Бағдарламасы «Адам анатомиясы»

Семей

2.1. Биология кафедрасында отырысында

«____»___________ 20___ж.№____хаттама
Кафедра менгерушісі_______________ Тулебаева А.В.

2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
Төрайымы____________ Абдишева З.В.

3. БЕКІТІЛДІ

Университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған

«____»___________ 20___ж. №____ хаттама

1. 
   Қолдану саласы
   
2. 
   Нормативті сілтемелер
   
3. 
   Жалпы ережелер
   
4. 
   Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі
   
5. 
   СӨЖ тақырыптары мен мазмұны
   
6. 
   Пәннің оқу – әдістемелік картасы
   
7. 
   Оқу – әдістемелік әдебиеттер тізімінің қамту кестесі
   
8. 
   Әдебиет және қорлар
   

«Адам анатомиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешені «5В011300» - «биология» мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу үрдісінде қандай дағдылар мен іскерлікті қалыптастыратындығымен таныстырады.

- ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты»

23 тамыз 2012 ж. № 1080 қаулысымен іске қосылған және бекітілген;

«5В011300» – «Биология» мамандығының Типтік оқу жоспары,

5.11.2013 ж. № __289_ бұйрығымен іске қосылған және бекітілген;

- СТУ 042-СГУ-5-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.07-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:

Адам анатомиясы – биология пэнінен дәріс беретін мұғалімдерді медициналық, биологиялық даярлықтан өткізетін іргелі теориялық пән. Оның негізгі мақсаты тек қана білім объектісін емес, мамандардың болашақ қызметін де қамтамасыз ету. Сонымен қатар, олар осы бағдарлама арқылы тәжірибе жүзінде көптеген нәтижелерге қол жеткізбек.

Адам анатомиясы курсының бағдарламасы жас шамасы, конституционалдық, динамикалық, сонымен қатар, адам ағзасының макроскопиялық және микроскопиялық құрылымы туралы қазіргі заманғы деректерді есепке ала отырып даярланған.

Жас шамасы, конституционалдық, морфлогиясының, сондай-ақ, жыныстық диморфизм негіздерімен таныстыру және адам денесіне сыртқы ортаның, енбектін, элеуметтік жағдайларының тигізетін эсерлерін қарастырады.

Жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпы міндетті білім стандартына сәйкес және 11.05.2005ж Қазақстан Республикасының №289 бұйрығымен бекітілген типтік оқу бағдарламасы негізінде, 050113 «биология» мамандығы үшін жасалды.

Қурастырған жэне ұсынған Абай атындағы Қаз ҰПУ, ботаника және зоология кафедрасы.

3.2 Пәннің мақсаты: :

• 
  Организм тіршілігінің әр деңгейіндегі құрылым жүйесі мәнің айқындау; Студенттердің диалектикалық – материалистік дүниетанымының қалыптасуына ықпал ету;
  
• 
  Студенттердің жалпы биологиялық, теориялық және әдістемелік даярлығының ауқымын кеңейту;
  
• 
  Адам ағзасының құрылысын оның барлық ұйымдастыру деңгейінде тереңдете оқыту.
  
• 
  Жас шамасы, конституционалдық, морфлогиясының, сондай-ақ, жыныстық диморфизм негіздерімен таныстыру және адам денесіне сыртқы ортаның, нңбектін, элеуметтік жағдайларының тигізетін эсерлерін қарастырады.
  
• 
  Қалыпты жағдайы мен қимыл – қозғалысының анатомиялық талдау тәсілі мен морфологиялық зерттеу әдістерін қолдануы дағдыға айналдыру.
  

3.3 Пәннің міндеттері.

Пәнді оқу барысында болашақ мамандар ретінде, студенттердің төмендегідей білім мен дағдылары болуы тиіс:

• 
  өздік жұмыстарды белсендіру;
  
• 
  білім сапасын көтеру;
  
• 
  оқытудың пассивті типінің белсенді оқытуға ауыстырулы жатады, яғни тыңдайтын, қайталайтын, меңгеретін т.б. студент білімнің, ақпараттардың т.б. белсенді жасаушысы болып табылады;
  
• 
  оқу процесін бақылауды оқытушы жағынан білім алушы жағына ауыстыру болып табылады. Бақылау «білім - студенттердің тапсырмаларды орындау дәрежесі» принципі бойынша емес, «оқу процесінің мақсаты - осы мақсаттарға студенттердің жету дәрежесі» бойынша жүзеге асырылады.
  

• 
  Студенттердің диалектикалық – материалистік дүниетанымының қалыптасуына ықпал ету;
  
• 
  Студенттердің жалпы биологиялық, теориялық және әдістемелік даярлығының ауқымын кеңейту;
  
• 
  Адам ағзасының құрылысын оның барлық ұйымдастыру деңгейінде тереңдете оқыту.
  

Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:

• 
  өздік жұмыстарды белсендіру;
  
• 
  білім сапасын көтеру;
  
• 
  негізгі қолданатын әдістерін білу;
  

3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

3 кесте

Тақырып атауы			Қолданыла-тын құрал жабдықтар		Өзін – өзі тексеру сұрақтары		Бақылау түрі
Дәріс сабақтар	Зертханалық сабақтар
Кіріспе. Адам анатомиясының анықтамасы,міндеттері. Адам денесінің құрлысы.	Кіріспе. Анатомиялық ғылымдардың салалары. Анатомиялық зерттеу әдістері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Организм және оны қурайтын құрылымдар. Жасүша. Үлпа. Адам онтогенезі және оның кезендері.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Сүйек туралы ілім.	Сүйек туралы ілім.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Сүйектер – және олардың құрылыстары. Сүйек классификациясы.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Сүйек туралы ілім.	Тірек-қимыл аппараты. Қанка сүйектері.			Қанқа туралы түсінік. Тұлға сүйектері және олардын байланыстары. Омыртқа жотасы. Қабырға, төс сүйегі. Көкірек клеткасы.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Сүйек туралы ілім.	Тірек-қимыл аппараты. Қанка сүйектері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Иық-жамбас белдеулері. Қол. Кол сүектері. Олардын байланысуы. Аяқ скелеті. Жамбас белдеуінің сүйектері. Жамбас қуысы, оның үлкен және кіші бөлімдері. Аяқ сүектерінің байланысуы. Буындасуы. Олардағы қимылдар.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Сүйек туралы ілім.	Тірек-қимыл аппараты. Қанка сүйектері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Бас қанқасы. Бас сүйегі. Ми сауыты сүйектері.бет бөлімінің сүйектері. Ми сауытының күмбезі оның негізі, көз шұнқырлары, мұрын қуысы. Бас сүйегінің жіктері және төменгі жақ буындары.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Сүйек аралық байланыстар.	Сүйек аралық байланыстар-артрология.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Сүйек аралық байланыстардың классификациясы: үзіліссіз-буынсыз, үзілісті - буынды және жартылай буынды байланыстар. Омыртқа жотасы. Омыртқалардың өзара байланысуы. Кол сүектері. Олардын байланысуы. Аяқ сүектерінің байланысуы. Буындасуы. Олардағы қимылдар.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Бұлшықеттер туралы ілім – myologia.	Бұлшық еттер туралы ілім: бұлшық еттер құрылысы. Бұлшық еттердің қосымша аппараты. Арқа бұлшықеттері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Булшык еттер классификациясы. Тұлғаның еттері. Арқаның беткейлік және терендік еттері. Құрсақ еттері, аталулары, қызметі. Шап байланысы және шап каналы.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Бұлшықеттер туралы ілім – myologia.	Кеуде бұлшықеттері. Іштің бұлшықеттері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Кеуде бұлшықеттері беткейлік және терендік еттері. Құрсақ еттері, аталулары, қызметі. Шап байланысы және шап каналы.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Бұлшықеттер туралы ілім – myologia.	Мойын бұлшықеттері. Бастың бұлшықеттері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Мойынның беткейлік және терендік еттері. Бас еттері. Шайнау және ымдау еттері.		Ауызша Конспект
Тірек-қимыл аппараты. Бұлшықеттер туралы ілім – myologia.	Қол және аяқ бұлшықеттері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Иық белдеуі мен қол еттері,аталуы мен функциясы. Буындағы қозғалыстар мен бағыттары Жамбас белдеуі мен аяқ еттері. Аталуы, функциясы. Аяқ басының сыртқы еттері, табан еттері. Буындағы қозғалыстар мен бағыттары.		Ауызша Конспект Тест сауалдары.
Ішкі органдар туралы ілім.	Ас қорыту органдар жұйесі, құрылысы.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Тіл, аран, жұмсақ тандай, тістер. Сілекей бездері. Аш және тоқ ішек,анатомиялық ерекшелігі. Бауыр, микроскопиялық анатомиясы. Ұйқы безі, микроскопиялық анатомиясы. Шарбы, шажырқай, іш пердесі.		Ауызша Конспект
Ішкі органдар туралы ілім.	Тыныс алу жұйесі құрылысына қызметіне жалпы шолу. Өкпенің микроскопиялық құрылысы. Ацинус.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Мұрын қуысы. Көмекей. Кеңірдек, бронхылар. Өкпе, микроскоптық анатомиясы. Плевра. Қалқан серік безі. Ацинус. Көкрекаралық.		Ауызша Конспект
Ішкі органдар туралы ілім.	Зэр шығару органдарының жүйесіне жалпы шолу.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Бүйректін ішкі құрылысы. Нефрон. Несепағар.Қуық құрылысы, топографиясы. Бүйректегі қан айналу ерекшелігі.		Ауызша Конспект
Ішкі органдар туралы ілім.	Аталық және аналық жыныс органдары.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Аталық жыныс безі. Аталық сыртқы жыныс органдары. Аналық жыныс безі.		Тест сауалдары.
Ішкі секреция мүшелері туралы ілім.	Ішкі секреция бездері құрылысы, ерекшелігі, классификациясы.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Нейрогенді. Бронхиогенді. Адреналды. Хромаффинды. Мезодермалды. Энтодермалды. Гипофиз, бөлімдері. Бүйрекүсті безі. Қалқанша без, калқан серік бездері, айырша безі (тимус). Ұйқы безінің ішкі секрециялық бөлігі. Жыныс бездерінің ішкі секрециялық бөлігі.		Ауызша Конспект
Тамырлар туралы ілім. Жүрек-қан тамырлар жүйесі.	Тамырлар жүйесінің маңызы және оның қан тамырлар мен лимфа тамырларына бөлінуі.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Қан тамырлардын микроскоптық анатомиясы. Кіші және үлкен қан айналу шеңбері. Артериялар және веналар. Бастын қан тамырлары. Сыртқы және ішкі Ұйқы артерия тармақтары. Ми тамырлары. Ішкі ұйқы артериясы. Мидын табанындағы тамыр шенбері. Яремдік ішкі вена.		Ауызша Конспект
	Жүрек, құрылысы, қызметі. Кіші және үлкен қан айналу шеңбері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Жүрек, құрылысы. Кіші және үлкен қан айналу шеңбері.		Ауызша Конспект
	Кіші және үлкен қан айналу шеңберінің тамырлары.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Жоғарғы қуыс сынар веналар. Қақпа венасы. Төменгі қуыс венасы. Бауыр венасы. Мойынның және көкіректін қан тамырлары. Бұғана асты артериясы. Тоқпан жіліктік, шынтақ және кәрі жіліктік артериялар. Қол басындағы сүйектік артериялар. Қолдын тері асты және терендегі веналары. Сан артериясы. Асықты жіліктік артерия. Аяқ басындағы артериялық доғалар, аяқтын веналары.		Ауызша Конспект
Тамырлар туралы ілім. Лимфа жұйесі.	Лимфа жұйесі. Құрылысы, қан жасаушы органдар. Лимфа, құрамы, маңызы.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Лимфалық система. Лимфа тамырлары. Лимфалық түйіндер, микроскоптық анатомиясы. Көкбаур, микроскоптык анатомия.		Тест сауалдары.
Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Жұлын , құрылысы, функциясы.	Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Жұлын құрылысы, функциясы.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Нейрон, оның афферентті және эфферентті өсінділері. Нерв талшығы. Рецепторлар және олардың түрлері.Эффекторлар. Синаптикалық құрылым, қызметі. Рефлекс, рефлекторлық доға туралы түсінік.Нерв орталыктары және нейроңдар тізбегі.		Ауызша Конспект
Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Ми, ми бөлімдері, құрылысы, қызметі.	Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Жұлын, құрылысы, функциясы.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Нерв жүйесінін орталық және шеткі бөлімдері. Миға және жұлынға жалпы шолу. Жұлынның қабықтары. Жұлынның көлденең кесіндісі. Жұлынның сұр заты мен ақ затының микроскопиялық құрылысы		Ауызша Конспект
Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Ми нервтері, саны, пайда болу жолы, талшықтық құрамы, мидан және ми сауытынан шығатын орындары, жабдықтайтын жерлері.	Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Ми мен жұлын қабығы. Жұлын ганглиялары.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Ми мен жұлын қабығы. Жұлынның мойында және белде жуандануы. Жұлынның қабықтары.		Ауызша Конспект
	Нерв системасы жэне сезім органдары туралы ілім. Жұлын нервтері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар		Жұлын нервтері, саны, басталатын жерлері, шығатын орындары. Жұлын нервтерінің вентралды, дорсалды, кері қайтымды және банланыстырғыш бұталары және бұлардың тармақталу сипаты. Вентралды бұталардың тармақталу сипаттары, қабырға аралық нервтер. Мойын, иық, бел және сегізкез торабтары. Бұлардың ірі тарамдары, таралу аймақтары.Мойын торабы. Симпатикалық баған. Иық торабы. Оның нервтері. Бел торабы. Оның негізгі нервтері. Сегізкөз торабы. Шонданай нерві.		Ауызша Конспект
	Ми, ми бөлімдері, құрылысы, қызметі.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Ми бөлімдері. Мидың қан тамырлары. Ретикулярлық формация. Ми нервтері. Олардың саны, пайда болу жолы, талшықтық құрамы, мидан және ми сауытынан шығатын орындары, жабдықтайтын жерлері.		Ауызша Конспект
Автономды нерв жүйесі. Автономды нерв жүйесінін симпатикалық және парасимпатикалық бөлімі, оның орталық нейрондары.	Автономды нерв жүйесі.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Автономды нерв жүйесіндегі рефлекторлық доға. Автономды нерв жүйесінін симпатикалық және парасимпатикалық бөлімі, оның орталық нейрондары.		Ауызша Конспект
Анализаторлар. Тері және қимыл анализаторлары. Дәм және иіс анализаторы.	Бұлшық ет -буын сезім рецепторлары. Тері және қимыл анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері. Дәм жене иіс анализаторы .	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Бұлшық ет -буын сезім рецепторлары. Тері және қимыл анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері. Дәм сезу мушесі. Дәм бүршіктері және олардың орналасулары. Дәм сезу анализаторларының перифериялық, өткізгіш және орталық бөлімдері. Иіс сезу анализаторларының перифериялық, өткізгіш және аралық бөлімдері.		Ауызша Конспект
Анализаторлар. Есту және көру анализаторы.	Есту және көру анализаторы. Көз алмасы. Көру анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері.	Кесте Атлас Слайдтар Плакаттар Тест сауалдары.		Есту және вестибулярлық анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері. Көз алмасы, оның камералары мен қабаттары. Торлы қабат, оның микроскопиялық құрылысы. Көз алмасының ядросы, кездің жарық сындырғыш аппараты. Көру анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері.		Ауызша Конспект Тест сауалдары.

7.1. Оқу-әдістемелік әдебиеттерімен қамтылу

картасы

№	Оқу - әдістемелік әдебиеттер	Әдебиеттер саны	Студенттер саны	Қамтамасыз етілу %-зы
	Негізгі әдебиеттер:
1	Рақышев А.Р. Адам анатомиясы. - А., 1991.	11	13	60
2	Курепина М. М., Воккен Г.Г. Атлас по анатомии человека. - М., 1979.	12	13	60
3	Привес. М.Г. Анатомия человека. - М., 1985,1974.	2	13	6
4	Иваницкий М.Ф. Анатомия человека. - М., 1985.	80	13	100
5	Сапин Б.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека. - М., 1989.	28	13	100
6	Керимбаев Б.М. Анатомия человека. - А., 1992.	53	13	100
7	Елисеев В.И др. Атлас микроскопического строения тканей и органов. - М., 1961.	3	13	10
	Қосымша әдебиеттер:
8	Анатомия человека. / Под.ред. Козлова В.Р. - М.,1978.	52	13	100
9	Никитюк Б. А., Гладышева А.А. Анатомия и спортивная морфология (практикум). - М., 1989.	112	13	100
10	Анатомия человека в 2-х томах. / Под.ред. М.Р. Сапина. - 1987.	25	13	100
11	Леви А., Сикевиц Ф. Структура и функция клетки. М., Мир. - 1971.	-	13	-
12	Алов И.А. Цитофизиология и патология митоза. М., Медицина. - 1972.	-	13	-
13	Альбертс Б. и др. Молекулярная биология клетки. - 1987. Т.1-5.	-	13	-

8.1.Негізгі әдебиет.
8.1.1 Рақышев А.Р. Адам анатомиясы. - А., 1991.

8.1.2 Керимбаев Б.М. Анатомия человека. - А., 1992

8.1.3 Привес. М.Г. Анатомия человека. - М., 1974

8.1.4 Иваницкий М.Ф. Анатомия человека. - М., 1985.

8.1.5 Сапин Б.Р., Билич Г.Л. Анатомия человека. - М., 1989.

8.1.6 Р.Д. Синельников.Медицина. М.,1973 г. Атлас анатомии человека. 1-3 том

8.1.7 Анатомия человека в 2-х томах. / Под.ред. М.Р. Сапина. - 1987.

8.1.8 Демеуов Ж.Д. т.б. Мектепке дейінгі балалардың анатомяися мен физиологиясы және гигиенасы.-А.,1998

8.1.12 Аяпова Ж.О. Цитология, эмбриология және гистология. Оқулық. Алмата 2009 ж.