Тақырып 13. Ұлттық экономиканы мемлекеттік реттеу және экономиканың тұрақты дамуы 13.1. Макроэкономикалық көрсеткіштердің жалпы сипаттамасы.
13.2. Инвестициялар және олардың қызметі атқару ролі.
13.3. Мультипликатор түсінігі.
13.4.Мемлекеттік реттеудің обьектілері: макросфера, экономиканың өндірістік, инфрақұрылымдық, әлеуметтік сфералары мен олардың аймақтық құраушылары.
13.1. Макроэкономикалық көрсеткіштердің жалпы сипаттамасы. Ұлттық экономика жұмысы БҰҰ-ның ұсынған агрегаттары арқылы жинақталған жұмыстарының нәтижесінде іске асып отыр. 1988 жылы Ресейде халықаралық есептеу жүйесіне көшті. Негізгі және жалпылама ұлт байлық болады.
Жалпы ұлттық байлық дегеніміз – қоғамның барлық тарихында жинақталған барлық тұтыну құнының жиынтығы. Бірінші рет ұлттық байлықты 1664 жылы Англияда У.Петти есептеді. 100 жылдан кейін бұны А.Смит қайталады. Ұлттық байлық мынаны қамтиды:
Мүлікті – негізгі және айналымды қорларды, үй мүліктерді.
Табиғат байлықтарды – жер, минералды және орман қорлары.
Заттай емес байлықты – ұлт, денсаулықтың потенциалдық, рухани байланысын, білім беру және ғылыми потенциалдар.
Бұны бірнеше анықтамалармен көрсетеді: жалпыұлттық өнім, ұлттық табыс, таза ұлттық өнім, ішкі өнім.
Жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ) – бір жыл елімізде шығарылған барлық дайын товарлардың және көрсетілетін қзметтердің нарықтық құнының қосындысымен анықталады.
Ұлттық табыс – бір жыл ішінде жаңа құралған құнының өндірістік қорытындысы.
Ұлттық пайда – ЖҰҰ-нан және бір жыл ішінде оларды шығаруға кеткен материалдар шығынды алып тастаған (амортизациялау, шикізат, метериалдар) айырмашылықтан тұрады. Шет мемлекеттердің есептеулерде оны барлық пайданың қосындысы деп анықтайды:
1) Жұмысшы қызметкерлердің еңбекақысы;
2) Жеке шаруашылықтың, серіктестіктің, корпорацияның
