ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет407/637
Дата08.02.2022
өлшемі2,22 Mb.
#123698
1   ...   403   404   405   406   407   408   409   410   ...   637
Байланысты:
ғылым тарихы мен философиясы

мағыналарды телиді. 
Міне, сондықтан феноменоло-
гия санада мағыналардың пайда болуын зерттейді. Ал ол үшін сананың 
өзінің түпнегізінде жатқан таза формаларына жету керек.
Бұл мақсаттарға жету үшін, Э.Гуссерль 
құбылыстық редукция 
(қысқарту, салыстыру) әдісі – 
«эпохені»
пайдаланады. Ол заттардың 
«эйдосы», яғни санаға ашылатын таза мағыналары айқындалғанға 
дейін олардың бір-бірлерімен кеңістіктік-уақыттық байланыстарын 
ескермеуді жорамалдайды. 
Демек, феноменологияның ұраны – 
үйіліп-төгілген сөздерден 
тазартылған заттардың өздеріне жүгіну.
Ал оның өзі – фактілер 
жайындағы емес, мән-мағыналар туралы ғылым.
Феноменологияның екі: 
идеалистік
және 
реалистік
тармағы бар.
Біріншісін Гуссерль ұсынған, өйткені заттарға қайта орала отырып, 
ол, ақырында, жалғыз нақтылық – сананы тапты: трансценденттік сана 
заттардың, іс-әрекеттердің, институттардың мағыналарын түзеді.
Екінші – реалистік тармақты М.Шелер ұсынды. Ол иерархиялық 


269
тұрғыда ретке келтірілген заттардың: жарық – көз үшін, дыбыс – құлақ 
және сезімдік түйсік үшін деген сияқты нақтылығына бағытталған.
макс Шелер
(1875-1928) жай ғана данышпан емес, данышпан-
«жанартау» болды. Феноменологиямен оны дерексіз құрылымдарға 
сенімсіздік көзқарасы және мәнге жетудің түйсіктік дарыны байла-
ныстырады. Феноменологияны өзінің «пайыммен қарауға келтіру» 
деп түсінуін, құбылыс фактілерінің табылуы мен ашылуын М.Шелер 
тартымдылық пен сүйіспеншілік, этикалық ерік беру феноменология-
сын әзірлеу үшін қолданды. Ізденістерінің нәтижесінде адам, тұлға, 
адам бойындағы «мәңгілік» феноменологиясы түпқазық болып шықты.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   403   404   405   406   407   408   409   410   ...   637




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет