ХІІІ-ХҮ ҒАСЫРЛАРДАҒЫ СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕН БАТЫС СІБІР
61.Батыс Сібір жеріндегі туысқан түрік тілдес тайпалардың бірлестігінде басты рөл атқарған тайпа: Керей
*Сібір елін моңғолдар жаулап алғаннан кейін, Жошы ұлысының, одан соң Алтын Орда құрамына енгенін жазған парсы тарихшысы: Рашид ад- Дин
*Алтын Орданың ханы Батый Сібір жерін Шайбанға сыйға тартқан . Батыс Сібір Шайбани әулетінің жері саналғанымен, елді басқару тайбұғалықтардың қолында болды.
62.ХІҮ ғасырдың аяғында Тобыл, Тура және Тобда өзендерінің аңғарында шайбниліктер құрған хандық: Түмен хандығы (Батыс- Сібір хандығы.)
63.Батыс Сібір хандығының астанасы: Қызыл –Тура
*Қазір ол қаланың орнында орналасқан қала: Тюмень.
*-Ақ Орда ханы Барақтан жеңілген Шайбани ұрпағы Махмұд -Қожа Батыс Сібірге қашып келіп, ноғайлардың қолдауымен хан болды.
64.1428 жылы Махмұд- Қожаны жеңіп, Батыс Сібірді өзіне қаратқан: Әбілқайыр.
65.Әбілқайыр хан қаза болғананн кейін Батыс Сібірде билікті өз қолына алған: Ибақ.
*Ол қазақ хандары Жәнібек, Кереймен одақтасып, Әбілқайырдың мирасқоры Шайх- Хайдарды өлтірді.
66.Орыс патшасы ІІІ Иванмен өзара сауда қарым- қатынасын орнатқан хан: Ибақ.
*1481-1484 жылдары орыс мемлекетіне екі рет елшілік жіберген.
*Ибақтың тайбұғалықтарда биліктен шеттетеуі жергілікті шонжарлар тобының наразылығын туғызып, олар тайбұғалық Мұхаммедтің басшылығымен 1495 жылы Ибақ ханды өлтірді.
ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ
1428-1468жж.
Әбілқайыр хадығының құрылысы , жер аумағы, этникалық құрамы.***
*ХҮ ғасырдың 20 жылдарында Ақ Орда ыдырауына байцланысты Жошы әулетінің арасында феодалдық қырқыс басталды.
67.Әбілқайырды екі жүзден астам ақсүйек- шонжарлар (20- дан астам тайпа өкілдері) хан сайлады: 1428 ж. (17 жасар)
* Әбілқайыр- Жошы ханның бесінші ұлы Шайбани ханның ұрпағы. Әбілқайыр жастайынан жетім қалып, Жұмадық ханың қолында өскен.
68. Ақ Орда ыдырап, орнына Әбілақайр хандығы құрылды: ХҮ ғ. басы
69. Әбілқайыр ханның билік жүргізген жылдары: 1428-1468жж.
70.Тарихи жазба деректердегі Әбілқайыр хан құрған хандықтың атауы: . «Шайбан ұлысы»,
Достарыңызбен бөлісу: |
