Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі
жүктеу/скачать 1,59 Mb.
|
2022-2023 оқу жылының ӘНХ
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқытуды даралау және саралау принципі.
- Жас ерекшеліктерін ескеру принципі.
- Шығармашылық тұлғаны дамыту
| Дамытушылық және тәрбиелік оқыту принципі. Бұл принцип оқытудың мақсаттары, мазмұны мен әдістерін, білім мен дағдыларды игеруге ғана емес, сонымен бірге танымдық дамуға, оқушылардың жеке қасиеттерін тәрбиелеуге де ықпал етуі керек дегенді білдіреді.
Оқытуды даралау және саралау принципі. Бұл оқу мақсаттары, мазмұны және процесі оқушылардың жеке және жас ерекшеліктерін толық ескеруі керек. Бұл қағиданы жүзеге асыру жеке айырмашылықтары жарқын және ерекше формада көрінетін дарынды балаларды оқытуда өте маңызды. Жас ерекшеліктерін ескеру принципі. Бұл принцип білім беру мазмұны мен оқыту әдістерінің әр түрлі жас кезеңдеріндегі дарынды оқушылардың ерекшеліктеріне сәйкестігін болжайды, өйткені олардың жоғары мүмкіндіктері оқу қиындықтары деңгейінің көтерілуін оңай тудыруы мүмкін, ал бұл теріс салдарға әкелуі мүмкін. Дарынды балаларды оқытудың басым мақсаттары ретінде: Дарынды баланың жеке басының рухани-адамгершілік негіздерін, жоғары рухани құндылықтарды дамыту (дарындылықтың өзі маңызды емес, оны қолдана білу маңызды); Шығармашылық тұлғаны дамыту үшін жағдай жасау; Дарынды баланың даралығын дамыту (өзіндік ерекшелігін және оның мүмкіндіктерінің жеке ерекшелігін анықтау және ашу); Оқушылардың жеке қажеттіліктері мен бейімділіктеріне сәйкес білімнің әртүрлі салаларында тұтас дүниетанымды және құзыреттіліктің жоғары деңгейін дамытуды анықтайтын жоғары деңгейдегі жалпы білім беруді қамтамасыз ету. Оқыту әдістері дарынды оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың тәсілдері ретінде білімді игерудің, сондай-ақ танымдық қабілеттері мен жеке қасиеттерін дамытудың маңызды факторы болып табылады. Интеллектуалды дарынды оқушыны оқытуға тәуелсіз, жеке және топтық жұмыс әдістерімен үйлесетін жетекші және негізгі шығармашылық әдістер: проблемалық, іздеу, эвристикалық, зерттеу, жобалық болып табылады. Бұл әдістер жоғары танымдық-мотивациялық әлеуетке ие және дарынды оқушылардың танымдық белсенділігі мен қызығушылық деңгейіне сәйкес келеді. Олар жеке тұлғаның көптеген маңызды қасиеттері мен шығармашылық ойлауын дамыту үшін өте (танымдық ынталандыру, табандылық, тәуелсіздік, өзіне деген сенімділік, эмоционалды тұрақтылық және ынтымақтастық қабілеті және т.б.) тиімді. Дарынды балаларды оқыту процесі ақпарат алудың әртүрлі көздері мен әдістерін еркін пайдалануды қарастыруы тиіс, соның ішінде компьютерлік желілер арқылы. Білім алушының ақпаратты толық меңгеруі және кері байланыстың тез алу үшін оқытудың компьютерлендірілген құралдарын тиімді қолдану қажет. Ойдың көрнекілігін қамтамасыз ететін құралдар да пайдалы болуы мүмкін. Жалпы, дарындыларды оқытудағы оқу құралдарын қолданудың тиімділігі негізінен олардың көмегімен жүзеге асырылатын оқытудың мазмұны мен әдістерімен анықталады. Мұғалімдер оқытуды дараландыру өзі үшін қызықты іс-әрекетті таңдайтын баланың өзі жүзеге асыратынын түсінулері керек. Осыған байланысты мұғалімнің ұстанымы да өзгереді: қазір ол білім беруші ретінде емес, сонымен қатар оқушының жеке басын қалыптастыруда көмекші ретінде әрекет етеді. Дарынды балалармен жұмыстың маңызды сәті қабілетті балалардың отбасыларымен ынтымақтастықты нығайтуға бағытталған іс-шаралар кешені болып табылады. Отбасында баланың жеке қасиеттері мен шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру жүреді, сондықтан мұғалімдердің практикалық міндеті – қабілетті және дарынды балалары бар отбасыларға психологиялық- педагогикалық қолдау көрсету. Ата-аналармен жұмыс жасау шараларының ішінде дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша ата-аналар жиналыстары маңызды орын алады. Ата-аналардың бұл мәселеге деген көзқарасын анықтау үшін сауалнама, жеке кеңестер, ата-аналарға ғылыми және практикалық әдебиеттерді таңдау жұмыстарын өткізген жөн. Ата-аналар мен педагогтардың ынтымақтастығын нығайту мақсатында олардың конкурстарға, ғылыми-практикалық конференцияларға, балалармен және педагогтердің өзара жасалған жобалардың таныстырылымын өткізу көзделеді. Балалардың шығармашылық және танымдық белсенділігін дамыту үшін ата-аналар балаларға әртүрлі деңгейдегі шығармашылық және танымдық конкурстарға қатысуға көмектеседі. Білім берудің жаңартылған мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу жағдайында білім беру ортасында әр баланы табысты оқыту және дамыту үшін психологиялық-педагогикалық қолдау мектептің білім беру процесін басқару жүйесінің қажетті элементіне айналады. Психологиялық-педагогикалық қолдау мамандары, алдымен педагог- психологтар білім алушылардың жетістіктерін бағалау және мониторингтеу жүйесін жақсы біліп, педагогтерге психологиялық-педагогикалық диагностиканың нақты әдістемелерін, оңтайлы тұлғааралық қатынастар жүйесін, мектептегі психологиялық ахуал мен ұйымдастырушылық мәдениетті бағалау және қалыптастыру құралдарын, білім беру ортасын жобалаудың заманауи технологияларын, оның ішінде сүйемелдеу, қолдау, өтеу, білім беру және тренинг бағдарламаларын, іскерлік және интерактивті ойындар жобаларын жасау тәсілдерін, оқытудың белсенді әдістерін үйретуге дайын болуы тиіс. Мамандандырылған мектептердегі білім беру мазмұны мемлекеттік деңгейде ұсынылған жалпы білім берудің үлгілік негізгі білім беру бағдарламаларының негізінде дербес әзірленіп, қабылданып, іске асырылатын білім беру бағдарламаларымен айқындалады. Мектеп негізгі білім беру бағдарламаларын әзірлеумен және бекітумен қатар, алдағы оқу жылында білім беру процесінде қолдануға арналған оқулықтар мен оқу құралдарының тізімін жасап, бекітуі керек. Мұндай тізімдер, сондай-ақ білім беру процесінде пайдалануға рұқсат етілген оқу құралдары «Орта білім беру ұйымдарына арналған оқулықтардың, мектепке дейінгі ұйымдарға, орта білім беру ұйымдарына арналған оқу-әдістемелік кешендердің, оның ішінде электрондық нысандағы тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2021 жылғы 10 маусымдағы № 286 бұйрығы негізінде жасалуы тиіс. Білім беру бағдарламасын қалыптастыру кезінде міндетті және қосымша оқу сабақтарын ажырату керек. Міндетті сабақтарға инвариантты компоненттің оқу пәндері бойынша сабақтар, сондай-ақ вариативті компоненттің сағаты есебінен білім алушылардың таңдауы бойынша сыныптарда іске асырылатын элективті курстар жатады. Элективті курстарды әзірлеуге, бекітуге және іске асыруға қойылатын талаптарды сақтау қажеттілігіне назар аударамыз. Қосымша оқу сабақтары қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыруды көздейді және мынадай форматта өткізілуі мүмкін: пәндік секциялар, үйірмелер, қызығушылықтар бойынша бірлестіктер (шығармашылық, спорттық, әлеуметтендіру және т. б. бағыттар), білім беру жобалары. «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығы негізінде білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау қалыптастырушы және жиынтық бағалау нысанында жүзеге асырылады. Мамандандырылған білім беру ұйымы жекелеген пәндерді тереңдетіп зерделеуді көздейтіндіктен, қосымша ұпайларды қоса отырып, ТЖБ-да тексерілетін мақсаттар санын кеңейту мүмкіндігін көздеу қажет. жүктеу/скачать 1,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|