ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі тҮзеу пеДагОгиканың ҰлттыҚ ғылыми-пРактикалыҚ орталығы
Ескерту. бұл форманы мұғалімнің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметіне жүгінген кезінде қолданылады
жүктеу/скачать 436,37 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚОСЫМША-Б Оқытудағы қиындықтар түрлері (себептері)
- Оқуында әртүрлі қиындықтары бар балаларды оқыту бойынша мұғалімдерге ұсыныстар
- Оқуында қиындығы бар балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету мамандарына ұсыныстар
- 2. Оқушының жиынтық сипаттамасы
- 3. Оқушының ерекше білім алу қажеттілігі және оны қанағаттандыру үшін арнайы шарттар
- 4. Мұғалімге ұсыныс
Ескерту. бұл форманы мұғалімнің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету қызметіне жүгінген кезінде қолданылады
70 ҚОСЫМША-Б Оқытудағы қиындықтар түрлері (себептері) жұмыс
қабілеттілігі төмен Өз еркімен реттеу, жоспарлау және басқарудағы қиындықтар көру арқылы қабылданған ақпаратты қай- та өңдеудегі қиындықтар көру-кеңістіктік ақпаратты қайта өңдеудегі қиындықтар есту-сөйлеу ақпараттарды қайта өңдеудегі қиындықтар 1.жұмысқа қосылудың баяулығы; бір күн немесе сабақ барысында жұмыс қабілеттілігінің тұрақсыздығы неме- се тез әлсіреуі. 2.Шаршау кезінде: -қызмет қарқыны баяулайды, енжарлық, жалқаулық күшейеді (парта үстінде жа- тады, төмен қарай сырғиды); -қимыл мазасыздығы байқалады: орындықта бір орында отыра алмайды, кез келген қоздырғыштарға көңіл аударады; - жазу, оқу, есептеу бары- сында қателіктер байқалады; -жазуы өзгереді: әріптерді үлкейтеді, қисайтады, кішірейтеді. жазу жұмыстары жиі аяқталмай қалады Қателіктің байқалуы жұмыс қабілеттілігіне байланысты. - ашулы және маза- сыз болуы мүмкін 1.алаңдаушылық, қимыл мазасыздығы, албырттық жоғары; - 2.тапсырмаға қосылу, оның шарттары мен мақсаттарына(басқа нәрсеге көңіл бөлу, бастағанды соңына дейін жеткізбеу) бағдарлана алуындағы қиындықтар; 3. Өзін-өзі басқарудағы қиындықтар: жұмысты үлгімен салыстырмай- ды, қателіктерді елемейді; 4. Қателіктің көптігі: - әріп, буын, сөзді ендіру кезінде қалдырып кету; бөлек жазу, сөйлемді жазу кезінде шектеусіз жаза береді және т.б. - көптеген қателіктермен жасы- рынды оқу; - есептеу операция- сында, тапсырма- ларында орындау кезіндегі қателіктер. - мазмұндау кезінде: мәтінің өзекті бөліктерін қалдырып кету, алмастырып жіберу, үзіп-үзіп айту.
Оқу жетістіктеріне жетуге
қызығушылықтың жоқтығы, оқу ынтасының төмендігі болуы мүмкін. 1. әріп, цифр- лерді, заттар бейнесін танудағы қиындықтар; заттар бейнесін ұзақ қарайды, бірден тани алмайды. 2.көру
жадысы на- шар: әріп пен цифрлардің графикалық бейнесін қиындықпен меңгереді және есте сақтайды. 3.баяу, бол- жамды оқу. 1.кеңістіктік қатынасты бейнелейтін сөздерді түсіну және кеңістікте бағдарланудағы қиындықтар: оң- сол, алды-арты; астында-үстінде және т.б. 2. Қағаз бетінде бағдарланудағы, жаңа жолдан жазу, жазуды жазу тәртібін сақтаудағы қиындықтар. 3. әріп, цифрді тегіс жазу, мысалдарды тегіс (қатесіз) оқу. 4.сандардың разрядтық құрылымын меңгерудегі қиындықтар; көптаңбалы сан- дарды жазудағы қиындықтар, разрядқа көшу арқылы мысалдар- ды шешу. 5.логикалық- грамматикалық құрылымдарды түсінудегі қиындықтар (математикалық тапсырмалар мәтінінде). 1.жылдам және күрделі сөйлеуді қабылдаудың баяулығы. сұрақты түсіну үшін уақыт қажет. мұғалімнен жиі қайта сұрайды . 2.естуге қысым түсіру кезінде әлсіздену, қабылдауының төмендеу, сөйлеу тілін түсінудегі қиындықтар. 3.есту-сөйлеу жадысының нашарлығы. 4.сөздің мағынасын, оның грамматикалық құрылымының айырмашылығын математикалық тапсырмаларды және сөйлемнің мәнін түсінуде қиындықтар. 5.жазуында: дик- тант барысында әріптерді дыбы- сталу ұқсастығына қарай алмасты- ру, сөздерді, сөйлемнің жар- тысын қалдырып кету. 6.сөздік қорының төмендігі. аграмматиз- мы. мазмұнын айтып берудегі қиындықтар. 7.психологиялық ерекшеліктері: белгілі бір шектеулігі бар және аңғал бала ретінде көрінеді.
71 Оқуында әртүрлі қиындықтары бар балаларды оқыту бойынша мұғалімдерге ұсыныстар жұмысқа
қабілеттілігі төмен Өз еркімен реттеу, жоспарлау және басқарудағы қиындықтар көру және көру кеңістіктік ақпаратты өңдеу қиындықтары есту-сөйлеу ақпараттарды қайта өңдеудегі қиындықтар 1. Оқу тапсырмалар көлемін бөлу. 2. сабақта жұмыс қарқыны мен қызмет түрлерін ауыстыру. 3. Оқушы шаршамағанда және жұмысқа қабілетті болғанда сабақ уақытында бақылау жұмысының тапсыр- малары мен негізгі материалдарды ұсыну 4. Қатты әлсізденген кезде сабақ уақытында қысқа демалыс беру. 5. сергіту сәтін өткізу 6. Ойын түрінде, мадақтау арқылы ын- таларын жоғарылату. 1. Оқушыны мұғалімге жақын отырғызып, ұйымдастырушылық және бағыттаушылық көмек беру, қалай жасау қажет екеніне жеке нұқсау беру. 2. сыртынан бақылау және кезең бойынша нұсқаулықты қолдана отырып, аз-аздап тап- сырманы ұсыну. 3.сыртқы ортаға сүйене отырып, оқушының өз қызметін жоспарлауға көмектесу: (жоспар, схема, жаднама) тап- сырманы орындауын бақылау
4.Оқушының сыныпта өз бетінше жұмыс жасау дағдысын бірте- бірте дамыту. 5.Оның жетістіктерін айту және мотивация- сын жоғарылату. 1. Қағаз бетінде бағдарлана алуы үшін жеке көмек көрсету. 2. Дәптердің жолақтарын түсті қарындашпен сызу, бастапқы жолды нүктелеу, ірі торы, енді сызықтары бар дәптерге жазу 3. суреттерді, иллюстра- цияларды, графикалық бейнелерді ауызша айтып беру. 4.Визуалды ақпараттарды (кесте, график, жоспар және т.б.) құрастыру, ірі жазбамен, басқа түспен ерекшелеу 1.бірінші қатарда отыру. ауызша ақпаратты баяу және неғұрлым нақты етіп хабарлау. 2.ауызша нұсқаулықтарды және түсініктерді түсінбесе қайта айту, мадақтау. 3.жылдам жауап беруді талап етпеу. жауап беру үшін уақыт беру 4. Қарапайым сөз тіркестерін қолдану арқылы анық, қысқа сөйлеу.
5.көрнекі материалдар- мен (сурет, схема, жо- спар және т.б.) қосымша ауызша түсіндіру 6.естуге қысым көрсетуге жол бермеу: шаршаған кезде жазба- ша тапсырмалар беру. 7.Диктант жазу кезінде сөйлемді бірнеше рет қайталау.
психолог
1.психикалық және дене тонусы мен жұмысқа білеттілігін көтеру: тыныс алу, дене және қимыл жаттығулар, зейін тұрақтылығын дамы- ту үшін ойындар мен амалдар. 2.Үйде және сабақта отыру қалпын сақтауға жағдай жасауда мұғалім мен ата-аналарға көмек. психолог 1.Ойындар мен жаттығулар: - өз еркімен назар аударуын дамыту, ашушандықты жеңуге; сөйлеуін реттеумен сыртқы ортаның сүйеніштерінің көмегімен моторлық деңгейде жоспарлау дағдыны дамыту; - өзін-өзі басқару дағдысын қалыптастыру 2.сабақта және үйде баланың мінез-құлқын отбасында дұрыс ұйымдастыруға көмектесу. психолог
кеңістікте бағдарлануын дамыту: дене бөліктерінде; қоршаған кеңістікте; жазықтықта (қағаз бетінде) логопед
- логикалық-граммати- калық конструк- цияларды, кеңістіктік қатынасты білдіретін сөздің мағынасын түсіну, жазудағы спецификалық қателіктерді (оптикалық дисграфия) жеңу бойын- ша жұмыстар. психолог - есту арқылы қабылдауын және есту-сөйлеу жадысын дамыту логопед
- есту арқылы қабылдауын және фонематикалық естуін дамыту;
- өзінің сөйлеуін түсінуін және жазудағы
спецификалық (акустикалық дис- графия) қателіктерін жеңе білуін дамыту
72
ппкҚ-дің шешімімен қабылданды «бекітемін» жм № № жм Директоры «__»______________20 _____________
1-сынып оқушысының аж ------------------- 2018-2019 оқу жылының бірінші жарты жылдығы бойынша математикаға арналған қысқартылған бағдарламасы 73 1. Оқушы туралы жалпы мәлімет а.ж.т: б. туған жылы: 05.04.2011. сынып: 1 «В» ата-ананың ажт: ата-ананы баланы дамыту мен оқытуда не уайымдатады: ақыл-ой және сөйлеу тілінің тежелуі. естудің шамалы төмендеуі (аденоид 2-3ст). бірден ести алмай- ды және түсінбейді, бірден жауап бере алмайды. Шыдамсыз, ынтасыз. балалар- мен және ересек адамдармен қарым-қатынас жасаудағы қиындықтар. жоғары дауыспен, ескертпей бірден сөйлесуден қорқады. Үй жұмысын орындауда жалқаулықты танытады, анасы не істерін білмейді. ата-ананың сұранысы: - оқытуда жеке амалдар: бірінші қатарда отыру, мұғалімнің жеке көмегі ( бөлек тапсырма) мен қолдау көрсетуі, сұрақты бірнеше рет қайталау және мысал ретінде көрнекі құралдармен көрсету. - дефектолог, логопед, психолог, тьютормен (жеке көмекші) сабақ өткізу сынып жетекшінің а.ж.т.: пмпк-ның қорытындысы мен ұсыныстары: мұғалімнің жеке амалдарымен қысқартылған жалпы білім беру бағдарламасы бойынша 1 сыныпта сынап оқыту.
Қолдау көрсету қызметкерінің а.ж.т.: арнайы педагог: т. и.п психолог: а. е. а логопед: а. Х. а. Оқыту формасы: жалпы сыныпта, арнайы сыныпта, үйде (қажеттісін сызу ке- рек).
жеке және топтық сабақтарға қатысу кестесі: логопедпен- аптасына 3 рет педагог-дефектологпен- аптасына 2 рет психологпен- аптасына 2 рет
74 2. Оқушының жиынтық сипаттамасы (бастапқы бақылаудың нәтижелерін жалпылау, мұғалімнің педагогикалық зерттеуі, мамандардың терең тексеруі, ата-аналардың әңгімелесу және сауалнама деректері, коммуникативтік төлқұжаттың мазмұны) Оқытудағы қиындықтарының байқалуы мен себептері күшті жақтары қызығушылығы, әуестері
психологиялық (эмоционалдық, мінез- құлық) ерекшеліктері Оқытудағы қиындықтарының байқалуы: 1. мұғалімнің сөздік қатынасын қиындықпен түсінеді, сұраққа жауап бермейді, айтылған сөзді қайталауды және қосымша түсіндіруді талап етеді. 2. сынып жұмысына жиі қосылмайды, оқу тапсырмаларын өз бетінше орындай ал- майды, мұғалімнің көмегіне мұқтаж. 3. баяу, тез шаршайды, жылдам басқа жаққа назар аударады және бір тапсырма- дан екінші тапсырмаға қиындықпен ауы- сады. 4. Оқуға қажетті дағдылар мен білім көлемі жеткіліксіз. 5.Үйде үй тапсырмасын орындағысы келмейді, ал анасы тапсырманы балаға орындата алмайды. себептері: 1.есту-сөйлеу қабылдауының баяулығы (аденоидқа байланысты). жалпы сөйлеу тілінің дамымауының 2-деңгейі. 2.есту-сөйлеу жады көлемінің аздығы: (екі және үш сөзден құралған сөз тіркестерін қабылдайды және түсіне алады). 3. сөйлеу тілінің және сөйлеуді түсінудің бұзылуы (дыбыстарды айту, лексико- грамматикалық жақтары, байланыстырып сөйлеуі). 1.мұғалімнің көмегін қуана қабылдап, көмек көрсетілсе ғана тапсыр- маны орындайды. 2. егер
тапсырма қолжетімді болса, тыры- сады және ынталанады. 3.
мұғалімнің мадақтауын оңды қабылдайды және оның көңілін аударуға ынта- ланады..
4. қимыл дағдылары мен
кеңістік тура-
лы түсініктері жақсы қалыптасқан. 5. сабақта дұрыс отыру ережесін орындайды, тәртіпті, кеңпейіл, са- бырлы. 6.жол салуды және құрастыруды ұнатады (ұзақ уақыт айналыса беруі мүмкін), қимыл ойындар, компьютерлік ойындар. 1.ащы, жоғары дауы- спен сөйлегеннен қорқады. 2.
тікелей қарым-
қатынаста шамалы
кідіреді, қобалжиды. 3. балармен ойнауды, әңгімелесуді жүргізе ал- майды, шамалы кідіреді, байланыс шасаудан алшақтайды. 4. мұғалім және сы- н ы п т а с т а р ы м е н қарым-қатынас жа- сауды
ұнатпайды; сыныпта өзі жалғыз отырғанды жөн көреді, бірақ психологиялық- педагогикалық қолдау көрсету
кабинетінде бір-екі баламен ойнау- ды жақсы көреді. 5.егер оны мадақтап, қолдау көрсетсе өз-өзіне сенімді, белсенді және жетістікке жете алады. 3. Оқушының ерекше білім алу қажеттілігі және оны қанағаттандыру үшін арнайы шарттар бірінші жарты жылдық ерекше білім алу қажеттілігі Оқушының ерекше білім алу қажеттілігі және оны қанағаттандыру үшін арнайы шарттар (тек қарастырылатын жағдайларға сәйкес келсе ғана белгілеу қажет) 1. Оқу
жоспарын өзгерту
1. Қажет етпейді. 2. пән бойынша оқу жо- спарын өзгерту а) мжмбс сәйкес тілдік пәндер бойынша қысқартылған оқу бағдарламасы.
75 3.Оқыту әдістері 1) жеке б-ға бағытталған қысқа, баяу нұсқау (2-3 сөз) және нені орындау қажеттілігін түсінбеген жағдайда көрсетуді және ымды қолдану арқылы қайта түсіндіру; 2) жауап беруі үшін ұзақ уақыт бөлу; 3) жазба тапсырмаларын орындау кезінде дәптер парағында бағдарлана алуына көмектесу; 4) оқу тапсырмаларының мәнін түсінуді жеңілдету үшін жұмысты орындаудың суреттік жоспарын, үлгілер мен көрнекі құралдарды қолдану; 5) жұп пен топта жұмыс жасау (көшіріп алуды алдын ала ескер- ту); 6) формативті бағалау тапсырмалары, жұмыс дәптері, оқулықтағы тапсырмаларға нұсқаулықтарды жеңілдету және қысқарту; 7) оқу бойынша жеке тапсырмалар. 4. Оқыту нәтижесін бағалау
амалда- ры
(оқушының жетістіктері) 1) тілдік пән бойынша (логопедтің келісімімен) жеке бақылау тапсырмалары; 2) бақылау тапсырмаларын орындау үшін уақытты ұлғайту; 3) тапсырманы жазбаша түрде орындауды мақұлдау; 4) бақылау тапсырмаларындағы (қарапайым қысқа сөз тіркестер) нұсқаулықтарды жеңілдету және қысқарту; 5) бақылау тапсырмаларының мәнін түсінуді жеңілдету үшін тірек және иллюстративті материалдарды қолдану; 6) педагогтың көмек ұсынуы: қысқа, баяу, қайталау үшін ауызша нұсқаулық, жауап дайындау үшін уақытты арттыру. 4. Оқулықтарды, оқу құралдарын таңдау, жеке оқу материалда- рын дайындау 1) Оқулықтар: 1 сыныптың бағдарламасы бойынша 2) жұмыс дәптері: сыныптың бағдарламасы бойынша 3) арнайы дидактикалық материалдар: жазу және оқу бойынша жеке карточкалар 6. Оқу орнын және оқыту ортасын
бейімдеу 1) бірінші партадағы жұмыс орны 7. техникалық құралдарға қажеттілік Қажет емес 8.арнайы педагогтың көмегі
жартыжылдықтың негізгі мақсаты мен міндеті: 1) қоршаған орта туралы білім мен түсінік қорын кеңейту, тиісті сөздік қорын жинақтау; буындап оқу, айту бойынша буындап жазу және қарапайым сөздерді жазу, оқылған және жазылған сөздерді түсіну дағдыларын қалыптастыру; 10 шамасындағы сандарды есептеу операциясын орындау, математикалық терминдермен сөздік қорларын кеңейту. арнайы педагогпен сабақты өту жиілігі - аптасына 2 рет, сабақтың ұзақтығы – 30-40 минут, сабақтың формасы (жеке, топтық).
9. логопедтің көмегі жартыжылдықтың негізгі мақсаты мен міндеті: 1) сөйлеу тілін түсінуді дамыту 2) дыбыстарды қою және автоматизациялау, буын құрылымдарын өңдеу, сөйлеудің грамматикалық құрылымын қалыптастыру, фразалық сөйлеу тілін дамыту. логопедпен сабақты өту жиілігі - аптасына 3 рет, сабақтың ұзақтығы – 30 минут, сабақтың формасы (жеке, топтық).
76 10.
психологиялық көмек
жартыжылдықтың негізгі мақсаты мен міндеті: 1) есту еркін зейін мен есту-сөйлеу қабылдауын дамыту (4 сөздің көлемінде); 2) есту-сөйлеу жадысын дамыту (4 сөздің көлемінде); 3)сыныптастарымен қарым-қатынас жасау мен өзараәрекеттесу дағдысын дамыту. психологпен сабақты өту жиілігі - аптасына 2рет, сабақтың ұзақтығы – 30минут, сабақтың формасы (жеке, топтық). 11.
әлеуметтік- педагогикалық көмек Қажет емес
4. Мұғалімге ұсыныс Оқушының сабақққа белсенді қатысу үшін не көмектеседі (оқыту әдістері мен амалдары, жұмыс орынын бейімдеу, қарым-қатынас жа- сау амалы, тапсырманы орындау және бағалау және т.б.) не қиындық тудыр- тады
1. б-ға бағытталған қысқа нұсқаулық (2-3 сөзден) - сандарды ата (көрсет, жаз) … - мысалды оқы (жауап)… - сурет сал… - не жаздын айт (салды, жасады) 2. б жауап айту алдында сұрақтан кейінгі үзіліс. 3. тапсырмалар (сөйлеу нұсқаулығын түсінуді жеңілдету үшін) жазбаша орындау алдында дәптер парағында бағдарлануға көмек көрсету. көмек көрсеткілік қимылмен сүйемелденуі керек, мыса- лы: - мұнда бастау керек ... - жазу (штрихтау, бояу, астын сызу және т.б.)...; бұл әріптерді, буындарды жазу; осы мысалдар шешу. 4. тапсырманы орындау алдында, оқулық бетіне бағдарлануға көмек көрсету. Оқулықтағы тапсырмаларды бірнеше кезеңге бөлу қажеттілігі талап етілуі мүмкін. әрбір кезеңге қысқа нақты нұсқаулық қажет: - суреттен тап...; көрсет...; ата ... (түсі, пішіні, өлшемі, заты...); белгі қой; - бірдейді тап ...(көп, аз, басқа, ұқсас...). 5. жұмысты орындаудың көрнекілік құралдарын, үлгісін, сурет жоспарын пайдалану арқылы тапсырмалар (мысалы, көркем еңбек сабақтарында). 6. тақтада тапсырманы орындау үшін б. шақыру басқа балалар осындай тапсырманы орындағаннан кейін. б. тапсырманың мәнін түсіну оңай болады. тапсырма түсінікті болуы керек, сөйлеу даму деңгейіне сәйкес бо- луы керек. 7. топта және ұжымда жұмыс жасау. б. басқа балаларға қарап жақсы оқиды (басқа оқушының қызметі ол үшін үлгі. Ол басқа балалардың жасағанын бақылайды. бұл оған сабаққа қатысуға көмектеседі. бұл ретте б. партада бірге отыратын көршінің жұмысын көшіруге тыйым салу керек. Ол әр оқушы өзі орындау қажет екенін түсіну қажет. 8. б. мұғалім сабақ барысында шақырған кезде әрқашан өз атына жауап бермейді. атын атап, иғынан түртуге болады . ыммен тақтаға шығуды немесе партадан тұруды көрсету. 1. сынып оқушыларына арналған көрнекі материалмен бекітілмеген көп сөзді нұсқаулық. 2. мұғалім, сыныптастардың тез сөйлеу қарқыны. 3. тек ауызша түрде берілетін оқу тап- сырмасы.
4. терминдер мен өрнектерді түсіну («Дауысты», «үнсіз» дыбы- стар, «алдыңғы», «кейінгі» сандар); 5. заттардың, объектілердің кеңістіктік қатынасын білдіретін көмекші сөздер мен үстеулерді түсіну. 6., заттармен әрекет ету, суреттермен, иллюстративті кар- тинкаларсыз мәтін- дік арифметикалық тапсырмаларды шешу қиындық тудыртады.
77 . математика сабағында б. сыныптастары қандай тапсырма орындайды негізінен дәл соны да орындайды. Оқу мен жазу сабақтары үшін тапсырмаларды логопедпен келісіп жасау ке- рек.
2. сабақ жоспарында, бөлімдерде, мысалы: ескертпелер, б үшін жеке тапсырмалардың мазмұнын көрсету керек. 3. б. тақтаға міндетті түрде шақыру керек, орнынан жауап беруді сұрау, шыдамдылық таны- та отырып, оны қатты сөйлеуді өтіну. 4. б. жетістіктерді бағалау үшін тапсырманы ұсына отырып, нұсқаулықты тұжырымдауды оңайлату қажет. Ол анық және нақты болуы керек. екі сөйлемнен тұратын нұсқауға жол берілмейді. 5. Оның назарын оның өзін-өзі бағалауын және өзіне деген сенімділігін арттыра отырып, басты назар аудару маңызды.
жүктеу/скачать 436,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|