-сыныпқа арналған «Биология» оқу пәнінен күрделі тақырыптар бойынша

164 
 
3-тоқсан 
1 
Жүйке жүйесінің құрам 
бөліктері. Жүйке жүйесінің 
қызметі. Нейронның 
құрылысы: денесі, дендриттер, 
аксон. Нейронның қызметтері 
7.1.7.2 
жүйке 
жүйесінің  қызметін 
және  құрылымдық 
компоненттерін 
атау 
 
өзара 
ынтымақтаст
ық 
(9-сынып 
оқушыларын 
тарту) 
тест 
2 
Жүйке жүйесінің орталық және 
шеткі  бөлімдері.  Жұлын.  Ми. 
Ми  бөлімдерінің  құрылысы 
мен  қызметтері:  сопақша  ми, 
артқы  (ми  көпірі,  мишық), 
орталық  және  аралық  ми. 
Үлкен ми сыңарлары 
7.1.7.4 
орталық 
жүйке 
жүйесі 
бөлімдерінің 
құрылысы 
мен 
қызметтерін 
салыстыру  
тренажер-
сабақ 
шығармашыл
ық есеп 
4-тоқсан 
1 
Жүре  пайда  болған  және 
тұқымқуалайтын 
белгілер. 
Хромосоманың 
құрылымы. 
Генетикалық 
материалды 
сақтаушы  және  тасымалдаушы 
ДНҚ жайлы түсінік 
 
7.2.4.1 
адам 
ағзасындағы 
тұқымқуалайтын 
және 
тұқым 
қуаламайтын 
белгілерді зерттеу 
интегралды 
сабақ-
мектеп 
медбикесін 
тарту 
сұрақ-жауап 
2 
Жануарлардағы 
тура 
және 
түрленіп 
даму 
онтогенез 
типтері. 
Бунақденелілердің 
шала  және  толық  түрленіп 
дамуына мысалдар. 
7.2.3.3 
өсімдіктер 
мен  жануарлардағы 
онтогенез кезеңдерін 
ажырату 
Модельдеу 
сабағы 
тест 
 
8-сыныпқа арналған «Биология» оқу пәнінен күрделі тақырыптар бойынша 
фокус жоспар үлгісі  
№ 
Тақырыптар 
Оқу мақсаттары 
Жұмыс 
формасы 
Қорытын
ды 
1-тоқсан 
1 
Жасушаның 
құрамындағы 
органикалық 
заттар. 
Мономерлер  мен  полимерлер 
арасындағы айырмашылық 
8.4.1.1 биологиялық 
мысалдарды 
пайдаланып 
полимерлер мен 
мономерлер 
арасындағы 
айырмашылықты 
сипаттау 
чартер сабақ  кесте  
2 
Нәруыздар,  қасиеттері  мен 
қызметтері 
8.4.1.3 
нәруыздардың 
биологиялық 
құрылымы мен қызметі 
фокус 
топпен сабақ 
әңгімелесу 
2-тоқсан 
1 
Ағзаның  ішкі  ортасы  және 
оның  маңызы.  Лимфа.  Лимфа 
айналымы  мен  оның  маңызы. 
Гомеостаз. 
Ағзаның 
ішкі 
ортасы:  қан,  лимфа,  ұлпа 
сұйықтығы 
8.1.3.5  лимфа  жүйесін 
және 
қан, 
ұлпа 
сұйықтығы  мен  лимфа 
арасындағы 
өзара 
байланысты сипаттау  
дәріс-сабақ 
сұрақтар 

165 
 
2 
Қан  топтары.  Қан  құю.  Резус-
фактор.  Агглютинация.  Резус-
конфликт 
8.1.3.7 
агглютинация 
және 
резус-конфликт 
механизмдерін 
түсіндіру 
сессия-сабақ  сұрақтар 
3-тоқсан 
1 
Зәр 
шығару 
жүйесі 
мүшелерінің 
құрылысы 
(бүйрек, 
несепағар, 
қуық, 
несеп жолы) мен қызметі.  
8.1.5.1 
адамның  зәр 
шығару 
жүйесі 
мүшелерінің  құрылысы 
мен қызметін сипаттау; 
8.1.5.2 
бүйректің 
құрылымдық 
бөліктерін танып білу 
бейнематери
алдар 
мини-тест 
2 
Зертханалық жұмыс  «Сүйектің 
макро  және  микроскопиялық 
құрылысы». 
Демонстрация 
«Сүйектің химиялық құрамы» 
8.1.6.2 
сүйектің 
химиялық 
құрамын, 
макро 
және 
микроскопиялық 
құрылысын зерттеу  
чартер-сабақ  кесте 
толықтыру 
3 
«Гормондар»,  «Гуморальдық 
реттелу» ұғымдары.  
8.1.7.4 
эндокринді, 
экзокринді  және  аралас 
бездердің 
орналасқан 
жерлерін 
анықтау; 
8.1.7.5  бездердің  негізгі 
қызметтерін түсіндіру  
сессия-сабақ  кесте 
4-тоқсан 
1 
Митоз.  Мейоз.  Митоз  бен 
мейоздың 
биологиялық 
маңызы 
8.2.2.1  тірі  ағзалардың 
тіршілік 
әрекетіндегі 
митоз  бен  мейоздың 
маңызын түсіндіру 
чартер сабақ  тест 
2 
Эмбрионалдық даму кезеңдері: 
бластула, гаструла, нейрула. 
 
8.2.3.1 
эмбрионалдық 
даму 
кезеңдерін 
сипаттау; 
 
лекция 
кесте 
 
9-сыныпқа арналған «Биология» оқу пәнінен күрделі тақырыптар 
бойынша фокус жоспар үлгісі 
№ 
Тақырыптар 
Оқу мақсаттары 
Жұмыс 
формасы 
Қорытынды 
1-тоқсан 
1 
Жасушалардың 
сызықтық 
ұлғаюын 
есептеу. 
Ұлғаю, 
актуальды 
өлшемі 
және 
суреттің нақты өлшемі.  Өлшем 
бірліктерін 
СИ 
жүйесіне 
аудару  (сантиметр-миллиметр-
микрометр-нанометр).  
9.4.2.2 
микрофотографияны 
қолданып, 
жасушалардың 
сызықтық 
ұлғаюын 
есептеу  
лекция-
сабақ 
модельдеу  
2 
Ферменттердің әсер ету 
механизмі. Ферменттің 
белсенді орталығы. 
Зертханалық жұмыс 
«Ферменттердің белсенділігіне 
әр түрлі жағдайлардың 
9.4.1.1 ферменттер 
механизмін оқып тану; 
9.1.2.3 ферменттердің 
белсенділігіне әр түрлі 
жағдайлардың 
(температура, pH) 
Зертханал
ық  жұмыс 
бойынша 
чартерлік 
сабақ 
кестені 
толықтыру 

166 
 
(температура, pH) әсерін 
зерттеу» 
әсерін зерттеу 
2-тоқсан 
1 
Миеленді, миеленсіз 
аксондарда жүйке 
импульстарының туындауы 
және өткізілуі. Өткізу 
жылдамдығы. Мембраналық 
потенциал, тыныштық 
потенциалы және әрекет 
потенциалы.  
9.1.7.3 жүйке 
импульсінің туындауы 
мен өтуін сипаттау 
Модельдеу 
сабағы 
тест 
2 
Нейрокомпьютерлік 
интерфейс. Компьютер мен ми 
арасындағы ақпарат алмасу 
жүйесі 
9.4.4.2 «компьютер-ми» 
интерфейс 
технологиясының 
ерекшеліктерін оқып 
білу 
инфографи
калық 
сабақ 
сызбалар 
 
3-тоқсан 
1 
Интерфаза. Интерфаза 
кезеңдері: Gl, S және G2 
9.2.2.1 жасуша 
айналымының 
интерфаза кезіндегі 
жүретін үдерістерді 
түсіндіру 
дәріс-
сабақ 
интерфаза 
графигі 
2 
Моногибридті және дигибридті 
будандастыру. 
Басымдылық 
заңы. Ажырау заңы 
9.2.4.2 
моногибридті 
будандастырудың 
цитологиялық 
негіздерін 
дәлелдеу 
және есептер шығару 
 
фокус-
топтармен 
есеп 
тест 
3 
Жыныс генетикасы. Жынысты 
анықтаудың генетикалық 
механизмі.  
9.2.4.7 жынысты 
анықтау кезінде 
хромосомалардың 
рөлін түсіндіретін 
сызба жасау 
тренажер-
сабақ 
тест 
4-тоқсан 
1 
Құрсақта даму. Ұрықтық 
дамудың алғашқы кезеңдері. 
Ұрықтың қалыптасуы мен 
дамуы 
9.2.3.1 ұрықтың 
дамуындағы 
плацентаның маңызын 
түсіндіру; 
9.2.3.2 эмбрион мен 
ұрықтың дамуын 
салыстыру 
дәріс-
сабақ 
 
тест 
 
«Химия» оқу пәні  
Химия – заттар, олардың қасиеттері, құрылымы және олардың бір-біріне 
айналуы туралы ғылым.  
Химия органикалық және бейорганикалық заттардың құрамын, заттардың 
құрылымын,  заттардың  өзара  әрекеттесу  қабілетін  зерттейді  және  химиялық 
энергияның  жылу,  электр,  жарық  тағы  басқа  энергияларға  өту  құбылыстарын 
зерттейді.  
7-9-сыныптарда  «Химия»  оқу  пәнінің  төмендетілген  оқу  жүктемесі 
бойынша  әзірленген  Үлгілік  оқу  бағдарламасында  жаңартылған  мазмұндағы 

167 
 
Үлгілік оқу бағдарламасында қарастырылатын бөлімдер толығымен сақталған, 
тек оқу мақсаттарының, зертханалық жұмыстар мен көрсетілімдердің санында  
айырмашылықтар бар (54-кесте).  
 
54-кесте.
 Зертханалық жұмыстар мен модельдеу саны  
Сынып 
Оқу мақсаттарының 
саны 
Зертханалық жұмыстар 
саны 
Практикалық жұмыстар 
саны 
Жаңартыл 
ған мазмұн 
дағы  ҮОЖ  
Жүктеме 
сі төмен 
детілген 
ҮОЖ 
Жаңартыл 
ған мазмұн 
дағы ҮОЖ 
Жүктеме 
сі төмен 
детілген 
ҮОЖ 
Жаңартыл 
ған мазмұн 
дағы ҮОЖ 
Жүктеме 
сі төмен 
детілген 
ҮОЖ 
7 
49 
 
11 
 
4 
 
8 
72 
51 
10 
9 
7 
4 
9 
109 
79 
17 
9 
6 
4 
 
Тәжірибелік дағдыны дамытуға арналған тәсілдердің бірі – демонстрация.  
Демонстрацияны жүргізу мыналарды қамтуы мүмкін:  
1) қауіпсіздік: кейбір жұмыстарды топпен орындаудың қауіптілігі жоғары 
болуы мүмкін;  
2) уақыт: демонстрациялар әдетте аз уақытты алады;  
3) нәтиже: кейбір нәтижелерге қол жеткізу қиын және білім алушылардың 
білім деңгейінен жоғары болуы мүмкін.  
Сәтсіз  шыққан  тәжірибені  уақытты  ысырап  ету  ретінде  қарастыруға 
болады.  
Мұғалімнің  демонстрация  жасауы  тиімді,  бірақ  білім  алушылардың 
көпшілігі практикалық эксперименттерді ұнататынын есте сақтаған жөн.  
Білім алушылар:  
-  нәтижелерді қалай бағалауды және қорытынды жасауды; 
-  тәжірибелік өлшемдердегі ауытқуларды анықтауды; 
-  тәжірибелік процедуралардағы шектеулерді; 
-  өлшеу мен деректердің дәлдігін; 
- процедуралар мен аппаратураларды жақсартуды меңгеруі тиіс. 
«Химия» пәнін ұйымдастырудағы  міндеттердің бірі білім алушылардың 
оқу  пәндері  бойынша  алған  білімдерін  күнделікті  өмірде  қолдану  және 
тәжірибеге  бағытталған  біліктілігі  мен  дағдыларын  дамыту.  Химия 
сабақтарында жүргізілетін практикалық және зертханалық жұмыстар талдауға, 
жинақтауға,  бағалауға,  болжауға,  есептеуге,  түсіндіруге,  құбылыстар  мен 
процестердің  сапалық  және  сандық  сипаттарын  анықтауға,  жобалық 
тапсырмалар  орындауға,  тәжірибелер  және  эксперименттер  жасау  дағдыларын 
қалыптастыруға бағытталған.  
Практикалық  және  зерттеушілік  жұмыстар,  зертханалық  тәжірибелер 
орындау,  эксперименттер  және  эксперименттік  есептер  шығару,  жобалар 
орындау,  модельдер  құрастыру  барысында  табиғи  және  әлеуметтік-
экономикалық  процестердің,  құбылыстар  мен  заңдылықтардың  мәнін  түсіну 
тереңдетіледі.  

168 
 
Білім алушылар себеп-салдарлық байланыстарды көре білулері, қоршаған 
ортадағы  өзгерістерді  анықтай  алулары,  нақты  жағдаяттардың  салдарынан 
болатын қауіпті өзгерістердің алдын алу тәсілдерін ұсына алулары тиіс. 
Оқу  бағдарламаларында  білім  алушылардың  зерттеушілік  дағдыларын 
қалыптастыруға  бағытталған  зертханалық  және  практикалық  жұмыстарды 
орындау  қарастырылған,  мысалы  «Тағам  құрамындағы  қоректік  заттарды 
анықтау»  практикалық  жұмысы,  «Тыныс  алу  процесін  зерттеу»    зертханалық 
тәжірибесі т.б. 
Қазақстанның  байлығы  болып  табылатын  жанар  май  қоры  мен 
минералдық  ресурстар  туралы  білім  алушыларға  «Жаратылыстану»  және 
«География» пәндері курсынан өз білімдерін жинақтап қорытуға мүмкіндіктері 
бар.  Жер  қыртысының  химиялық  құрамы,  кендерден  металл  өндіру  негіздері 
мәселелері  қарастырылады.  Бұл  тақырыпты  зерделеу  жансыз  табиғатта  өтіп 
жатқан  процестер  туралы  білімдерін  тереңдетуге,  сондай-патриоттық 
сезімдерін оятуға мүмкіндік береді. 
Оқу жылы ішінде химия пәні мұғалімдерінің әдістемелік бірлестіктеріне 
төмендегідей тақырыптар ұсыныс ретінде беріледі: 
Химияны  оқыту  практикасында  заманауи  дидактикалық  тәсілдерді 
жүзеге  асыру. 
Оқытудағы  жүйелік  әрекет  және  тұлғаға  бағытталған  тәсілдер. 
Білім алушылардың оқу-танымдық және ғылыми-зерттеу құзыреттерін дамыту. 
Пәнішілік  және  пәнаралық  байланысты  жүзеге  асыру.  Белсенді  және 
интербелсенді оқыту  әдістерімен  химия  сабақтарында білім  беру  саласындағы 
ынтымақтастықты ұйымдастыру тәсілдері.  
Білім  мен  дағдыларды  түзету  бойынша  іс-шараларды  ұйымдастыру, 
өзін-өзі  бағалау  дағдыларын  дамыту  бойынша  іс-шаралар  ұйымдастыру.
 
Химия  пәні  бойынша  оқу  сабақтарында  бақылау-бағалау  процесінде  білім 
алушылардың ұйымдастырушылық және білімділік қабілеттерін қалыптастыру. 
Білім алушылардың бірін-бірі бақылау, бірін-бірі бағалау, өзін-өзі бағалау, кері 
байланыс тәсілдерін тиімді пайдалану, пәнді оқытуда анықталған кемшіліктерді 
жою бойынша жүйелі жұмыстарды ұйымдастыру. 
Жалпы  орта  білім  беру  ұйымдарындағы  «Химия»  пәнін  оқытудағы  
ақпараттық-коммуникациялық технологиялар.
 
Білім алушылардың ақпараттық-коммуникациялық құзыреттілігін дамыту 
және  білім  сапасын  арттыру  мақсатында  химия  сабақтарында  және  сабақтан 
тыс  қызметте  заманауи  технологиялар  мен  электронды  оқыту  құралдарын 
пайдалану.  Медиа  білім  беру  құзыреттілігін  қалыптастыру:  талдау,  бағалау, 
ақпаратты  пайдалану,  оны  түсіндіру  және  жаңа  мәселелерді  шешу  үшін 
қолдану  дағдыларын  дамыту.  Компьютерлік  технологияларды  пайдалана 
отырып, химиялық эксперименттерді модельдеу әдістері (виртуалды зертхана). 
Академия  педагогтерге  білім  берудің  жаңартылған  мазмұнына  көшу 
жағдайына  әдістемелік  ұсынымдамалар  дайындады.  Ұсынымдамалар 
Академияның сайтына орналастырылған. 
Оқу пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалау саны 55-кестеде берілген. 

169 
 
55-кесте.
 «Химия» пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалау саны  
Сынып 
Бөлім бойынша жиынтық бағалау саны 
1-тоқсан 
2-тоқсан 
3-тоқсан 
4-тоқсан 
7-сынып 
1 
1 
1 
1 
8-сынып 
1 
1 
1 
1 
9-сынып 
1 
1 
1 
1 
 

жүктеу/скачать 4,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: