«Казагромаркетинг» АҚ ОП және СИКЦ қызметтері

ИМС шеңберінде жүргізілген оқытушы семинарлар бойынша статистикалық ақпарат

Барлығы 2003 – 2005 жылдар кезеңінде «Казагромаркетинг» АҚ мамандарымен 35 семинарлар жүргізілді және ҚР МСХ территориалдық бөлімшесінің 1049 мемлекеттік қызметкер – мамандары оқыды. Курстарды аяқтағаннан соң, алынған білім сапасын анықтау мақсатында, семинар қатысушылары үшін тесттеу жүргізілді, нәтижесінде оқуды өткені туралы куәліктер тапсырылды.

Тағыда осы жылы Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық Министрлігінің территориалдық басқармасының мемлекеттік қызметкерлерінің, Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық Министрлігінің мал дәрігерлік шаралары реестріне және ауыл шаруашылық малдарының сәйкестігі бойынша басқарудың Автоматтандырылған жүйесі курсы бойынша оқуы өткізілді. Мысалы, «Казагромаркетинг» АҚ 14 семинар өткізілді, онда 295 ветинспекторлар оқыды.

ҚР МСХ ИМС келесі құрамасы – маркетингілік қосалқы жүйе (ИМС баға ақпаратын жинаудың қосалқы жүйесі), ірі қалалар мен ауылдырдың көтерме және бөлшекті нарықтарында баға ақпаратын қамтамасыздандыруға бағытталған.

[2003 ж.]

- ауыл шаруашылық өнімдерінің және тамақ өнімдерінің негізгі түрлеріне баға мониторингісінің нәтижелерін шоғырландыру мен талдауды жүргізетін, «АгроИнформ» бағдарламалық қамтамасыздық жетілдірілді;

[2003-2004 жж.]

- баға ақпаратын жинаудың бірыңғай әдістемесі әзірленді және енгізілді, нәтижесінде баға мониторингісінің реттелуі мен жүйеленуі жүзеге асты;

- регионалдық желінің дамуымен 2004 жылы ҚР барлық обласы бойынша баға ақпаратын жинау, өңдеу және талдау бойынша функция «Казагромаркетинг» АҚ қол астына өтті;

[2004 ж.]

- баға мониторингісінің нарықтық шеңбері кеңейді, ауыл шаруашылығы өнімдерінің және халық тұтынушы өнімдердің жаңа түрлері қосылды, олардан бағаны алу жүргізілді;

- областық орталықтар мен ірі қалалардағы көтерме және бөлшекті нарықтардағы бағалық конъюнктураның аралық және жылдық шолуын жүргізу және шығару бойынша жұмыс жолға қойылды;

[2005 ж.]

- муниципалдық және коммуналдық нарықтардағы баға мониторингісі бойынша жұмыс басталды;

- «шаруашылық қақпасындағы» көтере сатып алу бағаларын жинау және талдау бойынша жобаны жіберу жүргізілді.

Сонымен қатар, ИМС тиімді жұмыс істеуіне кедергі келтіретін бірқатар проблемалар бар екенін айта кету керек:

- сол үшін барлық алғы шарттардың болғанына қарамастан, ауыл шаруашылығының басқармасы ведомстволық қосалқы жүйенің бағыты бойынша есептік деректерді бермейді.

- жүйенің жұмысын реттеуші, бірқатар нормативті-құқықтық актілерді өткізуде аудандық территориалдық басқарма басшыларының төмен жауапкершілігі, оның ішінде ҚР МСХ №213 , 2002жылғы 7 тамыздағы бұйрығы.

ҚР МСХ Веб-сайты әкімшіліктендіру бөлімінде:

- 2001 жылы Интернет желісінде әзірленген және белсендірілген, редизайн (сыртқы пішіннің өзгеруі) және интерфейс Веб-сайт, жүргізілді;

- сайт (карта) құрылымы өзгертілді. Жаңа, кең ақпаратты бөлімдер қосылды, заңдық база кеңейтілді, коммерциялық ұсыныстар саны артты, нарықтық және талдау ақпараты, «online диалог» және «сұрақтар-жауаптар» сияқты интерактивті опциялар белсендірілді, құрылымдық, территориалдық және ведомстволық ұйымдар бойынша анықтама материалдар енгізілді. Одан өзге тұтынушылар есебінің жүйесі (статистика) енгізілді және іздеу жүйесі жетілдірілді;

- Веб-сайт құрылымынан ведомстволық статистикалық есептер жүйесін жинау бөлінді. Бұл сайт көлемін арттыруға, оның үздіксіз жұмыс істеуін және оны жүктеуге кететін уақыт шығынын қысқартуға мүмкіндік берді.

Одан өзге, жүргізілген өзгерістер Веб-сайттың әйгіленуіне оң әсер етті. Мысалыға, 2004 жылы Веб-сайтқа орташа қатысу айына 9025 адамды құрады, бұл 2002 жылғы осындай көрсеткіштен 6 ретке үлкен. Пайдаланушылар географиясыда кеңейді. Бүгінгі күні оған 76-дан аса ел кіреді, ЕС елдерінен бастап азия-тынықмұхит регионының елдеріне дейін. Жүргізілген жұмыстардың арқасында дүниежүзілік желі Интернетке келетін адамдар саны артты және әйгілілігі артты. Мұны, Екінші Қазақстандық веб-сайттар конкурсында AWARD 2004, «Билік пен өзіндік басқару органдары» номинациясында 3-ші орын алуы куәлендіреді. «Казагромаркетинг» АҚ (СЭР) электронды тарату қызметіні ұйымдастырылды және белсендірілді, оның мақсаты – электрондық поштамен жаңалықтарды, Қазақстан АПК жағдайлары мен анонстарын, мал шаруашылығындағы нарықты және талдау ақпараттарын, өсімдік шаруашылығы мен өңдеу, жәнеде ауыл щаруашылығы өнімдерін сатып алу мен сату бойынша коммерциялық ұсыныстарды тарату.

СЭР әйгілендіру шеңберінде тарату құрылымына жаңа рубрикалар қосылған, өйткені халықаралық жаңалықтар, салалар бойынша ішкі нарық шолуы, сыртқы нарықтағы баға жағдайы туралы ақпарат. СЭР нәтижесінде 3000 аса электрондық адрестер-тұтынушылар қызметі есептеледі.

Интернет желісінде, ақпаратты-маркетингілік жүйенің ары қарай дамуын көрсететін интерактивті ақпаратты – талдамалы АгроВебПортал әзірленді және белсендірілді.

ҚР МСХ АгроВебПорталмен МСХ-ның территориялық басқармалары үшін жеке ақпараттық торабтар (үй беттері) және областық және аудандық тұтынушылар өзара корпоративтік электрондық құжатайналымын, форум, пікірталас, фото галереясын, хабарлама, сауалдама және әлеуметтік сұрақнама ұйымдастыра алатын ауыл шаруашылығы басқармасын жасауға мүмкіндік пайда болды.

«АгроИнформ» ақпаратты – талдамалы бюллетенін әйгілеу бойынша жұмыстар жүргізілді, атап айтқанда:

- журнал беттерінде «аграрных жаңалықтар таспасы» және «уақиғалар панорамасы» сияқты жаңа рубрикалардың пайда болуы;

- журнал құрылымына, 8-ден аса маркетингілік шолу, ауыл шаруашылығының ең а көкейтесті мәселелерімен 4 жуық диалог және социология сауалдамасы нәтижелерімен бірқатар басқа талдау статьялары жарияланған, «КАМ – консалтинг, аналитика, маркетинг» қосымшасы енгізілуі;

- әрекеттегі журнал құрамында «АгроИнформ» ИАБ қазақша нысанын шығару;

- «Казагромаркетинг» АҚ областық өкілеттіліктермен және ауылдық ақпаратты – кеңес беруші орталықтарымен, ИАБ «АгроИнформ» әйгілеуге бағытталған кең масштабты PR акциясы жүргізілуі.

Осылай, журнал тиражының саны айына 4000 данаға жетті.

Ауыл шаруашылығы бойынша талдау ақпаратын мемлекеттік органдарға ұсыну.

Өткен кезеңде мемлекеттік органдармен, ауыл шаруашылығы бойынша талдамалы, анықтамалы және басқа ақпараттар 300 аса берілді. Баға ақпарат апталық негізде ҚР Үкіметіне, Индустрия мен сауда министрлігіне, ҚР қорғаныс министрлігіне, ҚР ОТУ МСХ, барлық регионның ауыл шаруашылығы Департаменттеріне және басқа сұраным бойынша мемлекеттік органдарға беріледі.

3 тарау. Қазақстан Республикасындағы консалтингілік қызмет нарығының даму келешегі

«Ұлттық экономиканың динамикалық даму дәуірінде, оның саудадан өндіріске қайта бағытталуында, Қазақстан консалтингтің дамуының «алтын ғасырына» енеді. Бизнестің ересектенуінің мұндай сатысы страны Батыс Еуропа мен АҚШ өтті. Біздің кезегімізде келген сияқты». Шамамен осындай оптимистік нотада нарықтың көптеген қатысушылары, қызметтің осы түрінің дамуын сипаттайды. Жәнеде, бұл негізсіз емес сияқты.

Осы кезде, «АйДжиЭм» (IGM) консалтингілік компаниясының басқарушы серіктесі Максим Гандрабураның айтуынша, «қазір нарықта ұсынысқа қатысы бойынша артықша сұраныс бар. Дегенмен, бұл кезде сол сұраным әлдеде қалыптаспаған.  Мысалыға, кәсіптік консалтингілік ұйымның жобасын алу үшін кез-келген орташа компанияға келу жеткілікті. Сол жерде барлық уақытта дерлік, тапсырыскер үшін оң нәтижелі көмек көрсетуге болады. Басқаша айтқанда, осыдан тапсырыскердің алатын табысы, консалтингілік қызметке кететін шығынды артығымен жабады. Бірақ, өкінішке орай, бизнес мұндай қызмет көрсетулерге бармайды, өйткені кейде консалтинг дегеніміз не және одан қандай пайда бар екенін білмейді».

Нарықтың негізгі массасы да осы пікірді ұстанады. Олардың көбісі бизнестің олардың қызметі, компания үшін олардың артықшылығы және басшылардың сыртқы көмекке бет бұрғысы келмейтіндігі туралы хабардар еместігіне қынжылады.

Мұндай жағдайлар, капиталдың бастапқы жиналуы дәуірінде ынтымақтастықтың оң тәжірибесі болмағанымен түсіндіріледі. Бұл кезеңде біркүндік консалтингілік компаниялар, өзінің қызметімен, консалтингтің ортақ беделін біраз дәрежеде түсіріп тастады. Жалған консалтингілік  компаниялар ақшаның көлеңкелі ағымы үшін жиі қолданылды. Осындай әдіспен кәсіпорындар консалтингілік қызметке қаражатты есептен шығарды.

Максима Гандрабура, сөзіне жүгінсек «бизнес өндіріспен айналыса бастағанда, оны дамытқанда, және консалтингке мүдделі болған кезде, көптеген тапқыр кәсіпкерлер, үлкен ақшаның иісін сезіп, консалтингілік  компанияларды белсенді аша бастады. Мұндай ұйымда бірінші орында жобаны алу тұрді. Ал сапа туралы ойланған адам аз болды. Одан өзге көптеген компаниялар кеңес беру технологияларын меңгерген жоқ, үлкен және қомақты жобаларды орындауда ұйымдастыру мүмкіндіктері болмады. Кәсіптігі жоғары кадрлар болмады, ал консалтингтің өзі коммерциялық қызмет түрінде тапсырыскерлер үшін табысты ұйымдастырылған жоқ».

Осының бәрі, кәсіпкерлердің маман емес кеңесшілерден жұмыстың негативті тәжірибесін алуға әкелді. Нәтижесінде олардың көбісінде, осы кәсіптің барлық мамандары туралы теріс пікір қалыптасты. Бұл уақиғалардың жаңғырығын әлдеде естуге болады.

Кәсіпкерлердің консалтинг қызметіне келмеуінің тағы бір себебі, үлкен бөлікті психологияға қатысты.  Он жыл бойы, айтайық, жиһаз шығырып жүрген, осы өндіріс туралы А-дан Я-ға дейін білетін кәсіпкерге, түсініксіз, қалай сырттан келген біреу, оның жұмысын тез арада түсініп және меңгеріп, оған ақыл-кеңес беріп, жәнеде өндірісті жақсарту үшін қандайда ұсыныс жасап, оны жүзеге асыруға көмектесетіні.

Қорытындысында көптеген кәсіпкерлерде консалтингке жұмсалған шығын ақшаны сыйламау деп қабылданады. Asia Business Group  консалтингілік топтың президенті Лариса Рязанованың пікірі бойынша, «шағын және орташа бизнес бүгінгі күні, бұрынғыдай емес, меншікті жобалардың оперативтік кеңестік қолдауын қажетсінетінін сезінеді. Бірақ, өкінішке орай, отандық компаниялардың көптеген басшылары кеңесшілер беретін қызметтің нақты артықшылығын нашар байқайды.

Көбінесе олардың өзі осындай қолдаудың қажеттігін сезбейді. Біздің саламыздың ерекшелігі туралыда ұмытпау керек, консалтинг өнімдері - бұл көбінесе сезілмейтін тауарлар, ал консалтингілік қызметтің нәтижесі сол минутта сезілмейді және көбінесе өткізілген сипатта болады. Осындай жағдайлар нәтижесінде консалтингілік қызметті сатуда, сатып алуда қарапайым емес.».

Консалтингтің біздің еліміздегі эволюциясын зерттеп, отандық бизнестің даму этаптарын байқауға болады, қызметтердің жаңа түрлерін ұсына отырып консалтинг, оған ұнағысы келеді. Жапония және ЕБРР (BAS) үкіметтерінің қолдауымен өткізілетін BAS бағдарламасының жобалары бойынша директор Сергея Лысенконың сөзінде, «жалпы Қазақстандағы консалтингтің дамуын бизнестің өсу индикаторы ретінде басқашалауға болады. Компаниялар осы қызметтерге жиі қарай бастағанда, олар өзінің ары қарай стратегиялық дамуы туралы ойлай бастағанда, осының өзі тек бір кәсіпорынның дұрыс бағытта дамып келе жатқанын көрсетпейді, бұл жалпы бизнес пен экономикның дамуын көрсетеді.».

Максим Гандрабурдың сөзі бойынша «бұл кезеңдегі жобалар мен өтініштердің 80% жуығы коммерциялық жобаларға тиесілі болды. Бұл сол кезде көп тер төкпестен, коммерциялық мәмілелер арқылы үлкен ақша жасаға болатынын көрсетті. Пайдалылық 700% дейін жетіп жатты. Қандай өндіріс туралы айтуға болар еді? Ол кезде өндірістік жобалардан пайда аз, мазасыздық көп, тәуекелдік оданда көп,ал келешегі тұманды болды.».

Дегенмен 2000 жылдан бастап жағдай күрт өзгерді. Консалтингілік қызметке сұраным тура сол өндірістік және өңдеуші жобалар бойынша жоғарылады. Көптеген кешегі коммерсанттар жоғары пайда алу мүмкіндігінен айырылды. Еркін капитал артықшылығы пайда болды, ал коммерциялық жобалар азайды. Отандық өндіріс пен ауыл шаруашылығының қарқынды дамуы басталды.

Дегенменөндірісті жасау мен дамыту жолы коммерциямен ешқандай салыстыруға келмейтін еді. Нақты проблемалыр туды: тәуекелдерді басқаруды қалай ұйымдастыруға болады, инвесторларды тарту, технологтарды қалай табуға болады, қандай жабдық алу керек, сатуды ұйымдастыру, маркетингті ұйымдастыру жолы, басқарушылық есебі және т.б.», - дейді Максим Гандрабур.

Бүгінгі күні Қазақстанның консалтингілік қызметін территориялық белгісі бойынша екі негізгі бөлімге бөлуге болады. Бұл Алматы, оның обласы және қалған региондар. Алматыдағы консалтинг әртүрлі бағыттағы кеңес берушілердің үлкен санымен көрсетіледі. Оның себебі оңтүстік астананың елдің қаржылық орталығы статусы. Бұл жерде қаржы ағымының үлкен ағыны шоғырланады, соған сәйкес олар үшін дұрыс кеңес беруші қолдау қажет.

Региондарда кәсіпкерлер консалтинг ролін әлдеде нашар сезінеді, бұл жерде ол өзінің айналымын енді ғана алуда. Осыған байланысты регионалдық нарық  Алматы мен областы салыстыру бойынша үлкен әлуетке ие.

Егер консалтинг түрлері туралы айтатын болсақ, онда нарықта бизнестің қазіргі қажетсінуін қанағаттандыратын қызметтердің кең тізімі барын көреміз. Бүгінгі күнге еі кең тарағандары: халықаралық сертификатпен байланысты және ИСО стандарттарын енгізумен байланысты қызметтер, компанияның стратегиялық даму жолын анықтау; бюджеттік басқару, басқаруды оптималдау, ағымды қызметті автоматтандыру, маркетингілік зерттеулер, бизнес-жоспарлау, HR-консалтинг, PR-консалтинг және брендинг.

Мүмкін бұл субъективті шығар, бірақ осы көрініс, қандай болғандада, соңғы онжылдағы отандық бизнестің сапасының өсуі айтуымызға мүмкіндік береді. Мысалы, бизнес-жоспарлаудың танымалдығы шағын және орташа бизнестің өсуімен байланысты және оның өзінің дамуы үшін әртүрлі несиелік ұйымдардан еркін қаржы қаражатын табу әрекеттерімен байланысты.

Бұл маркетингілік зерттеулер, даму стратегиясы және т.б. сияқты консалтингілік қызметтерге жатады. Көптеген кәсіпкерлер консалтингілік жұмысты аудит немесе бухгалтерлік қызмет сияқты қызмет көрсетулермен шатастырады. Негізінен барлығыда кадрларды іріктеуге келіп тіреледі. Ал қызмет көрсетудің кең спектріне қатысты, мысалы, сандарын оптималдау, мұндай компаниялар бірлі-жарым».

Консалтингілік компанияның негізгі сипаттамаларын қарау үшін BAS бағдарламасының деректеріне қарауға болады, ол шағын және орта бизнеспен жұмыс істейді және оларға 50% грант береді, онымен консалтингілік қызмет құны жабылады. Олардың ішінде 40 % жуығы – ірі компаниялармен, 30 % - орташалармен, қалған бөлігі – жеке кеңес берушілермен.

Нарыққа қатысушылардың өздерінің айтуынша, олардың арасында күшті бәсекелестік жоқ.

Максим Гандрабураның сөзі бойынша, «IGM тапсырыскерлерінің 70- 80 % жуығы -  бұл компанияның бұрынғы тапсырыскерлері. Олар бізді өзінің таныстарына ұсынады, ал таныстары, өз кезегінде, тағы басқаларға. Жаңа тапсырыскерлерде, әрине, тартылады, бірақ олар тез арада тұрақтылар разрядына өтіп кетеді.

Консалтингтің «Бостон консалтинг» немесе «МакКензи» сияқты дүниежүзілік гиганттары, бұл жерде өздерінің кеңселерін ашуға әзір асығар емес, ал «мұнда кіруі» көрші өкілеттік арқылы жүреді. Айта кетейік, «Бостон консалтинг» Алматыны халықаралық қаржы орталығы ретінде дамыту жобасын әзірлеуге қатысты. Осыған байланысты айтуға болады, алғаш рет бұрынғы кеңес кеңістігінде мемлекеттік консалтинг тұжырымдамасы 2003 жылы Қазақстанда Маркетингілік және талдама зерттеу Орталығы түрінде жүзеге асты.

Евгений Плужниктің сөзі бойынша, ол консалтинг нарығындағы бәсекелестіктің парадигмасының қарсыласы болып табылады. Ол өзіне ұнайтын Габриэль Аль-Салемнің метафорасын келтірді, «кішкентай күлшені бөлмеу керек, күлшені үлкейту керек».
«Инталев-Казахстан» компаниясының басшысының болжауы бойынша, 2006 - 2007 жылдар сынама жылдар болады. Қазақстандық компаниялар консалтингілік қызметке деген сұранымдарын кеңейтеді. Сұраным жүйелілікке айналады, нарық өте айқын құрылымданады, әмбебап консалтингілік компаниялар тарихқа айналады. Осылай, отандық консалтингілік компаниялар өнім бойынша жетекшілік стратегиясын сайлайды, нәтижесінде 2010 жылы консалтингілік нарықта маркетинг пен брендинг саласында 2-3 жетекші, 2-3 жетекші компаниялар стратегиялық менеджмент саласында, 2-3 жетекші процестік басқару мен логистикада, 1-2 автоматтандыру саласында болады.

Бұл тарауда «КазАгроМаркетинг» АҚ, меншікті қызметіндеде, жалпы агроөнеркәсіптік кешендеде дамыту келешегіне бағытталған, қызметін ерекше атап өткен дұрыс болар еді.

«КазАгроМаркетинг» АҚ қызметінің дамуының келешегі болып табылатындар:

* «КазАгроМаркетинг» АҚ Деректер Қорының дамуы мен кеңеюі

* АгроВебПортале МСХ талдама және басқа ақпараттық материалдармен толықтырылуы

* Нарықтарды болжау

* Жеміс-жидек және ет өнімдері бағасының динамикасының мониторингі, олардың өзгеруінің себептері, сонымен қатар ауылшаруашылық өнімдерінің жеке түрлерінің бағасын ұстау үшін қолданылатын шаралар

* ОП, СИКЦ және агронарықтың басқа қатысушыларының кеңесшілері үшін әдістемелік құралдар әзірлеу

* Ғылыми әзірлемелер мен зерттеулер нәтижелерін енгізу және тарату бойынша ҚР МСХ ғылыми-зерттеу ұйымдарымен (НПЦ және НИИ) өзара әрекетті дамыту

* ҚР Үкіметінің тамақ және тоқыма өнеркәсібінде, жәнеде салалық жұмысшы топтар жұмысында кластерлерді құру және дамыту бойынша жоспарларына қатысу және жүзеге асыру

* Әзербайжандағы, Беларуссиядағы, Эстониядағы, Латвиядағы, Литвадағы, Франциядағы, Швециядағы, Нидерландыдағы, Қытайдағы, Кореядағы, Ирандағы, Швейцариядағы ұқсас маркетингілік компаниялармен байланысты жөнге салу

«КазАгроМаркетинг» АҚ қызметінің дамуының жоғарыда аталған бағыттары, мемлекет саясатындағы агроөнеркәсіптік кешеннің дамуы үшін, келешекті және негіз қалаушы болып табылады.

Қоғамның дамуына кедергі келтіруші проблемалар болып табылатындар

:

* ақпаратты – кеңес беру қызметтерін қолданудағы ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер мәдениетінің төмендігі

, бұл кадрды таңдаудағы қиындықты шарттайды

* Қоғамның шығындарын дамыту және орынын толтыру үшін қаржыландырудың жеткіліксіздігі
Бұл жерде проблеманы шешудің мүмкіндікті жолдарын ұсынуға болады:
Республикалық және жергілікті деңгейлерде ақпараттық-кеңес беру қызметінің нарығының әсер ету мен дамыту бойынша тұрақты бюджеттік бағдарламаны қарастыру
Бюджетті нақтылау кезінде 2006 жылға берілген бюджеттік тапсырыстарды қарау:

- типографиялық кешенді оқу-әдістемелік орталық құру бойынша;

- Қоғамның ЦА және ОП үшін жеке ғимаратты сатып алу бойынша (ЦА бойынша «Казагромаркетинг» АҚ балансына Дружба к. 6 үй адресіндегі МСХ ғимаратын беру туралы мәселені қарастыру)

-

ҚР АПК-дағы ИКС дамуы бойынша, «Казагромаркетинг» АҚ мамандандырылған компания деп анықтайтын арнайы нормативті-құқықты акті қабылдау, бұл өз кезегінде, «Казагромаркетинг» АҚ өзінің қызметінде құрған регионалдық инфрақұрылымының әлуеттік мүмкіндіктерін қолданудағы, мемлекеттік және жергілікті органдардың қатысуын, сонымен қатар аграрлық нарықтың басқа қатысушыларын белсендіреді.

ҚР МСХ қайтарылмас негізде берілген, ақпараттық-кеңес беру қызметінің тізімін бекіту.

ҚОРЫТЫНДЫ

Біздің уақытымызды түбегейлі өзгерістер кезеңі деп есептеуге болады. Оны ғаламдану ғасыры, ақпараттану ғасыры немесе білім ғасыры деп атауға болады. Шын мәнінде не өтіп жатқанын анықтауды тарихқа тапсырып, бизнес әлемі сыртта қалмауы керек. Тәуекелділік деңгейі өте жоғары. Бұл өзгерістерді әлде біреу логикалық ой тұрғысынан түсінуі керек, және осы буырқанған күшті пайдалы арнаға бұру әдісін табуы керек. Бұл жерде теория аяқталады және тәжірибе басталады, және осы жерден кеңес берушінің жұмысы басталады. .

Меншікті кәсіпорындарының компанияларға айналу процесі кезіндегі қиындықтарда жасалған және сыналған жағдайлардан қайта жаратылған, Қазақстандық компаниялар мен кәсіпорындардың кәсіпкерлері мен басшылары, қазір нарықта салыстырмалы тұрақты жайғасымды ала отырып, кәсіпорынның табысын орнықтыру , ұжымның құрылымын жасау, басқару процесін құру туралы ойлана бастайтындай уақыт келді.

Отандық кәсіпорын мен компаниялардың басшылары экономикалық білімнің жеткілікті деңгейін ие бола бермейді, мысалы олардың техникалық білімді алуымен байланысты.

Компанияда немесе кәсіпорында барлық уақытта меншікті маркетингілік қызмет немесе оптималданған басқарушы жүйе құру жағдайы бола бермейді.

Кәсіпорын басшысы немесе компанияның топ менеджері, өсіп бара жатқан кәсіпорынның айналымдарын жүргізе алмай, қандай бағытты таңдау керектігін шеше алмай, кейде бірнеше жолдың қиылысына түседі: не кәсіпорында басқару мен маркетингтің оптималданған құрылымын құру, не жалпы ештеңе құрмау, тек бірінші басшының сезіміне сеніп әрекеттену, не сыртқы мамандарға кеңес сұрап кезеңді өтініш жасау. Осылай өсіп келе жатқан кәсіпорын, көз алдымызға аққу, шаян және шортан жан-жаққа тартқан арбаны еске түсіреді.

Кейбір кәсіпорындар үшін қымбат тұратын маркетингілік аппаратты ұстаудың ешқандай қажеттілігі жоқ, өйткені кейбір зерттеулер бірреттік тәртіпте жүргізіледі, мүмкін бірнеше жылдарда бір рет жүргізілуі, ал кәсіпорынның әзірге соншалықты үлкен сату көлемі жоқ. Бұл жағдайда ең жақсысы, қандайда бір консалтингілік компанияның өкілі болатын, мейлінше білгір, барлық маркетингілік және басқарушылық шараларды жүргізетін, компания құрылымын тұрғызатын, жақын уақыттарға ұсыныс беретін сыртқы маманды жалдаған дұрыс. Қазіргі уақытта Қазақстандағы консалтингілік қызмет нарығындағы жағдай қызу және қарқынды дамуда. Өткен жылмен салыстыру бойынша, тіркелген консалтингілік компаниялар саны он еседен артыққа өсті. Бұл құбылыс немен негізделеді?

Біріншіден, консалтингілік компаниялар өзінің тапсырыскерлеріне күшті ұйымды құруға және оның әлуетін күшейтуге көмектеседі, ол үшін келесі қызметтерді ұсынады:

• 
  Басқарушылық кеңес беру;
  
• 
  Бизнес - оқыту;
  
• 
  Қызметкерлерді кешенді бағалау;
  
• 
  Сатуды арттыруды қамтамасыздандыру;
  
• 
  Өкілдіктер желісін дамыту;
  
• 
  Жаңа тауарларды жасау және жылжыту;
  
• 
  Көтере сатып алу;
  
• 
  Логистика;
  
• 
  Әлуетті бағалау және нарықтың даму беталысы мен кәсіпорын мүмкіндіктерін зерттеу.
  

• 
  Компанияның өкілі болатын кеңесшінің, арнайы маркетингілік және экономикалық білімінің болуы, білімі салмақты болған сайын тапсырыскер үшін артықшылықты болады.
  
• 
  Компанияның, ал компанияны, барлық уақытта сонда жұмыс істейтін адамдар көрсетеді, өздерінің «табыс тарихының», жұмыстың оң тәжірибесінің, бұрынғы тапсырыскерлерінің пікірлерінң болуы. Консалтингілік компанияның имиджін жасау, беделін деп айтуға болады, бұл тапсырыскердің әлуеттік қатынасына тікелей әсер етеді.
  
• 
  Кеңес беру қызметінің берілетін кеңдігі. Егер тапсырыскер кеңес беру қызметін алу үшін өтініш жасаған консалтингілік компания, оның тілегіне кешенді қараса, тапсырыскерге ол мейлінше артықшылықты бола еді: яғни жан-жақты шаралар жүргізу арқылы өсіп келе жатқан кәсіпорынның барлық қажетсінуін қанағаттандыра алар еді: өзіне кәсіпорынның диагностикасының бастапқы стадиясын және тапсырыскердің аяққы стадиясын енгізе отырып, сонымен қатар нәтижемен мақұлданған консалтингілік компанияның ұсынысын нақты жүзеге асыру.
  

Сондықтан консалтингілік компанияны таңдау алдында тапсырыскерге, ең алдымен, кеңес беру қызыметінің нарығында, өзінің меншікті, тәуелсіз зерттеуін жүргізуі керек, сөйтіп, оның ойынша мінсіз беделі бар және тапсырыскерлерден ең көп оң пікір алған компанияны таңдауы керек.

Қ