Негізгі әдебиет: 2, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18

Жалған капитал - (лат. fiktio - бопсалау) марксистік экономикалық әдебиетте бағалы қағаздар (акциялар, облигациялар және т.б.) түріндегі капитал, ол нақты капиталдан айырмашылығы құн емес, тек табыс алу құқығы болып табылады.

Осылайша, жалған капитал-бұл бағалы қағаздарға салынған және оларды иеленушіге пайыздар (дивидендтер) түрінде қосымша құнның бір бөлігін алуға құқық беретін меншік атағы.

Фиктивті капитал нақты және несиелік капиталдан бірқатар ерекшелік бар:

- жалған капиталдың өзіндік құны жоқ;

– бағалы қағаздардың айналымы қор нарығында, ал шынайысы-өндіріс саласында жүргізіледі;

- жалған капиталдың шамасы, яғни бағалы қағаздардың бағамдық құны бағалы қағаздар бойынша кірістерді капиталдандыру жолымен анықталады, ал нақты капиталға пайда мөлшері оның көлеміне байланысты;

- жалған капиталдың шамасы ол әкелетін табысқа байланысты және нақты капитал көлемінің өзгеруіне сәйкес келмейді.

Жалған капитал бағалы қағаздарға салынған.

Бағалы қағаздар-бұл қандай да бір мүліктік құқықты білдіретін құжаттар, оларды іске асыру шарты оларды міндетті түрде ұсыну болып табылады.

Қазақстан Республикасының аумағында кең таралған бағалы қағаздардың мынадай түрлері бар::

- акция-бұл кіріс алуға құқық беретін немесе осы акционерлік қоғамды басқаруға қатысу құқығын беретін акционерлік қоғамның капиталына пай енгізу туралы куәлік.

- облигациялар-оның эмитенті қоғамның жарғысында белгіленген алдын ала белгіленген кепілді мөлшерде дивидендтер алуға және қоғам таратылған кезде мүліктің бір бөлігіне жай акциялардың меншік иелері-акционерлер алдында төлеуге міндеттенетін бағалы қағаз.

- депозиттік және жинақ сертификаттары – бұл салымшының немесе оның құқықтық мирасқорының депозит (салым) сомасын және ол бойынша пайыздарды белгіленген мерзім өткеннен кейін алуға құқығын куәландыратын ақша қаражатының салымы туралы эмитент банктің жазбаша куәліктері.

- мемлекеттің қазынашылық міндеттемесі - оның иесіне осы бағалы қағазды иелену мерзімі ішінде тіркелген табыс алуға құқық беретін мемлекеттік бағалы қағаз.

Акционерлік қоғам-шоғырландырылған капитал сомасына акцияларды шығару арқылы капиталдарды біріктіру нысаны.

ҚР "Акционерлік қоғамдар туралы" Заңының 3 – бабына сәйкес, өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлік қоғам болып танылады.

Әдетте, ақ ашық және жабық болуы мүмкін:

- ашық АҚ-акционер өзіне тиесілі акцияларды басқа акционерлердің келісімінсіз басқа тұлғаға бере алады.

– жабық ақ-акция тек акционерлер (құрылтайшылар) арасында бөлінеді және қайта бөлінеді.