Б. М. Демеуова әлем халықтарының тамақтану дәСТҮрлері мен мәдениеті
жүктеу/скачать 0,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Демеуова-Б.М.-Әлем-халықтарының-тамақтану-дәстүрлері-мен-мәдениеті
- Бұл бет үшін навигация:
- ХАЛВАЙТАР /уннан жасалиш суйык, алуа/
| САМБУСА ВАРАКИ /қаттама бүктеме/
4 кесе бидай ұны, 1 жұмыртқа, 1 кесе су, қамыр қабаттарына қажетті 3 ас қасық, өсімдік майы, қойдың 500 г еті, 150 г пияз, 50 г май, дәмдеуіштер мен тұз дәмі мен татымына қарай. Ұнға жұмыртқа жарылып, су құйылады да, тұздалып, қамыр иленеді. 30—40 минут беті жабылып қойылады. Содан соң қалындығы 1 мм болатындай етіліп күлшелер жайылады, май жағылып, орама секілді оралып, онша үлкен етілмей кесіледі де, қайтадан жазылады. Жазылған қамырға фарш салынып, үш бұрыш, тік бұрыш немесе жарты ай секілді пішінге келтіріледі. Самбусаны духовкада да пісіруге болады. КАТЛАМА /қаттама күлше/ 5 кесе бидай ұны /4 адамға есептегенде/, 1 кесе су, қамыр қабаттарына қажетті 8О г май, қуыруға қажетті 500 г май. Қамыр иленіп, 30—40 минут бетін жабылып қойылады. Содан соң жұқалап жайылады, май жағылып орама секілді оралады. Сол орама ұзынынан жолақ-жолақ етіп кесіледі де, дөңгелентіп оралады. Жиектері қайырылып жапсырылады. Сөйтіп үстінен сәл басы-лып, оқтаумен жазылады. Ортасына диаметрі 1,5—2 см саңылау жасалады. Күлшелер манға қуырылады. ХАЛВАЙТАР /уннан жасалиш суйык, алуа/ Тортасынан айырған 100 г сары май, кез-келген жаңғактың 100 г дәні, 1 кесе бидай уны, 1 кесе кұмшекер, 2 кесе су. Сырттай қарағанда алуа секілді, шай дастарқанына ыстық күінде әкелінеді. Тортасынан айырған сары майға үн ашық қоныр түске енгенше қуырылады. Қуырып тұрғанда ұнды түйіртпектендірмеуге тырысу керек. Содан соң қант шырынын құйып араластырып, қою тартқанша оттан алуға болмайды. Даяр болуына 10 минут қалғанда жаңғақ дәндері қосылады. ТУРКІМЕН ХАЛҚЫНЫҢ ТАҒАМДАРЫ 34 Түркімен халқы тағамдарының өзбек және тәжік тағамдарынан ерекше табиғи жағдайлары мен тұрған халықтар ерекшеліктеріне байланысты біраз айырмашылығы бар. Ертеде түркімен тайпаларының көбісі үшін негізгі азық.- түлік ет пен сүт болған. Олардың ет дайындау және өндеу тұғгысында көршілес халықтарда кездеспейтін, тек өздері өмір сүрген табиғатқа ғана тән жағдайларға негізделген ұлттық әдістері бар. Осы әдістердің бірі — етті шыжыған күн астында желге қақтау. Ол үшін ірі ет кесегін сүйегінен сылын-баған күйі биік те ұшы үшкір ағашқа бірнеше тәулік іліп қояды. Мұндай етті олар қақшач, яғни қатпыш деп атайды. Екінші әдіс күрделілеу. Жуылып, тұз және қызыл бұрыш жағылған қой не ешкі қарнына ет пен құйрықты кесектеп турап, ауа қалмайтындай етіп тығады, содан соң аузын тігіп, ыстық құмға бір тәулік көміп тастайды. Кешкілік алып, сырыққа іліп қояды. Осы жағдай қарын әбден кепкенше қайталана береді. Мұндай ет ерекше дәмді болады әрі ұзақ уақытқа дейін бұзылмайды. Міне, осылайша сақталған ет гарын, яғни қарын деп аталады. Түркімен халқының қазіргі дастарқанын жарма, қамыр, көкөніс етпен үндестік тауып, байыта түскен. Сүттен анағұрлым көп пайдаланылатыны — қой мен түйе сүті. Солардан түрлі сүт өнімдері дайындалады. Көкөністен шалғам, помидор, аз да болса сәбіз бен асқабақ, ал маш мүлде сирек пайдаланылады. Оның есесіне бұл халық көкті өте жақсы қолданады. Жемістерден — өрік, бақша дақылдарынан қауын, қарбыз көп пайдаланылады. Тәттіге келетін болсақ, ауыз толтырып айтатындай емес. Дастарқанға "Набат" пен қарбыз, кейде жүзім сөлінен дайындалатын тосап қана қойылады. Олардың бірден-бір өзіндік ұлттық тәтті тағамы-чарыштың тамы-рынан даймндалатын аяуа тектес ерекше масса. жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|