Бағдарламасы «Экономика және кәсіпкерлік негіздері»
жүктеу/скачать 2,76 Mb.
|
УМКД Каз Токтыбаева 1
| МС және МР, АС және АР арасындағы өзара байланыс
Шекті, орташа айнымалы және орташа жалпы шығындар арасындағы қатынас Өндірістің шекті шығындары мен орташа шығындарының қисықтарын график түрінде көрсетейік. Ол үшін 6.3 –суретте көрсетілген VС және TС қисықтарын, сонымен бірге АVС, АС және МС анықтамаларын қолданамыз. MC, АVC және АС қисыктарының U тәрізді формасы жогарыда айтылғандай шекті шығындар мен өнімділіктің, орташа шығындар мен орташа өнімділіктің арасындағы кері байланыспен түсіндіріледі. Өнім шығару көлемінкөбейткен кезде АС және АVCқисықтары бір-біріне жақындайды, өйткені AFC бұл кезде азаяды.
MC мен АС арасындағы тәуелділікті келесіден көруге болады: егер өнімнің қосымша бір данасын өндірген кездегі шекті шығындар орташа шығындардан асып кетсе (MC > AC), онда орташа шығындар көбейеді. Және керісінше, егер МС>AC болса, онда АС –ның көлемі кішірейеді. Сонымен МС қисығы АС қисығын, оның минимум нүктесінде қиып өтеді. Осындай тәуелділік МС және AVC арасында да бар.
Сонда жалпы шығын былай анықталады: Мұнда, PL*Kеңбекке кететін шығындар; PK*K - капиталға жұмсалған шығындар. Берілген теңдеудің жазықтықтағы графигі изокоста болып табылады. Изокостаның теңдеуін былай жазуға болады: Бұдан біз изокостаның бұрыштық көлбеуін- ( )-ге тең екендігін көреміз. Изокоста
Изокостаның бойында орналасқан кез келген А және В нүктелері үшін жалпы шығындар деңгейі бірдей. А нүктесінен В нүктесіне жылжығанда қолданылған капиталдың саны №К –ға азаяды, ал еңбек саны №№ -ге көбейеді. Сондықтан еңбектің қосымша сағаттарын төлеуге кеткен шығындардың орнын капитал шығындарының азаюымен толтыру керек, яғни Бұдан - тең екендігін көреміз. Яғни изокостаның бұрыштық коэффициентін, шығындар тұрақты деп ұйғарғанда, капиталды еңбекпен ауытыру шамасын көрсетеді. Фирма берілген өнім көлемін ( мысалы, Q=200) ең аз шығындармен өндіру үшін қолданылатын еңбек пен капиталдың санын анықтау керек деген есепті қарастырайық.. суретте Q=200 дана өнім көлемін шығаруға сәйкес изикванта көрсетілген. Үш изокостаны қарастырайық. 1-изокоста изоквантадан төмен орналасқан және олар ешқандай нүктедеқиылыспайды немесе бірін-бірі жанап өтпейді, яғни өндіріс көлемін 200 бірлікке жеткізуге өндірістік реурстардың деңгей да А нүктесі ТС№ изокоста мен изоквантаға ортақ және осы нүктеде 200 бірлік өнім өндіргендігі шығындар ең төменгі деңгейде болады. Берілген өнім көлемінің өндірістік шығындарын төмендету Бұл нүкте тепе-теңдік жағдайын көрсетеді, сонымен қатар төмендегідей шарт орындалады: В нүктесінде №200 өнім бірлігін өндіргендегі шығындар А нүктесіндегіден көп болады немесе Q=200 Сондықтан 3-изокоста берілген өнім көлемін неғұрлымм жоғары шығындарды көрсетеді. Өсу траекториясы Өсу траекториясы фирма өнім көлемін шығаруды көбейткен кезде өңдірістің айнымалы факторлары қалай өзгеретінін көрсетеді.Көптеген изокванталарды өзара қарастырайық. Олардың әрбіреуінде изоквантаның изокостамен жанасу нүктесін көрсетуге болады.Онда берілген өнім көлемі ең төменгі деңгейдегі шығындармен өндіріледі. Осы қисықтардың нүктелерін қосу арқылы біз фирманың траекториясын аламыз. Фирманың даму траекториясы Ұзақ мерзім кеңіндегі өндірістік шығындарбұл уақыт ағымына байланысты өзгеріп тұруы мүмкін. Жоғары ұсынылған модельдерде өндірістік факторлардың бірі ( капитал ) тұрақты болып, ал басқа факторлар (еңбек ) өзгермелі болғандағы жағдайлар қарастырылған. Б.з қысқа мерзім кезеңіндегі шекті орташа шығындардың қисықтарын алдық.. А л ұзақ мерзім кезеңіндегі орташа жалпы шығындар қисығын түсіндіру үшін, ұзақ уақыт аралығындағы өндіріс ( өнеркәсіп ) көлемі өзгеріп отырады деп ұйғарамыз.№№№№№ қисықтары- көлемдері әр түрлі өнеркәсәп орындарының қысқа мерзім кезеңіндегі орташа жалпы қисықтары делік. Көлемі әр түрлі 3 өнеркәсіптің қысқа мерзімдегі орташа жалпы шығын қисықтары Өнім шығару көлемі 0 Ұзақ мерзімдегі орташа жалпы шығын қисығы Егер 3-тен әлдеқайда көп өнеркәсіп орындарын қарастыратын болсақ, онда 6.8- суретте көрсетілгендей ұзақ мерзімдегі орташа жалпы шығын қисығын (LRAC) аламыз және бұл қисық қысқа мерзімдегі орташа жалпы шығындарды жанап өтеді. LRAC өнім көлемі Q* шамасына жеткенге дейін төмендейтін болса, онда өндірістің өсу ауқымы оң әсерлі болады, демек еңбекті тиімді қолдану, өндіріс факторларының өнімділігн арттыру, жаңа технологияны пайдалану және т.б., көлемі үлкен өнеркәсіп орындарында жақсы нәтижеге жеткізеді. LRAC-тың жоғарылауы өндіріс ауқымы өсуінің өндіріске теріс әсерін тигізетінін, себебі бұл уақытта көлемі үлкен өнеркәсіпті басқару тәсілдері ойдағыдай болмай, еңбек және капитал өнімділігін төмендетеді. Ұзақ мерзімдегі шекті және орташа жалпы шығын қисығы Ұзақ мерзім кезеңіндегі шекті шығын қисығы (LRMC) осы мерзімдегі орташа жалпы шығын қисығын (LRAC), LRMC-тың ең төменгі деңгейі нүктесінде басып өтеді. Ұзақ мерзімдегі шекті шығын қисығы LRMC өнім көлемі өзгеруіне байланысты жалпы шығынның қалай өзгеретінін көрсетеді.LRMC мен LRAC-тың арасындағы өзара байланыс қысқа мерзім кезеңіндегі шекті шығындар ( МС ) мен орташа жалпы шығындар ( АС ) Арасындағы байланыс сияқты болады. жүктеу/скачать 2,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|