БАҒдарламасы 3 Сүгірбаева А. С 37 10-11 сынып оқушыларына арналған «шешендік өнер» курсы 37

Сарсенбаева Аян Қыдырқожақызы

Жақыпбекова Назира Алмаханқызы

«ЖЕТІ ЖЕТЕКШІ» БАҒДАРЛАМАСЫ

Бағдарламаның негізгі мақсаты – өздерінен бұрынғы аға буын өкілдерінің тәрбие жөніндегі жинақталған бай тәжірибелеріне сүйене отырып, келер ұрпақты адал еңбекке, өнер-білімге баулу, өмірге бейімдеу, отбасының, ауыл-аймақтың, туған Отанының ар-намысын қорғау сияқты ізгі адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу.

Халық педагогикасында тәрбие ісін баланың жас ерекшелігін ескере отырып:

«Ұлыңа бес жасқа дейін патшадай қара,

Он бес жасына дейін қосшыңдай сана,

Он бес жастан асқан соң ақылшы досыңдай бағала»,-деп жүргізуді талап еткен. «Баланы өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле» деп айтқан халқымыздың дана сөздері де бағдарламаның алтын діңгегі болып саналады.

Елбасы Н.Назарбаевтың «Қазақстан–2030» стратегиялық бағдарламасында мемлекеттің мерейін өсіріп, іргесін бекітерлік ұзақ мерзімді басымдықтар қатарында білім де аталған. Себебі, адамзат тарихы, тағылымы осыны қажет етіп отыр. Осыған орай бағдарламада егемен еліміздің келешегі үшін дені сау, рухы күшті жеке тұлғаны қатарға қосуды басты міндет етіп алдық.

Адамның басшысы – ақыл,

Жетекшісі – талап,

Жолаушысы – ой,

Қорғаушысы – мінез,

Қорғаны – сабыр,

Сынаушысы – халық,

Жолдасы – кәсіп,-деп айтқан Саққұлақ бидің сөзін негізге ала отырып, мектеп-интернаттағы тәрбие жұмысын ұйымдастыруда халық педагогикасының негіздерін басшылыққа алдық. Олар:

Бағдарламада көрсетілген халық педагогикасының негіздеріндегі адамның жан дүниесіндегі жеті танымдық әрекеттерге сүйене отырып, халықтың, ең негізгі үштаған қасиеттерін басшылыққа алдық. Мұны сабақ үрдісінде, сынып сағаттары мен тәрбие сағаттарында, сыныптан тыс түрлі іс-шараларда әр сыныптың жас ерекшеліктеріне қарай (педагогикалық технологиялар арқылы) өтетін жетекші тақырыптарға топтадық.

8-сыныптар – салт-дәстүр, ақыл тәрбиесі;

9-сыныптар – білім мен логика. Тіл, ойлау, зердесін ояту;

10-сыныптар – түйсік пен ішкі сезім, жүрек тәрбиесі. Адамгершілік;

11-сыныптар – азаматтық. Орта білім, кәсіп.

Яғни:

• 
  халықтың ең оқшау ерекшеліктерін байқататын дәстүр- салты;
  
• 
  халықтың өзі қалыптастырған сөз саптаулары немесе сөз өнері;
  
• 
  терең тұжырымдардан тұратын ой өрнектері мен шеберлікпен жасаған қолөнері.
  

Мұнда бұрынғы аға буын өкілдері мен жас ұрпақты жалғастырушы салт-дәстүр, ұлттық мұралар сатылай жүйелі талдай берілген.

• 
  Ұлттымыздың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін, қасиетін оқушы бойына сіңіру;
  
• 
  оқушы бойында ұлттық сана, ұлттық болмысты қалыптастыру;
  
• 
  адамгершілікке баулу;
  
• 
  еңбек мәдениетін дамытуға ықпал жасау;
  
• 
  ұлттық сезімді эстетикалық талғаммен ұштастыру;
  
• 
  бабалардан қалған мол мұраны, ғибрат аларлық асыл сөздерді ұғындыру, өнеге алу, танымдық дүниелерін қалыптастыру.
  

• 
  оқу материалының жүйелілігі, бірізділігі;
  
• 
  табиғилығы;
  
• 
  дағдыға басым бағыт беруі;
  
• 
  оқушыларға берілетін білімнің саралануы;
  
• 
  оқыту мен тәрбиенің бірлігі.
  

Эстетикалық тәрбие және халықтық педагогика: Ұлттық мәдениет, қазақ халқының көшпелі тұрмыс-өмір салты, эстетикалық талғам деңгейі. Эстетикалық тәлім-тәрбие. (3-сағат)

Ұлағатты ұлттық ұғымдар. (1-сағат)

Бала тәрбиелеудегі салт-дәстүрлер. Бесіктің тәрбиелік мәні. Бесіктің құрылысы. Қазақ халқының бесікке салу дәстүрін сатылай кешенді талдау. Бесік жырына байланысты өлең-жырлар. Бесікке қатысты жұмбақтар мен бата-тілектер. Бесікке қатысты тыйымдар мен ырымдар. (7-сағат)

Тұсау кесу. Тұсау кесу – алғашқы қадам басу. Қазақ халқының тұсау кесу дәстүрін сатылай кешенді талдау. Тұсау кесу рәсіміне байланысты туған өлең-жырлар. (3-сағат)

Тілашар тойы. Қазақ халқының тілашар дәстүрін сатылай кешенді талдау.

Тілашар тойының өлең-жырлары, бата-тілектері. Өсиет сөздер.(3-сағат)

Қазақы тыйымдар мен ырымдарын сатылай кешенді талдау. Адамның іс-әрекетіне қатысты тыйымдар мен ырымдар. Балаға қатысты тыйымдар мен ырымдар. (3-сағат)

Еңбек тәрбиесі. Қазақ халқының мал шаруашылығындағы тәрбиеге қатысты ұғымдарын сатылай кешенді талдау. Түйенің пірі – Ойсылқара. Түйе қасиеті. Түйе малына байланысты мақал-мәтелдер. (4-сағат)