Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т

221
4. Сорғы қондырғылары қысымның жоғарылауына қалай арналған? 
5. Сіз қандай өрт жүйелерін білесіз және олар қалай құрылған? 
6. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау элементтері қандай? 
7. Ғимараттың су құбыры желісін қандай ретпен құрастырады? 
8. Ыстық суды орталықтандырылған сумен жабдықтауда қандай су 
жылытқыштар қолданылады?
9. Ыстық су құбырларында қандай сумен жабдықтау желілері қолданылады? 
10. Гидропневматикалық резервуарлардың мақсаты және екі камералы 
цистерналардың артықшылығы неде? 
11. Ішкі сумен жабдықтау қандай ретпен орнатылады?
12. Су есептегішті құбырға қалай орнатуға болады?
13. Арматураларға су құбырын орнатқанда қандай ережені сақтау керек?
14. Ішкі желіге тоқтау клапаны қайда орнатылады?
15. Пластикалық құбырлар желілерін орнатудың айырмашылығы неде? 
16. Ішкі су құбыры желісі мен арматураны монтаждау 
17. Өртке қарсы су құбыры қалай орнатылады? 
18. Сумен жабдықтау құбырларын тарту: схемалардың түрлері 
19. Сумен жабдықтау жүйесін орнату сапасын қалай тексереді? 
20.
Ішкі су құбырын сынау қалай орындалады? 

222
4 БӨЛІМ. КӘРІЗ 
 
4.1 тарау. Кәріз жүйелері мен желілері 
4.1.1. Кәріз жүйелері 
 
Кәріз жүйесі – бұл елді мекендер, өнеркәсіптік кәсіпорындар және 
басқа объектілердің аумақтарынан ағынды суларды қабылдау мен бұрып 
әкетуді, сондай-ақ оларды қайта пайдалану немесе су қоймасына тастау 
алдында тазарту мен залалсыздандыруды қамтамасыз ететін инженерлік 
ғимараттар (құбырлар, сорғы станциялары, тазарту құрылыстары және т.б.) 
мен жабдықтар кешені. 
Орталықтандырылған су құбыры болған жағдайда сұйылтып шаю кәріз 
жүйелері орнатылады – ластану сумен сұйытылып, құбырлар арқылы тазарту 
құрылыстарына тасымалданатын ағынды сулар пайда болады,. Су құбыры 
жоқ аудандарда люфт-клозеттер мен шұңқырларды пайдалана отырып, 
сыртқа шығару кәрізі орнатылады. 
Сұйылтып шаю кәріз жүйелері бір немесе бірнеше ғимаратқа қызмет 
көрсететін 
орталықтандырылған
және 
жергілікті
болып бөлінеді. 
Мақсаты бойынша кәріз жүйелері 
тұрмыстық
,
ыдыс-аяқ, азық-түлік, 
кір жуу, санитарлық-гигиеналық процедуралардан және т.б. ластанған суды 
бұрып әкететін; 
өндірістік
, өндірісте одан әрі қолдануға болмайтын 
өнеркәсіптік ағынды суларды жоятын; жаңбыр және еріген қар суын бұрып 
әкететін 
суағарлар
(нөсерлік кәріз) болып бөлінеді. 
Бұрып әкететін сулардың түріне байланысты орталықтандырылған 
кәріз жүйелері жалпы ағындық, бөлек (толық және толық емес) және 
жартылай бөлек болып бөлінеді. 
Жалпы
 
ағындық
 
кәріз
 
жүйелері
тұрмыстық, өнеркәсіптік және 
атмосфералық ағындарды бір жалпы құбыр желісі арқылы тазарту 
құрылыстарына бұрады. 
Толық
 
бөлек
 
кәріз
 
жүйесінде
түрлі ластанулары бар ағынды сулардың 
жекелеген түрлерін дербес кәріз желілерімен бұрады. 
Толық
 
емес
 
бөлек
 
кәріз
 
жүйесі
әдетте толық бөлек жүйенің 
құрылысының аралық кезеңі ретінде қызмет етеді. Бұл жүйеде кәріз желілері 
тұрмыстық және неғұрлым ластанған өндірістік ағындарды бұру үшін ғана 
қарастырылады; атмосфералық сулар кюветтер арқылы су ағындарына 
құйылады. 
Жартылай
 
бөлек
деп неғұрлым көп ластанған жаңбыр суларын аз 
шығын кезінде (жаңбырдың басында) тұрмыстық желіге бағыттап, оларды 
тазарту құрылыстарына бұратын, ал нөсер жауын кезінде салыстырмалы 
түрде таза жаңбыр сулары тікелей су қоймасына құйылатын кәріз жүйесін 
атайды. 
Қысымсыз (өздігінен ағатын) сыртқы желіні орнату үшін бетон, 
темірбетон, пластмасс, керамикалық құбырлар, ал қысымды құбырлар үшін – 
металл, асбест-цемент және қысымды темірбетон құбырлар қолданылады. 
Кәріз желісін тексеру және тазалау үшін ішінде құбыр немесе коллектор 

223
ашық науамен ауыстырылған қарау құдықтары желіге орнатылады. Қарау 
құдықтары құбырдың бағыты, диаметрі немесе еңісі өзгеретін барлық 
орындарда, бүйір сызықтары жалғасатын жерлерде және олардың жай-күйін 
бақылау және тазалау үшін барлық құбырларда белгілі бір арақашықтықтан 
кейін құбырдың жағдайын бақылау және тазалау үшін орналастырылады. 
Құдықтағы құбырларды биіктікте қосу екі жолмен жүзеге асырылады: 
су деңгейі бойынша және құбыр тоғысқыры бойынша. Кіші диаметрлі құбыр 
тоғысқыры құбырлар төменгі учаскедегі құбырдың тоғысқырымен сәйкес 
келуі тиіс. 
Сорғы
 
станциялар
ағынды суларды жоғары белгілерге көтеру үшін 
немесе оларды тазарту құрылыстарына айдау үшін коллекторлардың үлкен 
төсем тереңдігі кезінде орнатылады. 
Тазарту
 
құрылыстары
ағынды сулардан ластанған суларды жояды, 
оларды залалсыздандырады, тазартылған суды зарарсыздандырады, тазарту 
нәтижесінде алынған тұнбаны өңдейді. Тұрмыстық ағынды сулар 
механикалық және биологиялық тазартудан өтеді. 
Механикалық тазалау кезінде ерімейтін ластанулар жойылады. Ірі 
ластанулар (шүберектер, қағаздар) торлармен ұсталады, минералды 
ластанулар (құм, шлак) құм тұтқыштармен ұсталады. Ерімейтін, органикалық 
ластанулар тұндырғыштарда ұсталады; мұнда ауыр бөлшектер түбіне түсіп, 
жеңілдері бетіне шығады. 
Биологиялық тазарту кезінде ағынды сулардан органикалық ластаушы 
заттар биологиялық микроорганизмдермен ыдырату жолымен шығарылады.

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: