73. Мәтінді және тарихи біліміңізді қолданып, Алаш қайраткерлерінің қоғамдық-саяси ойдың дамуына қосқан үлесіне баға беріңіз.
Алашордалықтардың ерлігі ерен Алаш зиялылары өз Отанының қоғамдық-саяси және мемлекеттік дамуының теориялық негіздерін қалап, озық еуропалық және халықаралық стандарттарға сай практикалық үлгілерін ұсынды. Алашордалықтар Қазақстанның қоғамдық саяси өмірінде қайта өрлеу дәуірін жасады, белсенді ғылыми публицистикалық қызметімен халықтың сана-сезімін оятты, ұлттық еркіндік пен ұлттық мемлекеттілікті қайта өркендетуге деген рух пен үмітті оятты. Олар халықтың көзін ашып, қазақ елінің болашағы зор болу үшін білімді ұрпақ тәрбиелеп шығаруға бар күшін салды. Ол жайлы тек жазып қана қойған жоқ. Мәселенің мән-жайын ашып, оны шешуге тырысты. Алаш зиялылары оқулықтар жазып, балаларға арналған өлеңдер мен шығармалар жазып шығарды. Қараңғылықтан шығатын жалғыз жол білім екенін білетін зиялылар соны халыққа түсіндірмекке бар күшін салды. «Оян, қазақ!» деп ұрандаған Мыржақып Дулатовтың да көздегені осы еді. https://egemen.kz/article/162411-alashordalyqtardynh-erligi-erenсайтынан алынған
Жауабы: "Алаш" қозғалысының қайраткерлері Қазақстан тарихында маңызды рөл атқарды, олардың қоғамдық-саяси ойдың дамуына қосқан үлесін бағаламауға болмайды. Олар қазақ зиялылары мен қазақ халқының ұлттық тәуелсіздігі мен құқықтары үшін күрескен қоғамның ең белсенді бөлігі болды.
Бастапқыда "Алаш" қозғалысы қазақтардың ұлттық-мәдени бірегейлігіне негізделген демократиялық құндылықтар мен әлеуметтік азаттық мұраттарына бағдарланған болатын. Маңызды мақсат Қазақстан үшін автономия алу болды, бұл халықтың тарихи және мәдени дәстүрлеріне сәйкес даму мүмкіндігіне әкелуі тиіс еді. "Алаш" қозғалысының қайраткерлері Қазақстанда білім, ғылым және мәдениетті дамытуға үлкен көңіл бөлді.
"Алаш" қозғалысының жарқын өкілдерінің бірі алғашқы қазақ әдеби мектебін құрған Қазақстанның еңбек сіңірген педагогы Әлихан Бөкейханов болды. "Алаш" қозғалысының белсенді қатысушысы болған Самат Смағұлов қазақтың алғашқы "Қазақстан"газетін құрды. "Казак" журналының бас редакторы болған Борис Войтович ұлттық мәдениетті қалпына келтіру идеясын насихаттады.
Алайда ең танымал тұлға Мұхамеджан Тынышпаев болды. Ол Алаш Орданың бірінші басшысы болды. Ол Қазақстанның тәуелсіздігін жақтап, Алаш ордасында қолөнер кооперативтерін құрумен айналысты. 1920 жылдардың ортасында Тынышпаевты Кеңес өкіметі тұтқындап, 1938 жылы атып өлтірді.
Жалпы, "Алаш" қозғалысының қайраткерлері ұлттық қозғалысқа және Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына зор үлес қосты. Олардың қызметі қазақтардың ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы және Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыс идеясын күшейтудегі маңызды кезең болды.
Жауап опциясы Алашордалықтардыңвигігі. Алаш зиялылары қоғамдық-саяси және мемлекеттік дамудың теориялық негіздерін қалап, озық еуропалық және халықаралық стандарттарға сәйкес келетін Мемлекеттік басқарудың практикалық модельдерін ұсынды. Алашордалықтар Қазақстанның қоғамдық-саяси өмірін жандандырды, белсенді ғылыми публицистикалық қызметпен ұлттық өзін-өзі тануды оятты, ұлттық бостандық пен ұлттық мемлекеттіліктің жандануына рух пен үміт ұялатты. Ұлттық зиялы қауым қазақ халқының болашағы зор болуы үшін білімді ұрпақты тәрбиелеуге зор күш жұмсады. Олар бұл мәселелер туралы жазып қана қоймай, оларды шешуге тырысты. Алаш зиялылары балаларға арналған оқулықтар, өлеңдер мен шығармалар шығарды. Зиялы қауым адамдарға қараңғылық пен надандықтан шығудың жалғыз жолы-білім екенін түсіндіруге тырысты. Сонымен қатар, Міржақып Дулатов "Оян, қазақ!"("Оян, қазақ!»).
"Алаш" қозғалысының қайраткерлері Қазақстан тарихында маңызды рөл атқарды, олардың қоғамдық-саяси ойдың дамуына қосқан үлесін бағаламауға болмайды. Олар қазақ зиялылары мен қазақ халқының ұлттық тәуелсіздігі мен құқықтары үшін күрескен қоғамның ең белсенді бөлігі болды.
Бастапқыда "Алаш" қозғалысы қазақтардың ұлттық-мәдени бірегейлігіне негізделген демократиялық құндылықтар мен әлеуметтік азаттық мұраттарына бағдарланған болатын. Маңызды мақсат Қазақстан үшін автономия алу болды, бұл халықтың тарихи және мәдени дәстүрлеріне сәйкес даму мүмкіндігіне әкелуі тиіс еді. "Алаш" қозғалысының қайраткерлері Қазақстанда білім, ғылым және мәдениетті дамытуға үлкен көңіл бөлді.
"Алаш" қозғалысының жарқын өкілдерінің бірі алғашқы қазақ әдеби мектебін құрған Қазақстанның еңбек сіңірген педагогы Әлихан Бөкейханов болды. "Алаш" қозғалысының белсенді қатысушысы болған Самат Смағұлов қазақтың алғашқы "Қазақстан"газетін құрды. "Казак" журналының бас редакторы болған Борис Войтович ұлттық мәдениетті қалпына келтіру идеясын насихаттады.
Алайда ең танымал тұлға Мұхамеджан Тынышпаев болды. Ол Алаш Орданың бірінші басшысы болды. Ол Қазақстанның тәуелсіздігін жақтап, Алаш ордасында қолөнер кооперативтерін құрумен айналысты. 1920 жылдардың ортасында Тынышпаевты Кеңес өкіметі тұтқындап, 1938 жылы атып өлтірді.
Жалпы, "Алаш" қозғалысының қайраткерлері ұлттық қозғалысқа және Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына зор үлес қосты. Олардың қызметі қазақтардың ұлттық бірегейлігін қалыптастырудағы және Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыс идеясын күшейтудегі маңызды кезең болды
