№1 Практикалық жұмыс
Тақырыбы: «MySQL жүйесімен танысу».
Мақсаты: MySQL орнату, жүйенің қасиеттерімен және негізгі мүмкіндіктер танысу.
MySQL негізгі сипаттамалары
Мәліметтер базасы мәліметтердің құрылымдық бірігуін көрсетеді. Бұл мәліметтер кез келген бола алады- сатып алынатын тауар тізімінен бастап сурет галереясының экспонанттар тізімі немесе корпоративті жүйедегі үлкен ауқымды ақпарат санынан дейін бола алады. Мәліметтер базасында сақталған мәліметтерді жазу, таңдау және өңдеу үшін мліметтер базасын басқаратын жүйе керек, ол жүйе MySQL болып табылады. Компьютерлер үлкен көлемді мәліметтер базасын оңай өңдей алатындықтан, мәліметтер базасын басқару бөлуде орталық роль атқарады. Мұндай басқару әртүрлі іске асады – бөлек утилит түрінде де және басқа қаттамалардың құрамын кіретін код түрінде де.
MySQL – бұл реляционды мәліметтер базасын басқаратын жүйе.
Реляционды базада мәліметтер жеке кесте түрінде сақталады, соның арқасында жылдамдықпен және икемділікпен ұтады. Кестелер бір – бірімен қатынас арқылы байланысады, соның арқасында бірнеше кестелердің мәліметтер сұрауларын жүргізгенде біріктіруді қамтамассыз етеді. SQL MySQL жүйесінің бөлшегі ретінде құрылымдық сұрау тілі ретінде сипаттауға да болады сондай – ақ мәліметтер базасына кіруде қолданылатын көп тараған құралымдық тіл ретінде де қарастырады.
MySQL бағдарламалық қамсыздандыру – бұл коды ашық БҚ.
Коды ашық БҚ деп оны кез келген тұтынушы қолданды және модифицирлей алатынын түсінеміз. Мұндай БҚ Internet арқылы алып тегін қолдануға болады. Сонымен қатар кез келген тұтынушы алғашқы кодты біліп, өзінің қолданысын қарай өзгерте алады.
СУБД MySQL техникалық мүмкіндіктері
MySQL БҚ клиент- сервер жүйесі болып табылады, мәліметтер базасының әртүрлі есептегіш машиналарды, сонымен қатар бірнеше клиенттік бағдарлама және ктапхана, админстрациялау және бағдарламалық интерфейстардың кең спектрі қамсыздандыратын SQL- серверін қамтиды.
Қауіпсіздік
Қауiпсiздiк жүйесi жойылған компьютерден верификация артықшылықтар және мүмкiндiгi бар парольлерiнде негiзделген, соның арқасында иілгіштік және қауыпсіздік қамтамассыз етіледі. Сервермен байланыс кезінде жүйе бойынша пароль жіберілуі шифрланады.
Клиенттер MySQL-мен TCP/IP сокетін, Unix сокеті немесе аталған каналдарды (named pipes, под NT) қолдану арқылы байланысуға болады.
Мәліметтердің
3.23 версиясының MySQL бастап, кестелердің жаңа типтері қолданылатын, оның кестенің максималды кесте мөлшері 8 миллион терабайтқа дейін барады (263 bytes). Дегенмен операциондық жүйелер файл мөлшері бойынш өзіндік щектеуліктері бар. Төменде бірнеше мысал көрсетілген:
- 32-разрядты Linux-Intel – кесте размері 4 Гб.
- Solaris 2.7 Intel - 4 Гб
- Solaris 2.7 UltraSPARC - 512 Гб
- WindowsXP - 4 Гб
MySQL мәліметтер базасындағы кесте размері әдетте операционды жүйемен лимиттеленеді. Үндестік бойынша MySQL-кестелер максималды өлшемі 4 Гб. Кез –келген кесте үшін тексеру/аңықтау арқылы SHOW TABLE STATUS немесе myisamchk-dv table_name командалар көмегімен максималды көлемін анықтауға болады. Егер үлкен кесте тек оқу үшін арналған болса, онда myisampack қолданып, бірнеше кестені біреуге құйып және қысуға болады. Әдетте myisampack кестені 50% дейін сығды да нәтижесінде өте үлкен кесте алуға болады.
Техникалық толықтырулардан басқа, MySQL Unix те сияқты Windows 95/98 платформсында да жұмыс істей алалды, ол өте қарапайым және жұмыс ыңғайлы.
Клиенттік бғдарлама MySQL командалық жол утилит түрінде болады. Бұл бағдарлама серверге желі бойынша қосылады.Сервермен орындалатын командалар әдетте қатты дисктегі мәліметтерді оқу мен жазумен байланысты.
Клиенттік бағдарламалар командалық жол режимінде ғана жұмыс істемейді. Сондай –ақ графикалық клиенттер де бар, мысалы MySQL GUI, PhpMyAdmin және басқалары.
Осы СУБД- мен жұмыс істеуге арналған өте әйгілі визуалды интерфэйс бар (РНР-да жазылған). Ол PhpMyAdmin деп аталады. Бұл интерфэйс MySQL мәліметтер базасымен жұмыс істеуді қарапайымдатады.
Текстік режимде мәліметтер базасымен жұмыс істеу командалық жолға командларды еңгізу сияқты болады (1сурет), ал сұрыптау нәтижесі өзіндік кесте түрінде қайтып келеді, егер мәліметтер сыймаса өрістер бір бірінің үстінде тұрады (2сурет).
1 сурет. Командалық жолдағы MySQL жұмысы. show databases командасы – барлық бар мәліметтер базасын көрсету.
2 сурет. Командалық жолда MySQL жұмысы. show databases команда өңдеуінің нәтижесі.
PhpMyAdmin (3 суретке қараңыз) браузердің барлық артықшылықтарын қолдануға мүмкіндік береді, сонымен қатар көрініс айналдыруы, егер ол экранда кішіреймесе. Базалық SQL-функциясының көптеген PhpMyAdmin мәліметті жұмыстары интуитивті ұғынықты интерфэйстар мен Internet – ке өту әрекеттерімен байланысты.
3 сурет.
SQL-ге кіріспе
MySQL SQL (Structured Query Language – жіктелген сұрау тілі) деп аталатын тілдегі мәліметтер базасымен қатынаста.
SQL Реляционды мәліметтер базасын басқару жүйесінде (RDBMS) сақталатын мәліметтерді манипуляциялауға арналған. SQL мәліметтерді алып, сорттп, жаңартатын, жоятын және қосатын командаларды қамтиды. SQL тілдерінің стандартын ANSI (American National Standards Institute) анықтайды. Қазіргі уақытта 2003 жылы қабылданған стандарт қолданылады (SQL-3).
SQL MySQL, mSQL, PostgresSQL, Oracle, Microsoft SQL Server, Access, Sybase, Ingres сияқты RDBMS-мен қолдануға болады. Бұл RDBMS жүйелері барлық маңызды және жалпықабылданған SQL операторларын қамтиды, бірақ әрбіреуінде өзінді потенттелінген операторлар мен кеңейтулері бар.
SQL әртүрлі типтегі бірнеше мәліметтер базасы үшін ортақ сұрау тілі болып табылады. Берілген курс MySQL жүйесін қарастырды, ол MySQL.com сйтында жүктелінетін алғашқы ашық коды бар RDBMS болады.
Жүйенің мәліметтер типі
MySQL бағандардың бірнеше типтерін қамтиды, оларды үш категорияға бөлуге болады: сандық мәліметтер базасы, уақытты және мезгілді сақтауға ранлаған мәліметтер типі және символдық (жолдық) мәліметтер типі. Берілген лекция басында барлық мүмкін типтерді қарастырып, әрбір баған типін сақтау талаптарын көрсетеміз, әрбір категория бойынша тип қасиеттерін сипаттаймыз.
Төменде MySQL-мен қолдау тапқан баған типтері көрсетілген. Сипаттамада ресми құжаттамаларда MySql құрастырушылары қолданған белгілеулер қолданылады:
М – шығару максималды өлшемін нұсқау. Шығарудың максималды өлшемі 255 символды құрайды.
D – қалқымалы нүктесі бар мәліметтер типіне қолданылады және ондық нүктеден кейінгі разряд санын нұсқайды. Максималды мүмкін көлемі 30 разряд, бірақ М-2 – ден үлкен бола алмайды.
('[' и ']') тік жақшалар міндетті емес белгі тобының мәліметтер типін нұсқайды.
1 кестеде MySql өрісінің типтері көрсетілген.
1 кесте. MySql өрісінің типтері
|
TINYINT[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Өте аз бүтін сан. -128-ден 127 дейін белгілі диапазон. 0-дан 255-ке дейін белгісіз диапазон.
|
BIT, BOOL
|
Синонимдар TINYINT(1)
|
SMALLINT[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Аз бүтін сан. -32768-ден 32767-дейін белгілі диапазон. 0-ден 65535-ге дейін белгісіз диапазон.
|
MEDIUMINT[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Орта өлшемді бүтін сан. -8388608 -ден 8388607-дейін белгілі диапазон. 0-ден 16777215-ге дейін белгісіз диапазон.
|
INT[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Нормалды өлшемді бүтін сан. -2147483648- ден 2147483647-ға дейін белгілі диапазон. 0-ден 4294967295-ға дейін белгісіз диапазон.
|
INTEGER[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
INT үшін синоним
|
BIGINT[(M)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Үдкен бүтін сан. -9223372036854775808-ден 9223372036854775807-ға дейін белгілі диапазон. 0-ден 18446744073709551615-ге дейін белгісіз диапазон
|
FLOAT(нақтылық) [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Қалқымалы нүктесі бар сан. Нақтылық атрибуты <=24 мәнге ие болады, егер қарапайым (бірлік) нақтылықты қалқымалы нүктесі бар сан үшін 25 пен 53 арасындағы екі еселенген нақтылықты қалқымалы нүктесі бар сан үшін. Бұл мәліметтер типі төменде сипатталған FLOAT және DOUBLE, типтеріне сәйкес. FLOAT(X) FLOAT және DOUBLE типтері жататын интервалға қатысты, бірақ мағына диапазоны және ондық белгі саны бөлінбеген.
|
FLOAT[(M,D)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Әдеттегі дәлдікте қалқымалы нүктесі бар аз сан. Мүмкін мәндер:
-3,402823466E+38- ден -1,175494351E-38 дейін, 0, және 1,175494351E-38 -ден 3,402823466E+38 дейін. Егер UNSIGNED атрибуты нұсқалса, кері мәндер мүкін емес. M атрибуты тұтынушыға шығаратын белгі санын нұсқайды, D – атрибуты ондық нүктеден кейінгі разряд санын нұсқайды. Аргументтерді нұсқамай FLOAT белгіленуі немесе FLOAT(X) түріндегі жазба, мұндағы X <=24 әдеттегі дәлдікті қалқымлы нүктесі бар сан үшін әділ.
|
DOUBLE[(M,D)] [UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Нормалды өлшемді екі еселенген дәлдікті қалқымалы нүктесі бар сан. Мүмкін сандар: -1,7976931348623157E+308-дан
-2,2250738585072014E-308, 0дейін, және
2,2250738585072014E-308 ден
1,7976931348623157E+308 дейін. UNSIGNED атрибуты нұсқалса, кері мәндер мүмкін емес. M атрибуты тұтынушыға шығаратын белгі санын нұсқайды, D атрибуты - атрибуты ондық нүктеден кейінгі разряд санын нұсқайды. DOUBLE белгіленуі аргументтерді нұсқмай немесе көрініс жазбасы FLOAT(X), где 25 <= X <= 53 екі еселі дәлдікті қалқымалы нүктесі бар сандар үшін әділ.
|
DECIMAL[(M[,D])][UNSIGNED] [ZEROFILL] немесе DEC[(M[,D])] [UNSIGNED] [ZEROFILL] немесе NUMERIC[(M[,D])][UNSIGNED] [ZEROFILL]
|
Қалқмалы нүктесі бар "қапталмаған" сан. Цифрлық мәндер қамтитын CHAR бағаны сияқты болады. "қапталмаған" термині сан жол түрінде сақталып, сонымен қатар әрбір ондық белгіге бір символ қолданылады дегенді білдіреді.
Ондық разрядтың бөлгіш белгісі, соымен қатар '-' белгісі теріс сандар үшін М-да қарастырылмайды (бірақ оларға орын сақталған).
Егер D атрибуты 0 тең болса, өлшемдер оңдық белгісіз көрсетіледі,яғни бөлшек бөлігісіз. Максимальный интервал значений типа DECIMALтипінің мағынасы максималды мәні DOUBLE типінікіндей, бірақ нақты DECIMAL бағаны үшін нағыз интервал М және D трибут мәндерін таңдаумен шектеледі. Егер UNSIGNED трибуты нұсқалса, теріс мәндер мүмкін емес. Егер D атрибуты нұсқалмаса, үндестік бойынш оның мәні 0-ге тең. Егер M нұсқалмаса, үндестік бойынша оның мәні 10-ға тең.
|
DATE
|
Күні. '1000-01-01' ден '9999-12-31' дейін интервал қолдалынады. MySQL
DATE мәнін шығарады 'YYYY-MM-DD' форматта, бірақ DATE бағанына жолды да сандарды д қолдана отырып мән беруге болады.
|
DATETIME
|
Күн мен уақыт комбинациясы. '1000-01-01
00:00:00'-дан '9999-12-31 23:59:59' дейінгі интервал қабылданады. MySQL DATETIME мәнін
'YYYY-MM-DD HH:MM:SS' форматта шығарады, бірақ DATETIME бағанында жолдарды да сандарды да қолдану арқылы мән еңгізуге болады.
|
TIMESTAMP[(M)]
|
Уақытша белгі. Интервалы '1970-01-01
00:00:00'-дан 2037 жылдың кей уақытына дейін. MySQL TIMESTAMP мәндерін келесі форматтарда шығарады
|
|
YYYYMMDDHHMMSS, YYMMDDHHMMSS, YYYYMMDD немесеYYMMDD М мәніне тәуелді:
14 (немесе жоқ), 12, 8, немесе 6; бірақ ТIMESTAMP бағанында жолдарды да сандарды да қолдану арқылы мән еңгізуге болады. TIMESTAMP бағаны INSERT немесе UPDATE операцияларын орындағанда тиімді уақыт пен күнін өзгерткенде, өйткені автомтты түрде соңғы операция күні мен уақыты көрсетіледі, егерде өлшемдер бағдарлмамен еңгізілмесе. NULL мәнін беріп, ағымдғы уақыт пен күн мәнін орнатуға болады.
|
TIME
|
Уақыт. Интервалы '-838:59:59' дан
'838:59:59' дейін. MySQL TIME мәнін 'HH:MM:SS' формтта шығарады,бірақ TIME бағанында мән беріге болады, жолдарды да сандарды да қолданып.
|
YEAR[(2|4)]
|
Екімәнді немесе төртмәнді формттағы жыл (үндестік бойынша төртмәнді формат). Келесідей мәндер мүмкін:1901 бстап 2155 дейін, 0000 төртмәндік формат жылы үшін және 1970-2069 егер екімәнді формтты қолданс (70-69). MySQL YEAR мәнін YYYY форматта шығарады, бірақ YEAR бағанында мән беріге болады, жолдарды да сандарды да қолданып.
|
[NATIONAL] CHAR(M) [BINARY]
|
Фиксирленген ұзындық жолы, сақтағанда керек өлшемге шейін пробелмен толықтырылады. M аргументінің диапазоны 0ден 255 символға дейін. Соңғы пробелдар мән шыққанда жойылады. BINARY регистрына сезімтал атрибуты берілмесе, онда CHAR өлшемдері сортталып үндестік бойынша берілген алфавитке сәйкес регистрға тәуелсіз ретінде салыстырылды. NATIONAL CHAR атрибуты (немесе оның эквивалентті қысқа формасы NCHAR) қбылданған ANSI SQL –да нұсқалған әдісте болады,
|
|
CHAR бағанында үндестік бойынш орнатылған символдар жинағы (CHARACTER)қолданылуы керек.
|
CHAR
|
CHAR(1) үшін синоним.
|
[NATIONAL] VARCHAR(M) [BINARY]
|
Айнымалы ұзындық жолы. Ескерту: соңғы пробелдар мән сақтаған кезде жойылады (ANSI SQL спецификациясынан айырмшылығы осыдан). M аргументінің диапазоны 0ден 255 символға дейін. BINARY регистрына сезімтал атрибуты берілмесе, онда VARCHAR өлшемдері сортталып үндестік бойынша берілген алфавитке сәйкес регистрға тәуелсіз ретінде салыстырылды.
|
TINYBLOB, TINYTEXT
|
BLOB типінің бағаны немесе максималды ұзындықты 255 символ TEXT
|
BLOB, TEXT
|
BLOB типінің бағаны немесе максималды ұзындықты 65535символ TEXT.
|
MEDIUMBLOB, MEDIUMTEXT
|
BLOB типінің бағаны немесе максималды ұзындықты 16777215 символ TEXT.
|
LONGBLOB, LONGTEXT
|
BLOB типінің бағаны немесе максималды ұзындықты 4294967295 символ TEXT.
|
ENUM('значение1','значение2',...)
|
Саналатын мәліметтер типі. Нысан берілген өлшем тізімінен таңдалған тек бір ғана мәнге иа бола алады 'значение1', 'значение2', ..., NULL немесе қателіктің арнайы өлшемі "". ENUM тізімі максимум 65535 әртүрлі өлшемге ие.
|
SET('значение1','значение2',...)
|
Теру. Жол нысаны ноль не одан да көп мәнге иа болады, оның әрқайсысы берілген тізімінен таңдалынады 'значение1', 'значение2', ... SET тізімі максимум 64 элементке ие.
|
Apache + Mysql + Php комплектін орнату
Достарыңызбен бөлісу: |
