Негізгі әдебиет: 2, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18

"ҚР Ұлттық Банкі туралы" ҚР Заңына енгізілген өзгерістерге сәйкес Қазақстан Ұлттық Банкі мынадай негізгі функцияларды орындайды:

- Қазақстан Республикасында Мемлекеттік ақша-кредит саясатын жүргізу;

- ҚР аумағында банкноттар мен монеталардың эмиссиясын жүзеге асыру;

- банк қызметін жүзеге асыру;

- банктің, қаржы кеңесшісінің, Үкіметтің және басқа да мемлекеттік органдардың функцияларын олармен келісім бойынша жүзеге асыру;

- төлем жүйелерінің жұмысын ұйымдастыру;

- Қазақстан Республикасында валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге асыру;

- Қазақстан Ұлттық Банкінің алтын-валюта активтерін басқару.

Ұлттық Банк-бұл елде банкноттарды, заңды төлем қаражатын шығаруға эмиссиялық құқығы бар, борышқа қабылдауға міндетті жалғыз мемлекеттік орган. Оларды Ұлттық Банк эмиссияға қолма-қол ақшасыз баламасын ала отырып, банктерге сату нысанында шығарады. Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі банкноттар мен монеталардың қажетті санына қажеттілікті айқындайды, олардың дайындалуын қамтамасыз етеді, оларды сақтау, жою және қолма-қол ақша қаражатын инкассациялау тәртібін белгілейді.

Қазақстанның Ұлттық Банкін барлық орталық банктер сияқты "банктер Банкі"деп атайды. Ол басқа қаржы-несие институттарымен бәсекелесе алмайды және өз қызметінде пайда алу мақсатын қоймайды. Оның клиенті-коммерциялық банктер мен басқа да несие мекемелері.

Қазіргі қаржылық орта жағдайында Ұлттық банк өзара талаптар мен міндеттемелерді есепке алуға негізделген қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды орындай отырып, елдің басқа банктері арасындағы делдал функциясын жандандырады.

Ұлттық Банк басқа елдердің орталық банктерінде, халықаралық қаржы-несие институттарында Қазақстанның мүддесін білдіреді, онда мемлекетаралық ынтымақтастық Орталық банктер деңгейінде жүзеге асырылады.

Үкіметтің банкирі ретінде-Ұлттық Банк мемлекеттік экономикалық бағдарламаларды қолдайды, мемлекеттік бағалы қағаздарды орналастырады, Екінші деңгейдегі банктерге кредиттер береді, есеп айырысу операцияларын орындайды, елдің алтын-валюта резервтерін сақтайды.

Ұлттық Банктің жоғарыда аталған функциялары барлық орталық банктерге тән болып табылады.

Ұлттық банк пассивті және активті болып бөлінетін операцияларды жүзеге асырады.

Банк ресурстары құрылатын операциялар пассивті деп аталады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің пассивті операцияларының құрамына кіреді:

- оның жарғылық капиталын қалыптастыру;

- резервтік капитал;

- ақша эмиссиясы;

- Екінші деңгейдегі банктердің резервтерін сақтау;

- Қаржы министрлігінің қаражаты;

- жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру (сақтандыру) қазақстандық қорының қаражаты.

Ұлттық банк ресурстарының басты көзі ақша эмиссиясы болып табылады (оның үлесіне барлық пассивтердің 40% - на дейін келеді). Ақша эмиссиясы Ұлттық банктің монополиялық құқығы болып табылады. Ол номиналдардың құрылымын, банкноттар мен монеталардың дизайнын, сондай-ақ банкноттар мен монеталардың қажетті санын айқындайды және оларды дайындауды қамтамасыз етеді.

Ұлттық Банктің жарғылық капиталы алынған немесе таза кірістен аударымдар арқылы кемінде 20 миллиард қазақстандық теңге мөлшерінде қалыптастырылады.

Резервтік капитал жарғылық капитал мөлшерінде құрылады, таза кіріс есебінен толықтырылады. Ол жүргізілетін операциялар бойынша шығындарды өтеуге және шығындарды өтеуге арналған.

Белсенді операциялар-банк ресурстарын орналастыру бойынша операциялар.

Ұлттық Банктің белсенді операциялары тобына кіреді:

- есепке алу-несие операциялары;

- бағалы қағаздарға салымдар;

- алтын және шетел валютасымен операциялар.