Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ
жүктеу/скачать 4,97 Mb.
|
O 1179 u 1178 1201 raly Zh 1201 1179 paly au
| Қоздырғыштың берілу механизмі. Қоздырғыш негізінде фекалді-оралді механизмімен таралады. Ол бірнеше жолмен атқарылуы мүмкін: 1) ауыз арқылы шикі немесе жартылай шикі етті, фаршты пайдаланғанда, ал жиірек жағдайда – мысықтардың нәжісіндегі ооцисталармен ластанған (мысықтардан) көкөніс, жемістер, тұрмыстық заттар, су, қол арқылы жұғу; 2) жанасу жолы – тұтас мал етін мүшелеу кезінде қасапшылардың және залалды заттармен жұмыс атқаратын лабораториялық қызметкерлердің жарақаттанған қол терісі мен шырышты қабаттары арқылы жұғу; 3) жүктіліктің бастапқы мерзімінде анасынан құрсақ ішіндегі нәрестеге плацента арқылы жұғу (вертикалдық-тікелей), осындай жұғу жолы 40% жағдайда болуы мүмкін.
Токсоплазмамен жұғушылық барлық елдерге кең таралған. Жасы ұлғайған сайын токсоплазмалар жұғуы ұлғая түседі. Мысалы, АҚШ-та тұрғындарды серологиялық әдіспен тексергенде 50 жастан асқандардың арасында 10-50 %, ал 10-19 жастағылардың 5-тен 30% дейінгілеріне токсоплазма жұғылғандығы анықталған. Әртүрлі авторлардың мәліметіне сүйенсек токсоплазмамен жұғушылық барлық елде бірдей емес, көрсеткіші 4-тен 70 % дейін байқалған. Көрсеткіштердің бір-бірінен мұндай алшақ болуы диагностикалық жұмыстың деңгейімен және гигиеналық ережелерді орындау жағдайларымен т.б. түсіндіріледі. Адамдардың табиғи қабылдаушылығы жоғары емес, көпшілік жағдайда токсоплазма жұқаннан кейін симптомсыз тасымалдаушылық туғызады. Бірақ адамдарға АИВ (ВИЧ) жұққан кезде токсоплазмоз инвазиясының маңызы күрт артады, яғни токсоплазмоз оппортунистік инвазия ретінде қауіпті сипат алады. Мысалы, ЖИТС-пен (СПИД) науқастанғандардың арасында 2,8-ден 20%-ға дейінгі жағдайда токсоплазмоз бар екені анықталған. ЖИТС-пен ассоциацияланған ауру ретіндегі токсоплазмоздың үлесі Қазақстанда 2,5%, Еуропада – 8,7%, Ресейде – 15,1%, АҚШ-та – 20% құрайды (Ж.З.Трумова, 2001). Токсоплазмалардың жүйке жүйесі, жатыр, көз тіндерінде өсіп-өнуге бейімділігін ескере отырып, сондай ағзалары зақымданып, дертке шалдыққан адамдарға тексеру жүргіздік (С.Ә.Әміреев, 1975). Бұрын акушерлік ауытқулары (түсік тастау, өлі бала туу) болған 114 жүкті әйелдерді тексергенде олардың 20%-де токсоплазмаларға қарсы антиденелер бар екені анықталды, ал дені сау әйелдерде токсоплазмамен жұғушылық 2,2% болды. Көкшетау (қазір Ақмола), Қарағанды облыстары мен Алматы қаласындағы 14 арнайы балалар мекемелерінде тәрбиеленіп жатқан 2328 балаларды тексергенде токсоплазмаға қарсы антиденелердің табылуы 20,1 мен 30,4% аралығында екені анықталды. Көрсеткіштердің әртүрлі болуы қолданылған әдіске (КБР немесе ЖИФР) және мүшелер мен жүйелер қызметінің бұзылу сипатына байланысты. Даун ауруымен зардаптанған 3 науқас баланың жұлын сұйығынан токсоплазмалар бөлініп алынды. Көзі дертке шалдыққан адамдар арасында да токсоплазма жұғушылық жоғарғы деңгейде екені белгілі болды – 15-21%. Ғ. К. Жұмабаеваның (2000 ж) мәліметтеріне қарағанда токсоплазмалардың көзге зиян келтіруі одан да жоғары болуы мүмкін. Қарағанды облысында жүре пайда болған созылмалы токсоплазмоз ауруына күмәнді 396 науқасты ИФТ әдісімен тексергенде 29,5% көзі токсоплазмалармен зақымданғаны дәлелденген. Токсоплазмоз жылдың барлық кезеңдерінде болады, дегенмен, күзгі-қысқы немесе қысқы-көктемгі маусымдарда жиірек байқалады. Бұл қысқа қарай температуралық фактордың және авитаминоздың әсерінен жануарлар организмі әлсіреп, ауруға қарсы тұру қабілеттілігі төмендеудің нәтижесінде олардың инфекцияға сезімталдығының күшеюімен байланысты болуы ықтимал. Мұндай жағдайда бұрынғы жасырын түрдегі инфекция айқын ағымдық келбет алып, токсоплазмалардың сыртқа шығуы молая түсуі мүмкін. Қала тұрғындарына қарағанда ауылды жердегі адамдар арасында токсоплазмамен жұғушылық біршама жоғары, әсіресе ондай жағдай мал шаруашылығымен айналысатын және жабайы жануарлардың терісін өңдейтін кәсіби топтағы адамдарда жиі кездеседі. жүктеу/скачать 4,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|