Жас адам алғаш жолға шыққанда жасалатын дәстүрлі басқосу
қызойнақ
иткӛйлек
бастаңғы
тоқымқағар
шарғы
Ұзатылатын қыз ӛзіне тетелес сіңлісіне басына тартатын орамалын беру дәстүрі
қалау
қынаменде
шарғы
кӛгентүп
жасау Тек қана түйе жүнінен тоқылатын жаздық сырткиім
жақы
шапан
ішік
күпі
шекпен
Жас марқаның етінен жасалатынтағам
қарма
мипалау
ақтүймеш
томыртқа
сірне
Олжалы, қанжығасы қанданып келе жатқан аңшыдан немесе саятшыдан кездескенде сұралатын дәстүрлі, кәделі жол әріырым
сыралғы
салбурын
лау
үме
кеусен
«Ақ кӛңіл» деген тұрақты тіркестің антонимдікжұбы
кӛңілісуу
ӛлісүйек
шайдайашық
қара жүрек
жайнаңқағу
Әдет-ғұрып, салт-санаға байланысты қалыптасқанфразеологизм
шашбауын кӛтеру
атшаптырым
таяқ тастам жер
жүрекжұтқан
алды-артына қарамау
Қазақ тіліндегі фразеологизмдерді фразеологиялық түйдек және фразеологиялық тіркес деп жіктегенғалым
М.Балақаев
Н.М.Шанский
К.Аханов
І.Кеңесбаев
А.Айғабылов
Фразеологизмдерді фразеологиялық тұтастық, фразеологиялық бірлік, фразеологиялық тізбек және фразеологиялық сӛйлемше деп жіктегенғалым
І.Кеңесбаев
В.В.Виноградов
М.Балақаев
Н.М.Шанский
А.А.Реформатский
Қазақ тілінің ғылыми айналымына түйін тіркес және түйіс тіркес деген терминдерді енгізгенғалым
І.Кеңесбаев
Н.М.Шанский
К.Аханов
М.Балақаев
А.Айғабылов
М.Белбаеваның авторлығымен жарық кӛргенсӛздік Қазақ тілінің омонимдер сӛздігі(1988)
Қазақ тілінің кері алфавитті сӛздігі(1971)
М.Әуезовтің «Абай жолы» романының жиілік сӛздігі(1979)
Қазақ тіліндегі туынды сӛздер сӛздігі(1988)
Парсыша-қазақша түсіндірме сӛздігі(1974)
«Тұрақты теңеулер сӛздігінің»авторы Р.Сыздық
I.Кеңесбаев
Г.Смағұлова
Ж.Досқараев
Т.Қоңыров
Фразеологизмдерді құрастырушы сыңарларының мағыналарының ӛзара қатысына қарай фразеологиялық тұтастық, фразеологиялық бірлік және фразеологиялық тізбек деп жіктеген ғалым
Н.М.Шанский
В.В.Виноградов
К.Аханов
І.Кеңесбаев
А.А.Реформатский
Фразеологиялық сӛйлемшегежататындар кӛрпеңе қарап кӛсіл; шегірткеден қорыққан егінекпес
мидай дала; шалқар кӛл
ауыз жаласу; тіліқышу
тайға таңба басқандай; соқырға таяқұстатқандай
аузы-мұрны қисаймастан; ит ӛлгенжер Фразеологиялық тұтастыққажататындар тас қараңғы, асқар тау
ауырдың үсті, жеңілдіңастымен
түймедейді түйедей ету, мақтаменбауыздау
жүрек жұтқан, жүрегінің түгібар
айдағаның екі ешкі, ысқырығың жер жарады
Жазғытұрым басталар шақта жауғанқар
қасатқар
жолдас қар
наурыздың ақша қары
құсқанаты
сіреқар
Жалқы есімдерге қарама-қарсы қойылған тілдің лексикалық қорындағы кез келгенсӛз
апеллятив
арготизм
асиндетон
аспирата
ассибиляция
Ӛз тілінде баламасы бола тұра, бӛтен тілдің сӛздерін еліктеуменқолдану
вокабула
веляризация
варваризм
вульгаризм
гипонимия
Семантикалық ӛрістегі негізгі парадигматикалық қатынастартүрі
гебраистика
гипотаксис
герменевтика
гипербола
гипонимия
Дейксис дегеніміз –
бастапқы тіл бірліктерінен басқа туынды тіл бірліктерін жасаупроцесі
тығыз территориялық, әлеуметтік не профессионалдық қатынаста болатын адамдар қолданатын тілдің біртүрі
лексикалық және грамматикалық құралдар арқылы берілетін тіл бӛлігінің мағынасын не қызметінкӛрсету
тілдік негіздердің бірі-біріненалшақтауы
морфема мен сӛздің түйіскен жерін белгілейтінбірлік
Метатеза жолымен жасалған варианттысӛз
томпай –томпый
есіт –есті
тарқа –тара
әтеш –қораз
міне –міні
Тұрақтыметафора
сары алтын (бидай)
әскербасы
кітапбеті
мұңтӛкті
жақсылық жауды
Мақта шаруашылығына байланысты кәсібисӛз
үш құлақ
жабағы
шапталы
кӛтергі
сырма
Мал шаруашылығына байланысты кәсібисӛз
абақ
ұлтан
терім
тана
бізқорда
Балық шаруашылығына байланысты кәсібисӛз
қарасаң
аусыл
қаяз
қатырма
кеп
Тігіншілікке байланысты кәсібисӛз
шӛктірме
кішміш
түршек
қаяз
қаю
Су шаруашылығына байланысты кәсібисӛз
кӛктеу
әнер
қыртыс
шит
қоза
Құрал, қару-жараққа байланысты тарихисӛз
жанарал
атұстатар
шекпен
жерағаш
азан
Диірменге тартылған ірімшік, қуырылған бидай, сӛк талқаны, қорытылып тұндырылған май, қант, мейіз қоспаларынан әзірленетін аса дәмдітағам
торта
мыжыма
қарма
ақтүймеш
жент
Ағаштан ойылып жасалатын ас құйылатын, сыйымдылығы 1 литрдей шұңғыл, дӛңгелекыдыс
күбі