Қазақстанның ежелгі тарихы
жүктеу/скачать 360 Kb.
|
ПРОГРАММА МАГ.КАЗ
геология лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазақстан тарихының тарихнамалық дәстүрлері (XIII- XVII ғғ.) .
| Мұсылман тарихнамасы
ІХ-ХІІ ғасырлардагы Қазақстан тарихы бойынша араб және Парсы зерттеулері Мұсылман ренессансы және оның тарихи-география ғылымындағы рөлі. Қоғамдық ғылымдардың дамуының саяси алғышарттары және араб-мұсылман өркениетінің әсері. Араб зерттеушілерінің халықтарды сипаттау кезіндегі бағыттары. Араб авторларының тарихи көзқарастары. "Жер суретінің кітабы" китаб Сурат аль-ард ал-Хварезми (812-847), этнографиялық мәліметтер. Хордадбек (IX ғ.) зерттеулерінің тарихи-географиялық сипаты. Китаб ал- Масалик ва-л-мамали (Жолдар мен елдер кітабы). Ал-Джахиздің қосқан үлесі және оның "Фатх бен Хаканның түркілердің жақсы қасиеттері туралы жолдауы" халифаттың барлық әскерлеріне (847-861), Ибн-Фадланның тарихи - географиялық зерттеулері (ІХ-Х ғ.). Аль-Истахридің географиялық шығармалары (X ғ.). X ғ. белгісіз автордың "Худуд ал-Алам" шығармасы және елдердің негізгі төрт белгілерін анықтаудағы автордың әдістемелік бағыты. XI ғ. Гардизи зерттеулеріндегі географиялық мәліметтер, тайпалардың шығу тегі туралы аңыздар. Зайн әл-акбар "Хабарларды безендіру". Қимақтардың шығу тегі, қарлықтар, оғыздар туралы және т.б. Тюркология мәселелерін шешудегі М. Қашқаридың ғылыми үлесі. Ал- Марвазидің ғылыми талдауы, әл-Табаридің тарихи-әдеби еңбегі. Ғалым энциклопедист Иакудтың (1179-1229) тарихи мәліметтері. Қарахан мемлекетіндегі қоғамдық ғылымдар дамуының әлеуметтік-саяси алғышарттары. Ж. Баласағұнның "Қуатты білік" еңбегіндегі адамзаттың прогрессивті даму идеясы. Прогресс және қалыптасқан тәртіп негіздерін мүлтіксіз сақтау кезіндегі реформалар теориясы. Ж. Баласағұн теорияларының, көзқарастарының философиялық, шамандық және исламдық түп негіздері. Әл-Фараби еңбектері: "Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары, "Сұрақтардың мәні", "Платон мен Аристотель көзқарастарының ұқсастығы туралы" және т. б. Эпикалық ескерткіштер тарихнама тұрғысында. "Қорқыт кітабы", "Оғыз - наме", Фирдоусидің "Шахнамесі", "Қобыланды", "Алпамыс", "Манас" және т. б. Эпикалық ескерткіштерде ежелгі және ортағасырлық классикалық тарихнамалық дәстүрдің барлық шарттарының сақталуы. Эпикалық ескерткіштердегі тарихнамалық ақпаратты өзіндік "бүркемелеу" әдісі. Әбу Райхан Мұхаммед Ибн Ахмед Әл-Бирунидің парсы-араб тілді әдебиеттік, тарихи-географиялық дәстүрлерді пайдалануы (Ибн Хордадбек, әл - Истахри, әл-Джайхани және т. б.). Қазақстан тарихының тарихнамалық дәстүрлері (XIII- XVII ғғ.) . Тарих ғылымы дамуының әлеуметтік-саяси алғышарттары. XIII- XVII зерттеулердің Қазақстан тарихы үшін мәні. Тарихи зерттеулердің тақырыптары. Тарихи ойдың дамуын анықтайтын шарттар: саяси және әлеуметтік негіздері. Ішкі монғолдық қатынастары мен Шыңғыс ханның Орта Азия және қазақстанды басып алу жөніндегі зерттеушілердің көзқарастары. Ортағасырлық авторлардың тарихи көзқарастарының ерекшеліктері мен сипаты. Тарихи дамудың маңызды мәселелерін талдау ерекшеліктері: ішкі монғолдық катынастар, Шыңғысхан мен оның ұрпақтарының басқыншылығы, Алтын Ордадағы саяси қатынастар, халықтың этникалық тарихы, ХІІІ-ХV ғғ. Дешті -Қыпшақ және т.б. Монғол жылнамалары. "Құпия шежіре" деректанудың классикалық шығармасы. Ішкі монғол қатынастарының тарихы, монғол қоғамындағы түркі тайпаларының рөлі, монғолдардың Орта Азия мен Қазақстанды жаулап алулары. Лубсан Данзан, Шар Пуджидің "Алтын шежіресі" (XVII ғ). Мұсылмандық тарихнамалық дәстүр. Араб зерттеушілернің ғылыми маңызы. Ибн әл-Асирдің моңғол шапқыншылығына дейінгі кезең бойынша Орта Азия мен Қазақстан тарихы және XIII ғасырдың алғашқы 20-шы жылдарындағы моңғол әскерлерінің шапқыншылығы туралы мәліметтері. Әл - Насави шығармаларындағы Шыңғыс ханның Орта Азия мен Қазақстанға шапқыншылығы туралы шынайы мәліметтері. Араб авторларының шығармалары Мамлюк мемлекеті мен Жошы ұлысының қарым- қатынастарының деңгейі мен сипаты туралы, әлеуметтік-экономикалық, әскери, саяси дамуы. Алтын Орда мен Дешті-Қыпшақ халқының этникалық тарихы туралы мәліметтер. "Бейбарыс жылнамасы", әл-Омари, ибн Батут (XIV ғ.). Ибн Халдунның тарихи-философиялық ойлары: ғылым туралы, адамзат қоғамы, қоғам өмірінің ішкі заңдылықтары және тарих ғылымының міндеттері туралы. Ибн Халдунның Алтын Ордадағы қырқыстар туралы хабарлар. Дешті-Қыпшақ туралы. Ибн Арабшахтың (ХУғ.) қыпшақтарға берген сипаттамасының моңғолдық билеуші топтың ресми тарихнамасына айналуы. Парсы зерттеушілерінің моңғол жаулап алушылығы және моңғол үстемдігінің тарихы туралы іргелі еңбектері. Саяси қөзқастағы үстемдік. Рашид ад-Диннің түркі және моңғол халықтары туралы тарихи энциклопедиясы. Қытайдан Испанияға дейінгі мәдени әлемнің синхронды тарихы. Рашид ад-Диннің деректерге қатынасы, оның бүкіл әлемдік тарихи прогрестің сипаты туралы ойлары. Шығыс Дешті-Қыпшақтың саяси дамуыньщ жүйелі тарихы. Низам ад-Дин Исамидің зерттеулеріндегі қазақтар туралы мәліметтер (ХVғ. басы). Раззак Самаркандидің кезеңіндегі Орта Азиядағы, Қазақстандағы, Рандағы 1305-тен 1470 жылдар аралығындағы моңғол иеліктері және Шығыс Дешті Қыпшақтағы Орда Ежен ұрпақтарының биілігі, Ақ және Көк. Ордаларының орналасуы жайлы мәліметтері. Ескендір түсініктемесі бойынша "өзбек" термині туралы мәліметтер. Шайбани ханның ресми тарихнамашысы Ибн Рузбиханидің көзқарасы. Мұхаммед Хайдар Қазақстан тарихын зерттеуші ретінде. Еуропа зерттеушілері. ХІІІғ. Моңғол империясы және Алтын Орда тарихы бойынша Еуропа зерттеушілері Марко Поло, Плано Карпини, Гильмо де Рубрук шығармаларының салыстырмалы сипаттамасы. Джиованни да Плано Карпини еңбектеріндегі объективтілік: негізгі мәліметтердің сипаттамалары; Қазақстан территориясындағы қалалар. ХV-ХVІІ ғғ. Қазақстан тарихы бойынша зерттеулер. Шығыс деректері (парсы-түркі тілді). Негізгі бағыттары (шағатайлық, сефевидлық, мавераннахр - шайбанидтік, хивиндік хроникалар). Парсы-тәжік тарихи ойдың сипаттамасы. Орыс мұрағат материалдары. Саяхатшылардың жазбалары мен елшілердің есептері. Ауызша тарих айту дәстүрі. Қазақ хандығы тарихындағы өрлеу. Сыртқы саясат аспектілері. Қазақ хандарының дипломатиясы. жүктеу/скачать 360 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|