Б б д ж у л ы Т. 0 14 Оц кол. П овестер мен ецпмелер. Алматы: Атамура

— Д алада кал са, T im i таба алмай кал сан д ар , кайтер 
едщдер. О ган Караганда, кудайга rnyKip суйеп н таптындар, 
ewii етк е н -к етк е н д е басы на согып, куран окып туратын 
б е л п н щ б ол ган ы да кудай ды н аяны ш ы ш ы гар , - деп 
ж убатты б1реулер. (О сы туста экем мынау 6ip Э псаттар 
елген де ш ыгарган куш м ед1 деп, мойнын ж езбен каптаган 
ecKi дом бы расы н алдырып, казакты н ecKi кара 0л eн iн iн
i3iMeH ш ыгарылган зарлы куй тартар eдi).
Ж аздьщ аягы нда кырман салды к. К е к тары дан к е л со к
ж асап , ой 6ip р а к а тк а б атты к. А у д ан н ан у э ю л к е л ш , 
артел1м1зд1 м актап , езге л е р ге у л п eTTi. О н ы н арты нан 
б аягы Д у й с е н н ш б е ге т саларда к е м е к т е с к е н инж енер 
оры сы кел д ь Д уй сенм ен кеш ке деш н шулд1рлесш, акыры 
келес1 куш ау д ан га алып K erri. С одан Д уй сен ауданда 
басш ы лы к кы зм етке турып, уй-imiH Komipin эк ету ге Sip - 
ак кел д ь Д уй сен ауданда б асты к болган со н , TinTi ракат 
болды. А удан ы н мынау турган ал п ы с-ак ш акырым. К ит 
етсе, ж етш барып, Д уй сен ге ш агымымызды айтамыз. Ол 
орындаттырмай коймайды. Одан колхоз бол ганнан кеш н 
де тек ау ы зга т г у м е н болды к. Bip жылы С айды н таба- 
ны на кектем де eriH салып, сондагы егш н щ 6iT iri-ай. Атты 
адам к о м т п кететш .
К еш н малды кайта белгенде 6i3re 6ip жалы туягы н жап- 
кан кара бие m a i. Осы ку н п ж ы лкы м ызды н 6opi соны н 
тукымы гой. Ж ар ы кты к кут болып ю рдь
С ейтш ж ургенде тагы 6ip белеге тап болдык.
Ж аздьщ аяк тусы нда кeл д iн маны шан болып кеткен
сон, артель ж иеп не карай 
K e m in
барганбы з. М ен кы р- 
м анны н ту н п кузетш е ш ыккалы отыргам. 
E c iK
алдын- 
дагы ит урд1 де, ат туягы ньщ ды бысы естищ ь Элдек1м уй 
сыртында 
T y c in
жатыр, уйге ю ргенде 6ip-aK бш дж , Д уйсен 
екен. Э кем моз болып куанып калды. BipaK куаныш узакка 
барган ж ок. Д уй сен орны нан 
T y c i n
калы п ты . А йтуы на 
Караганда, ©3i арыз 
6 e p i n
тускен ceкiлдi. Ещц ж акында уй- 
iniiH 
K o m ip in
окелм ек екен.
— Ш ы рагы м -ау, сонда адам осылай суы т ж уруге бола 
ма екен , — деп шошынды экем.
Д уйсен меш оцаша шыгарып алды.
— Ертен eKi ат дайында, бесшпп ауыл ж актагы нагаш ы - 
ларымызга барып кайтайы к, — дед1 маган.
— Ж арайды, — деймш еш тенеге тусщ бесем де.
Е р т е щ н д е
екеум1з с э ск е ш амасында ауылдан шыгып
KeTTiK.
31

Д уйсен жол бойы маган 
Tic 
жарып ештене айтпады. Т е к 
ез жагдайымызды, жалпы eлдiн шаруашылыгын сураумен 
болды.
Тусте Т олепберген ушне тустж . Н агаш ымны н Tipi Ke3i. 
Дуйсен кeлдi деген со н , тош р ектщ 6ipa3bi жиналды. Бул 
манай да ожептоу1р а у к а тта н ы п кал ы п ты , 6 ip -6 ip лак 
сойып, ауыл адамдары шакыра бастады. К еш ке жатарда 
нагаш ы мдж ш е кeлдiк. Дуйсен шалмен калжындасып ой- 
най беруин едь
—
Бака жеген Ожайлардан да колхоз жасап шыгарган 
ую м еттщ куд1ретше дауа бар ма! - дедь
— Е - е , с е н щ ел б а с к а р г а н ы н н ы н а р к а с ы н д а талай 
домнен ауыз тидж кой, — дед1 нагашым.
Дуйсен каркылдап кулш ж1бердь
— Эй, шалым-ай, баягы т ш н карап тур екен гой. Рас, рас, 
талай домнен ауыз тидж... Бака деген тук емес кой, - дедг
Ж атар алдында кы м ы з iinin болып, Д уй сен домбыра 
тьщкылдатып отырган.
Нагашым басы н к о т е р т :
— Э к е н Ж армагамбет кой бактырып коюга таптырмай- 
тын момын жан е д г Бес баланын аркасында ел сыйлайтын 
болды. Э к ед ен асып, елге ага болдын. О к ы га н ы н бар, то- 
к ы ган ы н бар. Ж аксы -ж ам анды , он мен солды б1зден ropi 
ж аксы айырасын. Заман болса жанарды. Дуниеде не жак- 
сы, не жаман?.. К айткен озады, кайткен калады... Б1здщ 
мына жалпак бастарга онеге болсын, айта отыр, - дед1 
Д уйсенге карап.
Дуйсен ун-тунс1з 6ipa3 отырды да:
— Дуниеде артты кысып тыныш ж ургеннен жаксы еш­
тене ж ок екен, — дед1 домбыраны ж укке суйеп жатып.
— Е-е, 6ip 6i3 тыныш журмепшз бе, — дeйдi нагашым 
сакалы н сипалап.
Дуйсен елденеге ренжул1 сиякты.
— Bip уйл1 жаннан 6ip урпак кала ма, калмай ма деген 
де кун болган, нагашы, — дед1. — Заманнын жаксарганы 
осы емес пе. Кой сойып, к о н а к к у п п отырсьщ. Кешег1 
К уанд ы к байдын жындылары уй1не к е л т , отырган орнын- 
да сабап кетсе, не берер сотый жок, не кек кайтарар купли 
жок — iujiHHeH тынып калмас па ен. Ka3ip кудайга шук1р, 
коргайтын ую м ет бар. Элг1 каксап жаткан права, тендж
деген1н осы гой. Анау ержеткен немерещп калага ж1бер1п, 
окыт. Торел1кт1 ансасан, окымай тepeлiк жок, уктын ба, 
нагашы.
32

Нагашым кулш , басын изедь
— У кп ай , сен1н о к е н д е й сщ бе журттын 6epi. С е н щ
езщд1 де суйреп журген 6i3 шыгармыз. Болмаса Жарма- 
гамбетте жок еу ли елж саган кайдан келедц - дед1 шакша- 
сын алып жатып.
Дуйсен моз болып кулш жатыр.
Т а н е р т е н журерде Д уй сен нагашыммен куш актасы п
коштасты.
— Kopice алмасак, кош болгайсын, шалым, — дедь
HaFaшымдiкiнeн шыгысымен ауылга тж е тартпай, Та-
бы лды га с о к т ы к . Т аб ы л д ы д а Д у й с е н н щ к а й н а га с ы н ы н
ушнде шай iinin отырганда Мырзатай деген жас ж т т :
— Дуйсен ага, мен с1здщ ауылдан елгшде келд1м. Слзд1 
ауданнан машинамен 1здеп келш ть Неге 1здеп келгенш
ешюм ашып айта алмады. 
B i p a K
сыбыс сездерш унатпа- 
дым... Ж а к с ы л ы к емес сиякты, Дуйсен ага, - дедг
Дуйсен боп-боз болып кетть 1шш отырган шайын тец ке- 
ре салды.
— Не боп калды? — дeдiм ештенеге тусшбей.
— Ж ур еш к, - дед1 Дуйсен.
Атка отырдык-
— С ейсен, - дед1 маган былай шыккан сон. - Жагдай 
каз1р жаксы емес. Х а л ы к жауы деген 

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу: