2.5 Коммерциялық банктің өтімділігі мен төлемқабілеттігі
Халықаралық банк терминологиясынан өзгешелігі, отандық экономикалық әдебиеттерде екі ұғым – банк балансының өтімділігі мен соңғының төлемқабілеттілігі жиі түрде араласып кетеді. Егер алғашқыны үлкен дәрежедегі банктің өз ісі деп санайтын болсақ, онда банк белгіленген қалыптар деңгейінде өзінің өтімділігін ұстап тұру тәсілдерін өзі таңдайды, ал екіншісі, негізінен, Ұлттық банкі атынан мемлекет орындайтын қызметке жатады.
Сөзбе сөз алғанда «өтімділік» термині өткізудің, сатудың, материалдық құндылықтардың ақшаға айналуының жеңілдігін білдіреді. Банк активтері олардың ақша формасына жеңіл айналушылығына қатысты өтімді немесе өтімді емес қаржы ретінде анықталады. Банк активтерін олардың өтімділік дәрежесі бойынша үш топқа бөлуге болады: 1. Тез арада дайын болатын өтімді қаржылар немесе бірінші сыныпты өтімді қаржылар. Оларға жататындар – касса, қор, есеп шоттағы қаржылар, бірінші сыныпты векселдер және мемлекеттік бағалы қағаздар. 2. Ақшаға айналуы мүмкін банктің иелігіндегі өтімді қаржылар. Биржада тіркелген, бағалы қағаздар түрінде шартты түрде өткізілетін, банктің пайдасына таяудағы 30 күн ішінде орындалуы тиіс несиелер мен өзге құндылықтар мен төлемдер. 3. Өтімді емес активтер – бұл кешіктірілген активтер мен қайтарылуы белгісіз қарыздар, негізгі қорларға жататын банктің иелігіндегі ғимараттар мен құрылыстар.
Достарыңызбен бөлісу: |