Ќазаќстан республикасыныњ
КӘСІПКЕРЛІК АЯСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕ ЖӘНЕ БӘСЕКЕҚАБІЛЕТТІЛІК
жүктеу/скачать 2,14 Mb.
|
Seidahmetov-Kasipkerlik
| КӘСІПКЕРЛІК АЯСЫНДАҒЫ БӘСЕКЕ ЖӘНЕ БӘСЕКЕҚАБІЛЕТТІЛІК
11 - тақырып: 11.1 БӘСЕКЕ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ТҮРЛЕРІ. БӘСЕКЕНІҢ ДАМУЫ Бәсеке – табиғи жағдайда немесе заңнама аясында объективті және субъективті қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін бәсекелестер арасындағы күресте жеңіске немесе басқа да мақсаттарға қол жеткізу үшін субьектінің өзінің артықшылығын басқару үрдісі. Жоғарыда келтірілген анықтамаға сәйкес келесідей үрдістердің болуы мүмкін: – қоғамдық және жеке; – экономикалық, құқықтық, әлеуметтік және табиғи; – басқарушылық және өндірістік; – қамтамасыз ету, түрлендіру және аяқтау үрдісі; – материалдық және виртуалдық; – объективті және субъективті; – тепе – теңдікті сақтайтын (баланс) және ұдайы өндірістік; – логикалық және эмоционалдық және т.б. «Бәсеке» түсінігіндегі «басқару» сөзінің құраушылары: Бәсекелік артықшылықты іздестіру, жасап шығару, қолдау, пайдалану, дамыту және оның ескіру. «Бәсеке» түсінігінде «субъектілер» ретінде кез-келген әлеуметтік, өндірістік және биологиялық жүйелер болуы мүмкін. Субъектілердің бәсекелік артықшылықтары мұрагерлік, құрылымдық, технологиялық, ақпараттық, біліктілік, басқарушылық, табиғи-климаттық және т.б. болуы мүмкін. Жүйе мақсаттары ретінде мыналар болуы мүмкін: – кәсіпорын миссиясын орындау; –спорттық немесе шығармашылық конкурстарда жеңімпаз болу, нарықтық жүйеде нақты тауардың бәсекелестігімен жеңіске жету; – сыртқы және ішкі даму немесе бәсекелесті өз құрамына қосып алу арқылы белгілі бір жоғары деңгейге қол жеткізу; – қол жеткізілген деңгейді сақтау және жақсарту; Қажеттіліктер төмендегідей болуы мүмкін: – объективті (табиғат немесе қоғам туындатқан) немесе субъективті (басқару субъектісімен арқылы); – бастапқы немесе жоғарғы; – өткен, қазіргі және болашақтағы; – байланысқан немесе байланыспаған; – ғаламдық және жеке; – теріс немесе оң; – дара немесе қоғамдық және т.б. Заңнама жүйесіне мыналар кіреді: бәсекелік күрес, экологиялық құқық, Азаматтық кодекс, Салық кодексі, кедендік жүйе, еңбек құқығы және т.б. Бәсеке интенсивтілік дәрежесі бойынша келесідей болуы мүмкін: тартымды, осы жағдайда аталған сегментте субъект өз қажеттіліктерін сапалы түрде қанағаттандырады және алдыңғы сегментке қарағанда табысты көбірек алады; біркелкі (қалыпты) бұл жағдайда бәсеке субъектісінің іс-әрекеттері нарықтың аталған сегментінде бәсекелік ортаға қолдау көрсетеді; бәсеке объектісінің күштілігі жағынан,бұл жағдайда субъект аталған сегментке объектті қосып алады немесе шеттетеді, ал кейбір жағдайда олардың жұмысын тоқтатуы мүмкін; Бәсеке нысандары: заттық – бірдей қажеттілікті қанағаттандыратын тауарлар ассортиментінің топтары және ұқсас объектілер арасындағы бәсеке; функционалды – алмастыруға болатын тауарлар (объектілер) арасындағы бәсеке; тұлғалық. Бәсеке әдістері: тауар сапасын арттыру негізінде (бағалық емес); тауарды тұтынушыларға, қызмет көрсету сапасын арттыру көрсеткіштері негізінде; бағаны төмендету негізінде; тауар тұтынушыларының эксплуатациялық шығындарын төмендету негізінде; басқару үрдістерінің сапасын арттыру негізінде; объект пен субъекттің барлық бәсекелік артықшылықтарын пайдалану негізінде (интегралды). Бәсеке келесі деңгейлерде жүргізілуі мүмкін: жергілікті (топта, бөлімде, ұйымда және т.б.); жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|