Қазыналы биікте. Р. Нұрғалидің азаматтық, ұстаздық, ғалымдық келбеті. –Алматы,

ШЕЖІРЕ

* Қараша айында Р.Нұрғали Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі болып тағайындалды.

* Желтоқсан айында орыс және шетел әдебиеті кафедрасы қазақ әдебиеті кафедрасына біріктіріліп, «Қазақ және шетел әдебиеті кафедрасы» болып аталды. Кафедра меңгерушісі – Р.Нұрғали.

2001 жыл

* Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті жанындағы Д 14.31.03 филология ғылымдарының докторы дәрежесін беру жөніндегі Диссертациялық кеңесте төмендегідей диссертациялар қорғалды:

Ахметов К. – “Айқын Нұрқатовтың әдеби-сын еңбектері”. Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ф.ғ.д., профессор Р.Н.Нұрғали, 27 желтоқсан, 2001 ж.

* 2002 жылы қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының меңгерушісі, ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі Рымғали Нұрғали Қызылжар, Алматы қалаларында өткен Ғ.Мүсіреповтің 100 жылдығына, Қарағанды қаласында өткен Ғ.Мұстафиннің 100 жылдығына арналған, Түркістанда өткен түркологиялық Халықаралық ғылыми конференцияларға қатысып, баяндама жасады.

* ҚР ҰҒА корр.-мүшесі Рымғали Нұрғалиға ғылым мен техниканы дамытуға ерекше үлес қосқаны және аса көрнекті ғылыми еңбектері үшін ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2002-2004 жылдарға арнайы стипендиясы белгіленді.

* Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті жанындағы Д 14.31.03 филология ғылымдарының докторы дәрежесін беру жөніндегі Диссертациялық кеңесте төмендегідей диссертациялар қорғалды:

Нәсиева Н. – “Сәбит Мұқановтың драматургиясындағы мінез бен тартыс”. Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ф.ғ.д., профессор Р.Н.Нұрғали, 15 наурыз, 2002 ж.

Құлманов Қ. – “Телжан Шонанұлының шығармашылық мұрасы”. Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ф.ғ.д., профессор Р.Н.Нұрғали, 28 маусым, 2002 ж.

Әбдешев Б. – “Мағжан Жұмабаевтың прозасы”. Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ф.ғ.д., профессор Р.Н.Нұрғали, 23 қазан, 2002 ж.

Жетпісбаева М. – “Мұхтар Әуезовтің “Абай жолы” роман-эпопеясындағы философиялық аспектілер”. Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ф.ғ.д., профессор Р.Н.Нұрғали, 23 қазан, 2002 ж.

* 2002 жылы “Әдебиет теориясы” оқулық нұсқалығы әзірленіп, “Фолиант” баспасына тапсырылды.

* “Қазақтың 100 романы” анықтамалық кітабы “Ғылым” баспасына тапсырылды.

* Р.Нұрғалидің “Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры” атты зерттеу еңбегі “Күлтегін” баспасынан шықты.

2003 жыл

* 2003 жылы ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, ғылымға еңбек сіңірген қайраткер, профессор Р.Нұрғалидың ғылыми жетекшілігімен ғалымдар тобы “Алаш қайраткерлері шығармашылық мұрасының қазіргі мәдени-рухани және ғылыми дамумен сабақтастығы” тақырыбында ҚР Ұлттық Ғылым академиясы Ғылым қорының грантын жеңіп алды.

* 2003 жылдың 22-24 сәуірінде Алматы қаласында өткен “Жібек жолы” халықаралық кітап жәрмеңкесінде “Күлтегін” баспасынан жарық көрген Р.Нұрғалидың “Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры” кітабы көрмеге қойылып, жоғары бағаланып, арнаулы сыйлыққа ие болды.

* 2003 жылдың 6 мамырында ҚР ҰҒА М.О.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтында өткізілген академик Зәки Ахметовтың 75 жылдығына арналған халықаралық ғылыми конференцияда ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, профессор Р.Нұрғали “З.Ахметов – “Абай” энциклопедиясын жасаушылардың бірі” атты баяндама жасады.

* 2003 жылдың мамыр айында Абай атындағы Алматы мемлекеттік университетінде өткен профессор А.Л.Жовтистің 75 жылдығына арналған ғылыми конференцияда ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, профессор Р.Нұрғали баяндама жасады.

* ҚР Білім және ғылым министрлігі шешімімен ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, профессор Р.Нұрғалиға “Қазақстан білім беру ісінің құрметті қызметкері” атағы берілді. “Күлтегін күні” мерекесі кезінде Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті кеңесінің ұйғарымымен Р.Нұрғалиға “Үздік профессор” атағы берілді.

* 2003 жылдың 21 ақпанында танымал ғалым Р.Нұрғалидың “Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры” атты кітабының тұсаукесер рәсімі болып өтті.

* Қазақ және шетел әдебиеті кафедрасының дайындауымен “Халықаралық наурыз айтысы” атты анықтамалық дайындалды. Анықтамалықта қазіргі айтыс ақындарының өмірі мен өнер жолы көрсетілді.

* Профессор Р.Нұрғалидың “Сөз өнерінің эстетикасы” монографиясы “Елорда” баспасынан шықты.

* “Алаш қайраткерлері мұрасы” атты биобиблиографиялық көрсеткіш “Күлтегін” баспасынан шықты. Редакциясын басқарған ҚР ҰҒА корр.-мүшесі, профессор Р.Нұрғали, құрастырған филология ғылымдарының кандидаты, доцент Е.Тілешев.

* Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті жанындағы Д 14.31.03 филология ғылымдарының докторы дәрежесін беру жөніндегі Диссертациялық кеңесте төмендегідей диссертациялар қорғалды:

Ж.Боранбаева – «Мағжан поэзиясының көркемдік жүйесі». Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА академигі Р.Нұрғали, 29 қараша, 2003 ж.

Қ.Сейтжанов – «Алтын Орда дәуірі түркі классикалық поэзиясының көркемдік ерекшеліктері және қазақ әдебиетімен дәстүр сабақтастығы («Мұхаббат-нама», «Хұсрау-Шырын» поэмалары негізінде)». Ғылыми жетекшісі ҚР ҰҒА академигі Р.Нұрғали, 29 қараша, 2003 ж.

* 2003 жылдың қазан айында қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі, академик Р.Нұрғалидің жетекшілігімен «Алаш қайраткерлері шығармашылық мұрасының қазіргі мәдени-рухани және ғылыми дамумен сабақтастығы» атты халықаралық конференция болып өтті.

* Мәдениет министрлігінің алқа мәжілісінде академик Р.Нұрғали мемлекеттік тіл тағдыры туралы баяндама жасады.

* 2003 жылдың қазан айында қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі Р.Нұрғали ҚР ҰҒА академигі болып сайланды, Шыңғыс Айтматов атындағы халықаралық академияның академигі болды.

* 2003 жылдың қараша айында Р.Нұрғали Алматы қаласында өткен Академия сессиясына қатысты.

* 2003 жылдық желтоқсан айында академик Р.Нұрғали ғылым саласы бойынша берілетін Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықты алды.

* С.Байменше – «Бейімбет Майлиннің белгісіз туындыларының шығармашылық тарихы» (докторлық диссертация). Ғылыми кеңесшісі ҚР ҰҒА академигі Р.Нұрғали, 13 наурыз, 2004 ж.

* 2004 жылы қаңтар айында академик Р.Нұрғали қырғыз әдебиетін зерттеп насихаттаудағы еңбегі үшін Қырғыз Республикасының Құрмет грамотасымен марапатталды.

* 2004 жылдың сәуір айында Қарағанды қаласында өткен ЖАК-тың аймақтық кеңесіне Д 14.31.03 Диссертациялық кеңесінің төрағасы Р.Нұрғали мен ғалым хатшы Қ.Байтанасова қатысты.

* Көкейкесті әдебиеттану. 4-кітап баспадан шықты.

* «Әдебиет теориясы» оқулық-нұсқалығы «Фолиант» баспасынан жарыққа шықты. Көлемі 30 б.т.

* Академик Р.Нұрғалидің құрастыруымен «Қазақтың жүз романы» атты оқу құралы «Фолиант» баспасынан шықты.

* Академик Р.Нұрғалидің «Дегелең дерті» проза кітабы (роман, хикаят, әңгімелер) «Қайнар» баспасынан, «Эпическая драматургия» монографиясы «Фолиант» баспасынан, «Алашордынцы» монографиясы «Алаш» баспасынан шықты.

* 2004 жылдың 19-20 қарашасында профессор Б.Кенжебаевтың туғанына 100 жыл толуына арналған “Қазақ әдебиетінің тарихы: методология және теория” атты Халықаралық ғылыми-теориялық конференция өтті. Конференцияны ұйымдастырушы – Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің қазақ әдебиеті кафедрасы.

* Қазақстан Республикасы «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы бойынша академик Р.Нұрғали Германиядан белгілі публицист, тарихшы, жазушы Х.Оралтайдың тарихы, құжаттар, қолжазбалар, кітаптар, үнтаспалар, хаттардан тұратын 450 томдық жеке архивын алып келіп, Астанадағы Ұлттық академиялық кітапханаға тапсырды.

* 2004 жылдың қазанында қазақ әдебиетінің алыптары С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіровтердің туғанына 110 жыл толуына арналған әдеби кеш болып өтті. Кешке ҚР ҰҒА академигі Р.Нұрғали, университет ректоры С.Әбдіманапов, Гуманитарлық институт директоры Д.Қамзабекұлы қатысып баяндама жасады.
* Академик Р.Нұрғалидың құрастыруымен және алғысөзімен «Аударма» баспасынан «Орыс классикалық драматургиясының» бір томдығы басылды.
* Академик Р.Нұрғалидың құрастыруымен және алғы сөзімен «Аударма» баспасынан Шекспир шығармаларының жинағы жарық көрді.
* Академик Р.Нұрғалидың «Эпическая драматургия» монографиясы «Фолиант» баспасынан шықты.

* Б.Кенжебаев туралы «Алаш туы астында» кітабы жарыққа шықты. Бұл кітапқа ғалым туралы мақалалар топтастырылған. Мәтіндерді жинаған ф.ғ.к., доцент М.Шындалиева.

* Б.Кенжебаевтың еңбектерінің биобиблиографиялық көрсеткіші жарық көрді. Құрастырушы академик Р.Нұрғали.

2005 жыл

* Көкейкесті әдебиеттану. 5-кітап баспадан шықты.

1. 
   Р.Нұрғалидың өмірі мен қызметінің негізгі кезеңдері ............................................. 3
   
2. 
   Құл-Мұхамед М. – Алашұлы .....................................................................................13
   
3. 
   Серғалиев М. – Азамат ажары немесе
   

4. 
   Оразалы С. – Абыралының ақиығы .......................................................................... 27
   
5. 
   Қалижан У. – Ұлттың ұлы ...........................................................................................35
   
6. 
   Бисенғали З. - Әдебиеттегі ұлттық рух ......................................................................37
   
7. 
   Әкімжанов М. – Тегіне тартпай тұрмайды екен ........................................................47
   
8. 
   Алпысбаев Қ. – Ұстазым, менің ұстазым.. .................................................................51
   
9. 
   Жұртбай Т. – Ардакүрең ............................................................................................. 57
   
10. 
    Тұрысбек Р. – Руханият тамыршысы ..........................................................................65
    
11. 
    Әлмашұлы Ж. – Ұстаз. Ғалым. Азамат.
    

12. 
    Смағұлов Ж. – Р.Нұрғали және ұлттық әдебиеттану
    

13. 
    Тапанова С. – Академик-ұстаз .....................................................................................77
    
14. 
    Байтанасова Қ. – Ғалымдардың ұстазы .......................................................................81
    
15. 
    Мәсімхан Д. – Алаш руының алтын көпірі ................................................................84
    
16. 
    Абуллина А. – Таланттың кемел шағы .......................................................................89
    
17. 
    Қажыбай А. – Ғалым. Сыншы. Ұстаз ..........................................................................90
    

1. Майтанов Б. – Р.Нұрғалиев және қазақ драматургиясы ...........................................98

2. Ысқақұлы Д. – Ғасыр әдебиеті ....................................................................................101

3. Еспенбетов А. – М.О.Әуезов шығармашылығының

Семей кезеңін зерттеу мәселелері ..............................................................................103

4. Хамзин М. - Әдебиеттану және Р.Нұрғали ...............................................................109

5. Бейбытова К. – Классические традиции в творчестве Ильяса Жансугурова ........116

6. Власова Г., Кривощапова Т. – Проблемы жанра

в современной филологической науке .......................................................................121

7. Тахан С. – Литературоведческие взгляды Р.Нургали ..............................................128

8. Әбдиманұлы Ө. – Ғасыр әдебиетінің құпиясын ашқан ғұлама ...............................132

9. Жұмағұл С. – Алаш мұраты ........................................................................................141

10. Байдәулет А. – Кемел кезең ........................................................................................150

11.Ищанова А. – Р.Нургали – исследователь казахской

эпической драматургии ...............................................................................................152

12. Тілешов Е. – Ұлттық мұрат санаткері .......................................................................156

13. Аймұхамбетова Ж. – Қазіргі қазақ поэзиясы Р.Нұрғали зерттеуінде ....................160

14. Боранбаева Ж. – Көрікті ойдан – көркем сөз ............................................................165

15. 
    Шындалиева М. – Рымғали Нұрғали – публицист ...................................................174
    
16. 
    Ержанова Г. Академик Рымғали Нұрғали зерттеуіндегі қазақ
    

15. 
    Ахметов К. – Мәйегін мәдениеттің ұлтқа ұсынған ...................................................183
    
16. 
    Нұрманова Ж. – Трагедия «Карагоз» в интерпретации Р.Нургали .........................187
    
17. 
    Айтуғанова С. - Әуезов повестері Рымғали Нұрғали зерттеуінде ...........................191
    
18. 
    Орынханова Г. – Грани мастерства .............................................................................195
    
19. 
    Шарипова Г. – О переводе Р.Нургали повести Л.Н.Толстого «Дьявол».................197
    
20. 
    Жапанова М. – Творчество И.Есенберлина в литературной-критической
    

15. 
    Құлманов Қ. – Р.Нұрғали – қазақ әдебиеті тарихын зерттеуші ...............................206
    
16. 
    Дүйсенғазин С. – Рымғали Нұрғали зерттеуіндегі Сәкен, Ілияс, Бейімбет ............211
    
17. 
    Серғазы Л. – Рымғали Нұрғали - драма зерттеушісі .................................................215
    
18. 
    Қойлыбаев Ш. – Рымғали Нұрғали және айтыс өнері ..............................................218
    
19. 
    Беркенова Р. – Р.Нұрғалиев және Алаш ұранды әдебиет .........................................222
    
20. 
    Төлеубаева К. – Р.Нұрғали және қазақ әдебиетіндегі драматизм ............................225
    
21. 
    Қалыбекова Қ. – Қазақ драматургиясы және сыншы еңбегі (ХХ ғасырдың
    

15. 
    Бейсентай А. – Сыншы еңбегі және қазақ поэзиясы (Академик
    

15. 
    Әшірбекова А. – Р.Нұрғали қазақ романдары хақында ............................................244
    
16. 
    Кішкенбаева Ж. – Р.Нұрғали еңбектерінің ғылыми сипаты .....................................249
    
17. 
    Хамитова Ә. – Рымғали Нұрғалиев – сыншы ............................................................251
    
18. 
    Айтұлы Н. – Күтіп тұр сені .........................................................................................255
    

Авторлар туралы мәлімет ...........................................................................................260

Шежіре ..........................................................................................................................263

НҰРҒАЛИ РЫМҒАЛИ НҰРҒАЛИҰЛЫ

ТҰЛҒА

(Р.Нұрғалидің азаматтық, ұстаздық, ғалымдық келбеті)

Суретші

Теруге берілген күні ?. Басуға қол қойылған күні ?. Пішімі 84х108 1/32. Қағазы офсеттік. Шартты баспа табағы 17.5 Есепке алынатын баспа табағы 17.5