Бағдарламасы аясында іске асырылды The Essential Guide to zina o’leary 3 rd Edition
жүктеу/скачать 7,43 Mb. Pdf көрінісі
|
oliri zina zertteu zhobasyn zhurgizu negizgi nuskaulyk (2)
| ҚИЫНДЫҚТАР мен мүмкіндіктер
Мұның бәрі жақсы болып көрінеді. Аралас тәсілмен зерттеу мағыналы екені де рас; неліктен екі дәстүрдің де артықшылықтарын қолданбасқа, осылаи�ша әлемнің баи� беи�несін барынша құрап шықпасқа? Бұл құптарлық және баи�қап көруге әбден лаи�ық мақсат дер едім. Бірақ барлық артықшылықтар қиындықтар мен сынақтармен тепе-тең болуға тиіс. Мысалы, сандық және сапалық парадигмалық ұи�ғарымдары бар, бір-біріне қарама-қаи�шы келетін мәселелермен жұмыс барысында кезігуіңіз мүмкін бе, әлде мүмкін емес пе? «Сапалық және сандық дәстүрлердің негізін қалаи�тын ұи�ғарымдар аралас тәсілді қолдануға мүмкіндік бермеи�ді» деи�тін дәстүршілдер міндетті түрде табылады. Парадигмалар бір-бірімен қым-қиғаш келгендіктен бірлесе жұмыс істеи� алмаи�ды. «Әртүрлі зерттеу парадигмаларын біріктіретін логиканы қолдануға жол ашық және қандаи� да болсын философиялық, пара- дигмалық ұи�ғарымдарға қарамастан, әдіснамалық таңдау қашан да зерттеу сұ- рағыңызға паи�далы болатындаи� етіп негізделуі керек» деи�тіндер де бар. Өзіңіз қаи� пікірді қолдаи�тыныңызды анықтаңыз. Дәстүрлердің басын біріктіре аласыз ба? Әлемді танудың бір ғана жолынан басқа да тәсілдеріне жүгінесіз бе? Әдіснамаға қатысты ашықтық, қабыл алу және қолдау көрсету мүмкін деп сенсеңіз, онда әлі де бір-бірінен өзгеше екі парадигманы және олардың әлемді зерттеу жолдарын үи�ренуге жеткілікті уақыт арнауға ниеттісіз бе/уақытыңыз бар ма – оны да анықтауыңыз қажет. Бұл – екі дәстүрді негіздеи�тін ұи�ғарымдар; деректі жинауда және талдауда қолданатын техникалар; сенім тудыру үшін белгілі бір критерии�лермен (мысалы, жарамдылық пен аутенттілік, сенімділік пен тәуелділік, жалпыламалық пен тасымалдылық т.с.с.) қалаи� жұмыс істеу; зерттеу жауабына ең тиімді жолмен қалаи� жетуге болатыны туралы сынақтар (4-тарауды қараңыз). 206 ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ Бір нәрсе туралы үи�рену бір бөлек, онымен бірге екі түрлі парадигмамен баи�ланысты зерттеу дағдыларын қалыптастыруға ниетті екеніңізге көз жеткізіп алыңыз. Сандық және сапалық деректерді жинақтау мен талдауда нағыз маман бола аласыз ба? Бұл да бір сынақ. Ашық сұрақтар, мысалы, сандық сауалнама- ларда қои�ылады, бірақ толық талдануы сирек. Сол сияқты сапалық жұмыспен таныс, бірақ өздерінің деректерін санағысы келетін студенттер статистикаға үрке қарап, талдауын шектеуі мүмкін. Аралас тәсілде қолданарда оның практикалық жағын ои�ланып алыңыз. Мақсат-міндетіңіздің ауқымын шектеуге мәжбүр болуыңыз ықтимал, сондықтан тым амбицияшыл дизаи�н жасап, бір жобаның орнына екі жоба жасауға тыры- судан абаи� болыңыз. Осыны ескере келе, аралас әдіснама тәсілін қолдау дұрыс деп ои�лаи�сыз ба? 7-тарауда аи�тып өткеніміздеи�, кез келген зерттеу дизаи�нының алғышарттары мыналар: 1) тәсіліңіз сұрағыңызға жауап береді ; 2) зерттеуші ретінде сізге дұрыс көрінеді ; 3) жүзеге асыруға болады . Сондықтан кез келген аралас әдіснамалық тәсілдің тиімділігі мына критерии�лерді зерделеумен баи�ланыстырылады. Мына сұрақтарды өзіңізге қои�ып көріңіз: 1. Зерттеу сұрағыма ең дұрыс жауапты аралас тәсіл арқылы ғана аламын ба? Бұл – ең маңызды сұрақ. Аралас тәсіл маңызды болмаса немесе жауабын тапқыңыз келетін жақсы ойластырылған сұраққа еш нәрсе қоса алмаса, онда бұл басты дәйекке еш- теңе қарсы келе алмайды . Терең ойланған соң да, маман пікірін естігеннен кейін де, бұрынғы еңбектермен таныс болған соң да, «иә, осы тәсіл өте ыңғайлы» деп жауап берсеңіз, зерттеу сұрағыңызға аралас тәсілдің әдісі сәйкес келсе, тағы да сұраңыз: 2. Бұл маған шынымен керек тәсіл ме? Бірнеше тәсілді қолдануды қажет ететін дағ- дыларды үйренуге және оларды қалыптастыруға ниеттімін бе? Сенім туғызатын зерттеу жүргізу үшін сенім, табандылық пен дағдылар аса маңызды, сондықтан мәселеге тура қараңыз. Екі дәстүрді қатар алып жүрудің қиындығы жайында ғы- лыми жетекшіңізбен және өзге де зерттеушілермен ақылдасыңыз. Таңдауыңызды сонда да өзгертпесеңіз, тағы да сұраңыз: 3. Мұны жүзеге асыру мүмкін бе? Аралас тәсіл жетекші, уақыт және/немесе қар- жылық шектеулер тұрғысынан тиімді ме? Әдістер жетекшіңізге қолайсыздық туғызса және екі дәстүрді қолданатын зерттеуге жетекшілік етуге тәжірибем аз десе, кімнің қолдауына сүйенетініңізді ойланып көріңіз. Уақытыңыз бен қаржы- ңыз жетпесе, ол да – бір үлкен сынақ. Жобаны тапсыратын уақыт сіз ойлағаннан әлдеқайда жылдам жетіп келеді. Өз басым қаржысы жеткілікті студент аз екенін жақсы білемін. Жоғарыдағы үш сұрақты не үшін қои�дым? Аралас тәсілдің сұрақтары- ңызға жауап берудегі тиімділігін, осы тәсілдің зерттеуіңізге қаншалықты сәи�кес екенін шынаи�ы бағалап, практикалық аспектілерге назар аударсын дедік. Зерттеуіңізге ең сәи�кес келетін әдісті таңдағаныңыз дұрыс екенін ұмытпасаңыз болғаны. |