БАҒдарламасы алматы жалпы ереже

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі

Төтенше жадайлар жөніндегі Қазақстан Республикасының комитеті.

ТІРШІЛІК ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ

БАҒДАРЛАМАСЫ

Алматы

1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ
I. Барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептерде «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздері» бойынша сабақтар осы Бағдарлама бойынша өткізіледі:

-1-3 сыныптар - 6 сағат бойынша;

- 4 сыныптар - 10 сағат;

- 5-9 сыныптар - 15 сағат;

- 10-11 сыныптар - («Азаматтық қорғаныс» бөлімі жалпы мөлшерде 25 сағат, алғашқы әскери дайындыққа кіреді).

Барлығы - 128 сағат.

" Тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздері " бойынша сабақтар:

- 1-4 сыныптарда — бастауыш сынып мұғалімдерімен;

- 5-9 сыныптарда – пәндер мен сынып сағаттарымен ықпалданады

- 10-11 сын. – алғашқы әскери дайындықты ұйымдастырушы-оқытушылармен өткізіледі.

II. Кәсіптік-техникалық смектептерде және орта арнайы оқу орындарында 25 сағат бөлшерінде «Азаматтық қорғаныс» бөлімі оқытылады, ол алғашқы әскери дайындыққа кіреді.

Қауіпсіздік деген не және төтенше жағдай деген не? Біз тұратын қала, кент, шағын аудан.

Көшедегі қауіпсіздік. Мектепке және үйге аса қауіпсіздік жол. Жолды қалай дұрыс өту керек. Нақты жол бағытты талдау.

Жол қозғалысын реттеу сигналы. Бағдаршам және оның сигналдары. Жол белгілерімен танысу: "Жаяу жүріп өту", Жаяу жүретін жол", "Жаяу жүретіндерге қозғалу тыйым салынады", "Балалар", "Жерасты жүріп өту" және басқалар.

Көшелерде және жолдарда қауіпсіз мінез-құлық ережесін неге білу қажет. Топтармен қозғалу. Су және тайғақ жолмен қозғалу ерекшелігі және қай жерде ойнауға болмайды.

Қала (кент) көлігімен танысу. Аялдамада қоғамдық көлікті күту. Жолаушыларды отырғызу және түсіру. Көлікте өзін ұстау ережесі Балаларға арналған қауіпсіз орындар.

Күзгі, қысқы, көктемгі және жазғы кезеңдерде суқоймалардағы қауіпсіздік ережелері мен шаралары. Негізгі құтқару құралдары.

Бөлмеде бізді қандай қауіп күтеді. Өрт қауіпзідігің негізгі ережелері. Өрттен сақталу шаралары. Балалардың өтпен ойнауы және олардың зардабы. Үйде, мектепте, көлікте өрт пайда болған жағдайда қалай әрекет ету.

Біз – жаяу жүрушілерміз. Мектепке және үйге аса қауіпсіз жол бағытын талдау. «Қандау белгі тап», «Қала, кент жолдары», «Көше қиылыстарының түрлері», «Біз-жолаушылармыз» ойындары. Қала (кент) көліктерімен танысу, жеке және қызметтік көлік. Ауыл шаруашылық көліктерінің қозғалу ерекшеліктері. Егер мектепте өрт шықша не ітеу керек?

«Барлығына назар аудаңыздар!» ескерту сигналы бойынша оқушылардың әрекетін өндеу. Жер сілкінісі, көрші кәсіпорында өндірістік апат ауқытында оқушылардың әрекет ету ережесі.

II СЫНЫП

ТАҚЫРЫПТАР БОЙЫНША ОҚУ УАҚЫТЫН ҮЛГІ ТАРАТУ

№№	Сабақтар бөлімдері мен тақырыптар атаулары	Сағаттар саны
	1 БӨЛІМ "ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАРДА АДАМ ӨМІРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ"
1.1. Оқушылардың қауіпсіз қылығының ережесі
1. 2. 3. 4. 5. 6.	Қоршаған орта және заманауи тұрғын үй Өрт – адамның досы және дұшпаны Табиғат Суқоймалар Көшеде және жолда оқушылардың әрекет етудің негізгі ережелері Қауіпсіздік бойынша практикалық сабақтар	1 1 1 1 1 1

Қоршаған орта – бұл не?

Адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуі. Күн сайынғы өмірде қандай қауіп пайда болуы мүмкін. Телефо­ндар: 01 – өрт күзетін шақыру, 02 – милицияны шақыру, 03 –жедел жәрдемді шақыру, 04 — авариялық газ қызметін шақыру.

Заманауи тұрғын үйде тіршілікті қамтамасыз ету ерекшеліктері. Ол адамға немен қауіпті. Замануи тұрғын үйдің қауіпті және зиянды факторлар түрі. Электр аспаптармен, газбен, сумен қалай дұрыс пайдалану керек. Үйде тағы да қандай қауіпті жағдайлар пайда болуы мүмкін, одан қалай құтылу керек және төтенше жағдайларда қандай әрекет ету керек (тұрмыстық химия, үшкір кесетін заттар және құрал-саймандар, бөгде адам есікке қоңырау соғады, онымен көшеде, лифте, подъезде кездесу). Үй жануарларымен қатынас және күту кезіндегі қауіпсіз шаралары.

Өрт неден пайда болуы мүмкін (бөлмеде, көлікте, табиғатта)? Ол немен қауіпті? Қандай өртке қарсы шараларды біз білуімміз керек және өрт кезінде қалай әрекет ету керек.

Табиғат ортасында адам үшін экстремальдық жағдай. Бұл не (ыстық, суық, жел, жауын, аштық, шөлдеу, шаршау, дене ауруы, улану және басқалары)?

Жеуге болатын және болмайтын жидектер, жемістер, саңырауқұлақтар. Ормандағы өрт. Судан өту. Бағдарлап біл (бағдарлаудың қарапайым амалдар).
Суқоймалар

Біздің көл, өзен, әуіт. Күзгі және қысқы уақыттағы қауіпсіздік шаралар. Судан өтуді пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралар. Мұзда қозғалу, шаңғы мен конькиде сырғанау кезіндегі қауіпсіздік. Мұздағы жағдай. Өзіне көмектесу, қатерге төнгенге көмек көрсету әрекеттері. Негізгі қолдағы құтқару құралдары.

Неге көшеде қауіпті. Жол-көлік оқиғасы. Стадион, саябаққа, кинотеатрға, мұражайға және т.б. нақты жол бағыттар. Ойын және велосипедте, шаңғыда, конькиде және шанада сырғанау орындары.

Жол белгілері: "Жаяу жүріп өту", "Кіруге тыйым салынады", "Жаяу жүретіндерге тыйым салынады", "Жаяу жүретін жол", "Аялдама орны", "Тұратын орын", "Жерасты өту" , «Жерден өту», "Телефон" және т.б. Көшелер мен жолдарды белгілеу. Бағдаршам. Қозғалысты реттеуші.

«Барлығына назар аударыңыздар!» ескерту сигналы бойынша оқушылардың әрекетін өндеу. Білім мен білікті бекіту: - жол қозғалысының ережесін қадағалауды үйреніп жүрміз, үстел ойындары, моделдер, макеттер;

-қала, балалар қаласының бөлмелеріне, МАИ экскурсия; - табиғатта экскурсия – орман дәріханасы. Бағдарлаудың қарапайым амалдары.
Ш СЫНЫП

ТАҚЫРЫПТАР БОЙЫНША ОҚУ УАҚЫТЫН ҮЛГІ ТАРАТУ

№№	Сабақтар бөлімдері мен тақырыптар атаулары	Сағаттар саны
	I БӨЛІМ "ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАРДА АДАМ ӨМІРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ"
1.1. Оқушылардың қауіпсіз қылығының ережесі
1.	Төтенше жағдай – бұл не?	1
2.	Тұрмыстық жарақатты ескерту	1
3.	Оқушылардың көшедегі, жолдағы қылық ережесі	2
4.	Қауіпсіздк бойынша практикалық сабақ	2

Төтенше жағдай — бұл не?

Мектеп ауданында және оқушылардың тұратын орындарында орналасқан мүмкін, өндірістік авариялар, стихиялық апат және олардың салдары. Төтенше жағдайлар кезіндегі қорқыныш пен үрей және оларды жеңу.

Жарақат түрлері (сынықтар, соғылу, жажарақаттар, күйіктер және т.б.) Биіктіктен құлау кезіндегі жарақаттар, оларды алдын алу. Шапшаң оойындар, үшкір және кесетін заттармен ойнау, шомылу және т.б. кезіндегі жарақаттар. Көз жарақаты. Улану. Еңбек сабағындағы және үй-жай мекеніндегі учаскеде жұмыс істеу кезіндегі жарақаттар. Өзіне және жолдасына қалай көмексету керек.

Судан өту кезіндегі қауіпсіз шаралар (кентте, турсаяхатта, және басқа да жағдайларда). Жабдықталған орындарда суға түсу ережесі және қауіпсіз шаралар. Судағы қауіпсіз белгілер ("суға шомылу орны", "Суға шомылуға тыйым салынады" және басқалар). Суда және мұзда апат болғандарға көмек көрсетудің қарапайым амалдары. Өзін құтқару тәсілдері.

Көшеде, жолдарда оқушылар қылығының негізгі ережелері. Балалар жол-көлік жарақаты.

Жол қозғалысының ережелерін қадағалау – жаяу жүрушілердің қауіпсіздік кепілі. Жол-көлік оқиғасының нақты жағдайларын талдау, және оның себептері қалада (кентте), шағын ауданда.

Жаяу жүрушілердің тротуармен және жолдың жағасы бойынша қозғалуы. Көлік құралдары мен жаяу жүрушілердің оң жақтық қозғалысы. Қиылыстар және олардың түрлері. Қала сыртындағы жолдарда жаяу жүрушілердің қозғалу ерекшеліктері.

Жол және оның басты құрам бөлігі туралы әңгіме: жүретін бөлік, жолдың жағасы, кювет, жаяу жүретін және велосипед жолы. Жол белгілеуі және жол белгілері. Қиылыстар. Бағдаршам және реттеуші сигналдары. Көлік құралдарының жүргізушілері беретін сигналдар. Көшелер мен жолдардан өту. Бір жақтық және екі жақтық қозғалыс.

Жолаушылар міндеттері. Көшеден өту ережесі (қоғамдық көліктен, автобустан, трамвайдан, троллейбустан түсу кезіндегі жолдар).

Табиғатқа саяхат- мекенде қалай дұрыс бағдарлау. Орман дәріханасы- емдік шөптер мен жидекті жинау.

«Барлығына назар аударыңыздар!» ескерту сигналы бойынша оқушылардың әрекетін өндеу.

Зілзала (жер сілкінісі) кезінде оқушылардың қылығын өндеу.

Оқушылармен дем алу органдарын қарапайым құралдармен қорғау дағдыларын өндеу.
IV СЫНЫП

ТАҚЫРЫПТАР БОЙЫНША ОҚУ УАҚЫТЫН ҮЛГІ ТАРАТУ
№№	Сабақтар бөлімдері мен тақырыптар атаулары	Сағаттар саны
.	1 БӨЛІМ "ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАРДА АДАМ ӨМІРІНІҢ ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ
1.1. Оқушылардың қауіпсіз қылығының ережесі
1. 2. 3. 4. 5. 6.	Тұрмыстық жарақатты алдын алу Судағы қауіпсіздік Жаяу жүрушілердің қауіпсіздігі Жол қозғалысының ережелерін білеміз бе Практикалық сабақтар	1 . 1 1 1 2
2 БӨЛІМ «ДӘРІГЕРЛІК БІЛІМНІҢ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫН САҚТАУ"
2.1. Дәрігерлік білімнің негіздері және Бірінші дәрігерлік көмек көрсету ережелері
6.	Кіші мектеп жасындағы балалардағы жарақаттардың негізгі түрлері және бірінші дәрігерлік көмек көрсету	2
2.2. Салауатты өмір салтының негіздері
7.	Денсаулық және оған әсер ететін факторлар туралы түсінік	2

Тұрмыстық жарақатты алдын алу

Балалар арасындағы тұрмыстық жарақаттың негізгі себептері: балконда, шатырда және төбеде, ашық терезе алында, баспалдақ сүйенішнде ойнау, отпен ойнау, "химикалық эксперименттер' карбидпен, күкіртпен, сынаппен және басқалармен, садақпен, таяқтармен, оқшауланбаған электр сымдарын ұстау, лифте, құрылыс алаңында және жолды жөндеу орындарында, коммуникацияда, ашық люктер және басқа да жерлерде ойнау.