332
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
Қайталама дерек түрлері
Қаи� жерде болғанымыздың, не істегеніміздің дәлелі барлық жерде бар. Біз
оны мыңдаған тәсілмен құжаттаи�мыз, зерттеи�міз, ол туралы баяндаи�мыз, тір-
кеи�міз, видеоға түсіреміз, журналға жазамыз, блогқа жариялаи�мыз, заңдасты-
рамыз, саясатын жасаи�мыз, саусақ іздерімізді қалдырамыз, сызамыз, суретке
түсіреміз, өлең жазамыз, әнге аи�налдырамыз, ашықхат жібереміз, хат жазамыз,
электрондық хат не хабарлама жібереміз, әлеуметтік желіде жариялаи�мыз және
т.б. Әрбір әрекетіміздің физикалық ізі аи�налада тұнып тұр. Бастысы – содан
мән жасау. Осылаи�ша дерек жинаудың бір жолы – қолда бар дерек пен онлаи�н
жиналған деректі сүзіп шығу.
Қолда бар дерек
Қолда бар дерек – интернеттен жиі табылғанымен, одан басқа жерде жинал-
ған дерек. Ол кез келген адамға/әлеуметтік артефактіге қатысты болуы мүм-
кін. Оған ұи�ымнан, жеке адамнан немесе отбасынан алуға болатын көп дерек
түрі жатады. Уеб-саи�тта, теледидарда, кинофильмде, мектепте, мұражаи� немесе
саябақта да кездеседі. Ол мемлекет меншігінде де, жеке меншікте де болады.
Қолда бар деректі басқа зерттеушілер, жергілікті үкімет, ұлттық үкімет немесе
халықаралық агенттіктердің көмегімен ала береді. Мұндаи� деректі қолға түсіру
үшін оны сұрату, кітапханаға бару, жеке өтініш жазу немесе сол салаға баруға
тура келуі мүмкін. Қолда бар деректің түрлері:
Достарыңызбен бөлісу: 
