ҚҰРАМЫНДА ФЛАВОНОИДТАРЫ БАР ДӘРІЛІК ӨСІМДІК ШИКІЗАТЫН ТАЛДАУ
Флавоноидтардың агликондары мен гликозидтерінің спиртте ерігіштігін ескере отырып флавоноидтарды шикізаттан метанол немесе этанолмен экстракциялау арқылы бөліп алады. Спиртті сығындыны буландырып су қосады. Салқындатқаннан кейін бейполярлы заттар (ақуыздар, майлы майлар, стериндер, хлорофилл) тұнбаға түседі, оларды бөліп алады. Жиі жағдайда іліспелі заттарды аластату үшін шикізатты алдын ала хлороформмен өңдейді, яғни “майсыздандырады”, содан соң түрлі концентрациядағы спиртпен экстракциялайды. Спиртті сығындыны зерттейді. Сапалық және сандық талдаулар жүргізеді.
Сапалық талдау
Шикізаттың өзі екендігін анықтау үшін талдауда сапалық реакциялар мен хроматографиялық зерттеулер жүргізеді.
Сапалық реакциялар
1. Синод сынамасы (цианидинді сынама). Реакция флавоноидтардың тотыққан түрлерінің антоцианидинге дейін бөліну сәтіндегі сутегімен тотықсыздануға қабілеттілігіне негізделген. Қышқылдық ортада оксони тұздары түзіледі, олардың түсі флавоноидтың құрылысына байланысты болады (Музычкина Р.А., 2002).
Флавондар қызғылт-сары-қызыл түсті, ал флавонолдар қызғылт түстен қызыл күреңге дейін боялған тұздар түзеді.
Антоцианидиндер, халкондар және аурондар қышқыл ортада боялған оксони тұздарын бірден береді.
Бұл реакция Мемлекеттік фармакопеяның (МФ) ХІ басылымында (2 том, 1990) құмдық салаубас гүлдерінің өзі екендігін анықтау үшін берілген.
2. Бриант сынамасы. Бұл сынаманы цианидинді сынама оң нәтиже
бергенде жүргізеді.
Бұл реакция шикізатта гликозидтер мен агликондардың бар екендігін қорытындылауға мүмкіндік береді.
Синода сынамасы жүргізілген шыны пробиркаға октанол қосады да шайқайды, егер:
– бояу октанолға ауысса, онда шикізатта тек октанолда еритін агликондар ғана бар;
– бояу сулы фазада қалса – шикізатта тек гликозидтер бар;
– екі қабаты да боялса – онда шикізатта флавоноидтар гликозид күйінде де агликон күйінде де болғаны.
3. Темір тұздарымен (тотыққан темір хлоридімен) реакция, мұнда егер флавоноидтар – үшокси туындылары болса, онда қара-көк түсті, егер диокси туындылары болса, онда жасыл түсті кешенді қосылыстар түзіледі.
4. Алюминий хлоридінің 2-5% спиртті ерітіндісімен реакция. Мұнда карбонильді және окситобының арасында сары-жасыл флюоресценция беретін сутекті байланыстардың пайда болу нәтижесінде хелатты кешендер түзіледі.
Бұл реакция МФ ХІ басылымында (2 том, 1990) шайқурайдың, бұрыш және құс тарандардың өзі екендігін анықтау үшін берілген. Цирконий тұздарымен осыған ұқсас кешендер түзіледі.
5. Қорғасын негізгі ацетатының 1%-қ ерітіндісімен реакция. Антоцианидиндер көк түсті аморфты тұнба түзеді. Флавондар, халкондар және аурондар ашық-сары түсті тұнба түзеді.
6. Флавондар мен флавонолдар 10% спиртті ерітіндісімен әсер ету арқылы сары түсті феноляттар түзу реакциясы. Антоцианидиндер сілтілермен көк түстен зәйтүн-жасыл түске дейінгі тұздар түзеді.
7. Диазоқосылыстармен азобайланыстар түзу реакциясы. Мұнда қызғылт-сары, қызыл немесе шие түстес қызыл азобояғыштар пайда болады.
8. Вильсон реактивімен (0,5 грамнан бор және лимон қышқылдарының метанолдағы ерітіндісі) борлы-лимон реакциясы.
Флавоноидтардың фуранохромондардан айырмашылық реакциясы. Флавоноидтар бор қышқылымен ашық-сары флюоресценциялы сары түсті кешен түзеді, ол лимон қышқылының әсерінен ыдырамайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
