Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т

31
Сурет 20-
 
Бұранданы плашка арқылы кесу. 
Құбырдағы бұранданы кесу жұмыстарын жүргізу үшін плашканың 
көмегімен мынадай схема ұсынылады:

Қолайлы диаметрі бар штангенциркулмен сәйкес келетін 
плашканы таңдау.

Құралды және құбырдың өңделетін бөлігін кез келген майлау.

Бекіту плашки ішкі арнайы ұстаушы. Ұстағышта бұрандалы 
кескіштерді (плашкаларды) бекіту өте берік болуы керек. Бұл жағдай 
сақталмаған жағдайда, бұранда қолдану кезінде ауытқулар байқалады, бұл 
байланыс орнын өте сенімсіз етеді, тіпті ағу пайда болады. 

Плашка ұстағышының дұрыс бағытта айналуы. Бірнеше 
айналуды жасағаннан кейін клуппты пайдаланған кезде бірдей рәсім 
жасалады: осылайша пайда болған жоңқаны алып тастау мүмкіндігі пайда 
болады. Осы мақсаттар үшін құрылғыны сәл бұрау керек.

Жұмыс аяқталғаннан кейін құрал мен құбырды майлау 
материалынан тазарту жүргізіледі. 
Жұқа
 
қабырғалы
 
құбырларда
бұранданы домалатып орайды; мұндай 
құбырлардағы бұранданы кесуге жол берілмейді, өйткені қабырғаның 
қалыңдығы шектен тыс азаяды. 
Бұранда тегіс, таза болуы керек, сондай-ақ толық профилі және 
орамдардың бірдей диаметрі болуы керек. Бұранданың жұмыс бөлігінің 
шегінде (жүгірмей) жалпы ұзындығының 10% - дан астам үзілген немесе 
толық емес бұранданың болмауы тиіс. Бұранданы бұруға жол берілмейді, 
өйткені бұл жағдайда қабырғаның қалыңдығы сыни жағынан кем болуы 
мүмкін. 
Бұрандалы 
қосылыс 
үшін 
тығыздағыш 
материал 
жылу 
тасымалдағыштың температурасына байланысты таңдалады. 105 °C дейін 
жылу тасымалдау температурасы кезінде табиғи олифке араластырылған 

32
сурик немесе белдіктер сіңдірілген зығыр жіп қолданылады; үлкен 
температурада — табиғи олифке араластырылған графитпен сіңдірілген 
зығыр жіп бар асбест бау қолданылады. Жылу тасымалдағыштың 
температурасы 150 °C дейін болғанда лента мен бау ФТМ (фторопласт 
тығыздағыш материал) пайдаланылады. 
Тығыздағыш зығыр жіптерін төсеу кезінде, алдымен, бұранданы 
тазартып арнайы ағартқыш жағады. Қысқа жіппен зығыр жіп құбырдың 
шетінен екінші жіппен бұранда жүру барысында жіңішке тегіс қабатпен, 
үзіксіз оралады. Құрғақ болуы керек жолақ талшықтар жақсы бөлінетіндей 
етіп алдын ала мұқият өңделеді. Бұранда бойымен жоғарыдан оралған жіп 
сұйылтылған сурикпен жағылады. Жіп құбырдың шетінен ілінбеуі немесе 
оның ішіне кірмеуі керек, себебі бұл құбырдың бітелуін тудыруы мүмкін.
Зығыр жібі бар асбест бауын бұраудың басталуына дейін орайды, бұл оны 
бұранда тығыз қоюға және жалғағыш бөлікті бұрау кезінде бұрамауға 
мүмкіндік береді. ФТМ лентасын ластанудан тазартылған жіппен, ою 
бағытында орайды. 
Бұрандадағы қосылыстарды әр түрлі құрылымдағы құбыр кілттерінің 
көмегімен жинайды. (Сур.21.) 
Жылжымалы кілт (Сур. 21, а) 7 қозғалмайтын иінтіректен және 4 
жылжымалы губкадан тұрады, ол 6 обойма иінтірегімен жалғанады. Кілт 
құбыр диаметріне байланысты реттеледі (10...40 мм) гайка 3. 
Рычагты
 
кілт
(Сур. 21,б) 6 обойма 8 жылжымалы иінтірекпен 
қосылған жылжымайтын иінтіректен тұрады. Губкалардың ашылу дәрежесі 3 
гайкасымен реттеледі. 
Кілттерді бес өлшемде дайындайды: № 1 — диаметрі 15 — тен 25 мм - 
ге дейін, № 2 — диаметрі 15 — тен 38 мм-ге дейін, № 3-15-тен 50 мм-ге 
дейін, № 4-ат 20-дан 75 мм-ге дейін және № 5-25-тен 100 мм-ге дейін. 
Тізбекті
 
кілт
(Сур. 21, в) 7 иінтіректен тұрады, оның бір ұшында 10 
шынжыр және 9 щеткалары бекітілген. Кілт диаметрі 10... 114 мм 
құбырларды қосуға арналған. 
Жамылғы
 
кілт
(Сур. 21, г) 7 иінтіректен тұрады, ол 4 жылжымалы 
губкамен бас тиек арқылы жалғанады, ол губкалар арасындағы қашықтықты 
өзгертуге және диаметрі 10 құбырларды ұстауға мүмкіндік береді...90 мм. 
Дайындау кәсіпорындарында жетек кілттері (Сур. 21, д) және 
гайковерттер қолданылады. 
Муфталар немесе жалғағыш бөлшектер тығыздағыш материал 
салынған бұрандада, құбыр кілтімен, жалғағыш бөлік немесе арматура 
бұранданың түйісуінде сенімді сыналатындай етіп бұралады.
Құбырларды бұрау кезінде қосылыстың герметиктілігі бұзылмауы үшін 
кері бұралған жалғау бөлігін беруге рұқсат етілмейді. Егер жалғау бөлігі 
немесе арматура талап етілетін жағдайға ие болмаса және оны бұранда 
бойымен бұруға болмайтын болса, онда қосылысты бөлшектеп, жаңа 
тығыздағыш материалдарды қолдана отырып, оны қайта жинау қажет. 

33
а
-жылжымалы, б-рычагты, 
в
— тізбекті, 
г
-жамылғы,
д
-жетекті; 1 — 
құбыр, 2 — қысқыш, 3 — гайка, 4 — жылжымалы губка, 5 — бұрандалы 
бөлшектер, 6 — обойма, 7, 8 — рычагтар, 9 — щетка, 10 — шынжыр, 77-
басы, 12 - электр қозғалтқышы, 13-қысқыш 
Сурет 21- Құбыр кілттері 
Ұзын бұрандаға контргайка мен муфтаны құрғақ етіп сүртіп орайды. 
Содан кейін ұзын бұрандалы муфтаны бұрап, тығыздағыш материалды 
қолданып, қысқа бұрандалы құбырға бұрады. 
Одан әрі муфтаның бүйірінде бұранда бойымен бұрап оралған 
нығыздағыш материал және контргайкаға муфтаға мықтап қиыстырылады. 
Ширатылған жіп муфтаның фаскасына орналастырылады және судың немесе 
будың шығуына жол бермейді. Егер муфтада фаска болмаса, тығыздағыш 
материалдың жгуты контргайкамен беріледі және байланыс жеткілікті тығыз 
болмайды. Біріктіру орындары шығыңқы тығыздағыш материалдан пышақ 
төсемімен тазартылады. 
Бұрандадағы қосылыстар құбыр өткізгішті дәнекерлегеннен кейін 
орындалады. Егер бұрандалы қосылысты нығыздағаннан кейін 
дәнекерленген жікті орындау қажет болса, онда ол бұрандалы қосылыстан 
кемінде 400 мм қашықтықта орналасуы тиіс. 

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: