Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ
жүктеу/скачать 4,97 Mb.
|
O 1179 u 1178 1201 raly Zh 1201 1179 paly au
- Бұл бет үшін навигация:
- АУСЫЛ (ЯЩУР, APHTAE EPIZOOTICAE) Аусыл
- Тарихи мәліметтер.
- Этиологиясы.
- Эпидемиологиясы. А
- Патогенезі.
Алдын-алу шаралары.Аурудың көзіне қарсы шаралар - кеміргіштермен, қаңғыбас иттермен күрес жүргізу шараларын іске асыру, лептоспирозбен ауырған ауылшаруашылық жануарларына дер кезінде ем жүргізу. Аурудың берілу жолдарын үзу – шикі суды ішуден, жануарлар жайылатын аймақтардағы ағымы жоқ суаттарда шомылудан сақтану керек. Лептоспироздың табиғи ошақтары, яғни бөгеттердің, құдықтардың тазалығын қатаң сақтау, жұмысшыларды арнайы киімдермен қамтамасыз ету. Ауруды жұқтыруға бейім келетін кәсіп иелеріне лептоспирозға қарсы егу шараларын жүргізу (вакцинация). АУСЫЛ (ЯЩУР, APHTAE EPIZOOTICAE) Аусыл – пикорнавирустармен қоздырылатын, қызбамен, интоксикациямен, мұрын мен ауыздың шырышты қабығының, саусақ арасы және тырнақ ернеуіндегі терінің везикулезді-эрозиялы қабынуымен сипатталатын жедел зоонозды жұқпалы ауру. Бұл ауру әлемнің барлық елдерінде кездеседі. Тарихи мәліметтер. Хайуандардың аусылы туралы алғаш рет италиялық дәрігер Д.Фракасторо 1546 ж. жазған. Адамдардың аусылмен ауыратыны 1746 жылдан белгілі. Ф.Леффлер мен П.Фрош 1897 ж. аусылдың қоздырғышы бактериальды фильтр арқылы өтетінін анықтады. Аурудың вирусты этиологиясы дәлелденген. Этиологиясы. Қоздырғышы Rhinovirus тұқымдастығына, Picornaviridae тегіне жатады. Бұл өте ұсақ вирус, вирионның көлемі – 8 - 20 нм, құрғату мен мұздатуда жақсы сақталады, спирт пен эфирге сезімталдығы әлсіз. Қыздырғанда тез жойылады. Антигендік қасиеті бойынша аусыл вирустары 7 типке бөлінген (А, О, С, САТ, САТ2, САТ3, Азия), олардың әрқайсысы көптеген варианттарға бөлшектенген, қазір олардың 60-тан көбірегі белгілі болып отыр. Вирус жоғары вирулентілігімен жәае дерматроптылығымен ерекшеленеді. Эпидемиологиясы. Аурудың көзі - сырқаттанған жануарлар, әсіресе ірі қара мал, шошқа, қой, ешкі. Аусыл жануарлардың арасында кең таралған инфекция. Ауру эпизоотия тәрізді өтеді. Ауруға жас жануарлар сезімтал. Ауру өте ауыр түрде өтіп, жоғары өлім-жітімділігімен сипатталады. Вирус сырқат жануардың ағзасынан, яғни сілекей, сүт, нәжіс, зәр арқылы бөлінеді. Вирус сыртқы ортада ұзақ уақыт сақталады (2-3 ай). Сүтте вирус 25-30 сағат (тоңазытқышта-10 күнге дейін), майда, егер тоңазытқышта болса - 45 күнге дейін сақталады. Ал тұздалған ет пен шұжықта - 50 күн, киімде-100 күнге дейін сақталатыны белгілі. Аурудың берілу жолы - алиментарлы. Адам шикі сүт өнімдерін, сирек ауру малдың етін қабылдағанда жұқтырады. Аусыл кәсіптік ауру ретінде контактілі жол арқылы мал шаруашылығында жұмыс істейтін адамдарға жұғады. Ауру жануарлармен контакта болған адамдар, балалар және мал шаруашылығында жұмыс істейтіндер жиі ауырады. Соның ішінде сауыншылар, бұзау бағушылар, малшылар, бақташылар, ет комбинатында жұмыс істейтіндер, мал дәрігерлері мен зоотехниктер аусылға көп шалдығады. Адам ағзасына вирус терінің аздаған жарақаты және де көз, мұрын, ауыздың шырыш қабықтары арқылы енеді. Ауру адамнан адамға берілмейді. Патогенезі. Адам ағзасына түскен вирус шырышты қабаттардың эпителий жасушаларында немесе терінің эпидермальды клеткаларында көбейеді, сонымен көпіршік тәрізді ісіну реакциясы пайда болады. Одан әрі вирус қанға түседі. Вирустың диссеминациясы екіншілік көпіршіктердің құрылуымен (ерінде, мұрында, тілде) қабаттаса жүреді. Вирус терінің жіңішке қан тамырларында кідіріп, қол және аяқ саусақтарының арасындағы теріде афталардың пайда болуын тудырады. Вирустың енген жерінде біріншілік афта, немесе біріншілік аффект дамиды, қанға өткен вирус гематогенді жолмен бүкіл организмге тарайды. Одан әрі екіншлік афталар және теріде везикулезді элементтер пайда болады. Вирусемия кезінде дене қызуы көтеріліп, ағзаның улануы байқалады. жүктеу/скачать 4,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|