдің жаңа формаларының біртұтас, ешқашанда тоқтамайтын
шығармашылығы, тіршілік қарекеті.
адамды
ойшыл өзінің ой өресі, пайымы көмегімен қоршаған ортаға
бейімделген тіршілік иесі санайды. Ой өресі – адамның ақылмен ойла-
уы, нақ сол арқылы ол қоршаған әлем құбылысын таниды. Жараты-
лыстануда біз адамның ой өресінің, пайымының жоғарғы деңгейін
көреміз. Ой өресі, ақыл тұтас әлемді заттарға, соңғыларды элемент-
терге ажыратып бөледі, содан кейін әлемнің жасанды бейнесін құра
отырып, оларды қайтадан жинайды. Ой өресі айқын белгіленген
нәтижелерге қол жеткізу мақсатында адамның материалдық қызметін
ұйымдастыру қызметі ретінде пайда болады. Бұл жерде Бергсонның:
Достарыңызбен бөлісу: |
