Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» баұо ақ филиалы оқо бойынша педагогикалық Қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты диктант мәтіндерінің жинағЫ
жүктеу/скачать 303,15 Kb.
|
ДИКТАНТ МӘТІНДЕРІ
- Бұл бет үшін навигация:
- Адам болып қалу
- Диқан мен жер
- Бір кем дүние
| Мұстафа Шоқай
Мұстафа Шоқай – көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, түрік халқының даңқты күрескері. Мұстафа Шоқай 1890 жылы Сырдария губерниясы, Ақмешіт уезіне қарасты (қазір Шиелі ауданы) Наршоқы деген жерде туған. Ауыл молдасынан хат танып, Ташкенттегі ерлер гимназиясына оқуға қабылданады. 1912 жылы Санкт-Петербург Императорлық университетінің заң факультетін бітірген. Ағылшын, француз, түрік, өзбек, орыс тілдерін білген. Студенттік жылдары империя астанасындағы демократиялық қозғалыстарға қатысады. Ақпан төңкерісіне дейін Ресей Мемлекеттік Думасының мұсылман фракциясында хатшы қызметін атқарады. Өмірінің соңғы жылдарыТүркия арқылы алғашГерманияға, сонан Францияғабарып орнығады. «Жаңа Түркістан», «Жас Түркістан» журналдарын шығарып, кеңестің озбыр саясаты туралы зерттеулер жазады. Қайраткер 1941 жылы Берлинде жұмбақ жағдайда қайтыс болады. (102 сөз) Адам болып қалу Үлкен қаланың кішкентай ауруханасында Қара шашты және Ақ шашты екі ана жатты. Олар бір күнде ұлдары дүниеге келіп, өте бақытты еді. Олар балаларының болашағы туралы армандады. Ақ шашты ана өз баласының әйгілі сазгер немесе жазушы, мүсінші немесе инженер болғанын армандады. Қара шашты ана өз баласының қайырымды адам болғанын, ешқашан анасын, өз үйін ұмытпағанын, Отанын, табиғатты, адамдарды сүйгенін қалайтынын айтты. Отыз жыл өтті. Қаланың шетіндегі кішкентай емханада Қара шашты және Ақ шашты ана тағы кездесті.Олардың шаштарына ақ түсіп, беттерін әжім басқан еді. Олар бір -бірін таныды. Олар бір палатаға түсіп, өз өмірлері туралы, қуанышы мен қайғысы туралы айтты. Қайғылары – екеуінің де күйеуі Ұлы Отан соғысында қаза тапқан, қуаныштары – ұлдары қастарында. (102 сөз) Диқан мен жер Мен диқанмын, жерді сүюге, білуге тиіспін. Мен –туған жерді жырлайтын өзімше ақынмын. Жетісуды, оның ішінде Көксу, Тентек, Қаратал бойын, жақсы білемін. Өзімнің туған жерім —Малайсары. Жетісу — аса сұлу жер. Қайда барсам да, Жетісудан сұлу, әдемі жерді көрмедім. Диқанның жермен кіндігі бір. Оларды ажыратсаң өледі. Не диқан өледі, не жер өледі. Жер мен диқанның қасиетініңөзі осында. Бұл ғана емес, осы жердің астында қанша жерде тас жатыр, қай жерде қанша су бар, қай жерді қанша суғару керек, қай жерден қанша өнім алуға болады, мен соның бәрін білемін. Оны білмесем, мен диқан емеспін. Менің тарихым — осы туған жерім. Өстім. Жүгірдім. Еңбек еттім.Барлықтарихым осы. (102 сөз) Бір кем дүние Бай жаңа маркалы шетелдік көлігімен зыр етеді, кедей «қоғамдық көлік» деп аталатын автобустарда сығылысып, қайда барса да кешіге береді. Байдың балалары шетелде «оқып», кедейдің балалары өз еліндегі өгейдің күйінде жүр. Білімін дәлелдеу үшін де ақша керек, бірақ, сұралған соманы өңінде көретініне өзі өлгенше сенбес! Тізбектей түссек, «Аш бала тоқ баламен ойнамайды» мен «Кедей бай болсам дейді, бай Құдай болсам дейдінің» синонимы көп. Қаптатып қайтеміз енді?!. Ең бастысы, өз ұлтын менсінбейтін қазақ байлары халық қазынасын жапалақша басып жеуде. Ұлттық намыс, ұлағатты сөз дегендей керекті қисын кедейдің ғана пешенесіне жазылып қойғандай. Тұрмыстық бай – рухани жұтаң, рухани байдың тұрмысы нашар. Шерхан Мұртаза айтпақшы, «бір кем дүние». (103 сөз) жүктеу/скачать 303,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|