ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Жоғары кәсіптік білім БАКАЛАВРИАТ
БЕКІТЕМІН
ҚР ДСМ Єылым жјне адами
ресурстарды дамыту
департаментініѕ директоры
_________ Н.Қ.Хамзина
«___»__ ____ 2008ж.
ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯ
мамандығы: 051101 - «Мейірбике ісі» Сағат көлемі - 90 (2 кредит)
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігі
Астана 2008
Алғы сөз
Әзірлеген және енгізген С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ¥лттық
медицина университеті, Қарағанды мемлекеттік медицина академиясы,
Қазақ мемлекеттік медицина академиясы, Марат Оспанов атындағы Батыс-
Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы, Семей мемлекеттік медицина
академиясы, мейірбике ісінің «Эмили» медициналық орталығы.
Алғаш рет енгізілген
Типтік оқу багдарламасы 051101 - «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша
2006 жылғы мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сэйкес
әзірленген.
Типтік оқу бағдарламасы ҚазММА мекемесіндегі жоғары жэне ЖОО-нан
кейінгі мамандыктар бойынша білім берудің оку- эдістемелік секциясында
бекітіліп, басылымға ұсынылған. Хаттама №3а « 22 » ақпан 2008 ж.
Мазмұны
Түсініктеме 6
Пэннің мазмү.ны 7
Оку және оқыту эдістері 8
Білімідерін бағалау 9
Құралдар мен жабдықтар 9
Пән сағаттарының үлестірілуі 9
Дэрістер, тэжірибелік сабактардың, ОСӨЖ, СӨЖ үлгі ретінде
такырыптык жоспары 9
¥сынылған эдебиеттер тізімі 14
Авторлар 16
1 Түсініктеме
Кіріспе. «Мейірбике ісі» мамандығына арналған патологиялык анатомия бағдарламасында ғылымның казіргі тандағы жетістіктері көрсетілген. Патологиялық анатомия медициналық-биологиялык ғылымдар жүйесінің мэні зор және міндетті бөлімі бола тұра, фундаменталды теориялық білім берудің негізін қалайды.
Патологиялык анатомия - аурудың құрылымдық (материалдық) негзіздерін оқытады. Ол медицина теориясы мен катар клиникалық тэжірибеге еңбек етеді, сондықтан патологиялық анатомия - клиникалық пән болып табылады. Зерттеу объектілріне аутопсиялық жэне операциялық материал жатады.
Патологиялық анатомияның теориялық жэне ғылыми маңыздылығы жасуша патологиясының, жалпы патологиялық процестердің жэне аурулардың даму заңцылыктарын оқытқанда толық ашылады.
Патологиялық анатомия клиникалық пэндерді оқытудың фундаменті болып табылады. Жалпы патологиялык үрдістердэің негіздері жөніндегі білімдер мейірбике сісінде қажет болатын ауру жэне патологиялық жағдайлар туралы түсіністер алуға мүмкіншілік береді.
Пәннің мақсаты: студенттерде патологиялық анатомияның негіздері жөнінде түсіністерін кұрастыру.
Пәннің міндеттері:
түрлі деңгейде (организмдік, жүйелік, ағзалык жэне тіндік, жасушалық жэне
ультракұрымдылық) патологияның кздэылымдылық негіздері туралы білім
беру;
жалпы патологиялық процестердің даму механизмдері мен олардың
морфологиялық көріністері жэне байланыстары женінде білім беру.
Оқудың қорытынды нәтижелері
Студент білуіге тиісті:
патологиялық анатомияныдағы зерттеу әдістерді;
жалпы патологиялық үрдістердің жеке түрлерінің негізгі морфологиялық
керіністері мен олардың асқынуларын жэне нәтижелерін;
патологиялық анатомияның басқа медициналык-биологиялык жэне
медициналық пәндермен байланысын;
істеуге білу тиісті:
ағзалар мен тіндердегі макроскопиялық және микроскопиялық өзгерістерді
сипаттауды;
ағзалар мен тіндердегі патологиялық өзгерістерді салыстырмалы түрде
сипаттауды;
дагдыларды менгеруге тиісті:
адамдағы жалпы патологиялық процестердін жеке түрлері кезіндегі
макроскопиялық езгерістерді сипаттауды;
патогистологиялык препараттарды микроскопиялық зерттеуді;
патогистологиялық препараттардағы өзгерістердің суретін салуды.
Алғы реквизиттер және кейінгі реквизитгер
Алғы реквизиттер: анатомия, гистология, физиология, генетика мен медициналық биология, экология.
Кейінгі реквизиттер: патологиялык физиология, ішкі аурулар пропедевтикасы жэне терапиядағы мейірбике ісі, педиатриядағы мейірбике ісі, хирургия жэне реанимациядағы мейірбике ісі, акушерлік және гинекологиядағы мейірбике ісі, неврологиядағы мейірбике ісі, геронтология жэне гериартрия, шұғыл медицина курсымен жедел жэне шұғыл медициналық көмек.
2 Пәннің мазмұны*
№ 1 КРЕДИТ Патологиялық анатомияның мазмұны, міндеттері және әдістері
Патологиялық анатомия дамуының қысқаша тьарихы. Патологиялық анатомияның денсаулық сақтау жұйесіндегі орны мен ролі. Патологиялық анатомияның мазмұны, міндеттері жэне эдістері.
Зақымдану. Дистрофиялар
Зат алмасу, оның мэні.Зат алмасу бүзылыстарының себептері. Дистро-фиялар жіктелуінің жалпы принциптері.
Паренхималық дистрофиялар: акуыздық, майлы, көмірсулық. Морфо-логиялық керіністері.
Стромалық-тамырлық дистрофиялар: ақуыздық, майлы, кемірсулық. Морфологиялық керіністері.
Аралас дистрофиялардың патоморфологиясы: сарғаюлар, гемосидероз, гипер- жэне гипомеланоз. Кальций алмасуының бұзылыстары: петрификация мен метастатикалық эктенудің морфологиялык көріністері.
Қанайналымының бузылуы. Гиперемия. Стаз. Қанкетулер. Тромбоз. Эмболия.
Қан айналым бұзылыстарының жеке түрлері. Артериялық жэне веналық қантолу (гиперемия). Стаз. Канкетулер мен қантегілулер, жеке түрлері. Қаназдық (ишемия). Тромбоз. Тромбтардың түрлері, нэтижелері. Эмболия, жеке түрлері, нәтижелері.
Некроз. Организмнің өлімі
Некроз. Некроздың жіктелуі. Некроздың жеке түрлерінін патологиялық анатомиясы: гангренаның, инфаркттын, секвестрдің, жауырлардың, номаның. Клиникалық және биологиялық өлімнің клиникалык-морфологиялық белгілері. Өлімнен кейінгі өзгерістердің патоморфологиясы.
№ 2 КРЕДИТ
Қ а б ы н у
«Қабыну» туралы жалпы ілім. Қабыну реакциясының фазалары. Қабынудың жергілікті жэне жалпы белгілері.
Экссудативті қабыну. Ағымы, нэтижесі.
Өнімдік қабынудың түрлері. Интерстициалды қабыну. Жанды паразиттер мен бөгде заттар айналасындағы енімдік кабыну. Гранулемалық кабыну. Ерекшелікті грөнімдік кабыну, жеке түрлері, нәтижелері.
Иммунды патология процесстері
Жоғары сезімталдылық реакциялардың жедел және баяу түрлерінің морфологиялық көріністері. Туа біткен жэне жүре пайда болған им-мунодефицит синдромдары. Аутоиммунды аурулар женінде түсінік.
Бейімделу (адаптация)
Гипертрофия, түрлері. Гиперплазия. Атрофия. Дисплазия мен метаплазия. Морфологиялық көріністері.
Онкопатология
Ісік туралы жалпы ілім. Ісіктің дамуы жөніндегі теориялар. Ісіктерді жіктеу принциптері. Қатерсіз жэне қатерлі ісіктер. Атипизмнің түрлері, ісіктердің өсу эдістері мен метастаз беру жолдары. Эпителиалды жэне мезенхималык тіндердің ісіктері. Обыр мен саркома. Орталык жүйке жүесі ісіктерінің ерекшеліктері. Қан түзу жүйесінің ісктері. Гемобластоздар. Қатерлі лим-фомалар.
Есксрту: * - пэннің мазмұнын 20%-га дейін жоғары оқу орны өзгерте алады.
3 Оқу жэне оқыту әдістері
Дәрістер: жалпы шолу, мәселелік
Тәжірибелік сабақтар: кернекті кестелер мен патогистологиялық атласпен
жұмыс жүргізу; макропрепаратгар мен микропрепаратгарды суреттеу;
тесттік тапсырмаларды орындау; шағын топтарда жұмыс атқару; қатынасты
пәндермен интеграцияланған 1-2 клиникалык жағдайды талдау.
Окытушының баскаруымен студенттердің езіндік жұмысы (ОСӨЖ):
оқытушының белсенді түрде кенес көрестуімен макро- жэне
микропрепараттар бойынша ағзалар мен тіндердің морфологиялық
өзгерістерін сипаттау.
Студенттін өздік жұмысы (СӨЖ): негізгі жэне косымша окулық
эдебиеттермен, мэліметтердің электронды базасымен жүмыс жасау, тесттік
тапсырмаларды өздік түрде шешу, мэнжазбалық баяндама дайындау; өздік
жүмыстарына арналған тақырыбтар бойынша оқытушыдан кенес алу.
4 Білімдерін бағалау
Ағымды багалау: тесттік таспырмаларды шешу, сухбаттасу кезінде макро-
жэне микропрепараттарды сипаттау; жазбаша жұмыстар; мәнжазбалық
баяндама жасау.
Аралық бағалау: коллоквиум.
Қорытынды бағалау: емтихан (ауызша/жазбаша, тестілеу, тәжірибелік
дағдыларын бағалау).
5 Құралдар мен жабдықтар
Құралдар: мультимедиялық проектор, слайдоскоп, негатоскоп, видеофильм көрсететін апаратура жэне дыбыс көтеретін кұралдармен жабдықталған дэріс оқытылатын аудиториялар. Клиникалык емханадағы секция залдарының кұралдары, макро- жэне микропрепрараттар мұра жайы, микро-скоптар, слайдтар.
Жабдықтар: компьютерлік бағдарламалар пакеті, окулық эдістемеліктер электрондық версияларымен, кестелер, дэстүрлі оқу кестелері, тест тапсырмалар жэне ситуациялық есептер жинақтары.
6 Пән бойынша сағаттарды бөлу
| | | | | | |
90 сағат (2 кредит): 1-і кредит 2-і кредит
| | | | |
7 Сабақтардың үлгі ретіндегі жоспары*
7.1 Дәрістердің үлгі ретіндегітақырыптық жоспары (академиялық сағаттын ұзактығы - 50 минут)**
| | | | |
Патологиялық анатомияның пэні, міндеттері жэне эдістері. Закымданудың морфологиясы. Дистрофиялар жіктелуі, этиологиясы, морфогенезі. Паренхималық дистрофиялардың морфологиялык көріністері мен нэтижелері.
| |
Стромалык-тамырлык жэне аралас дистрофиялар, жіктелуі. Морфологиялық көріністері мен нәтижелері.
| |
Қанайналымының бұзылуы. Гиперемия, канкетулер. Морфологиялық керіністері мен нэтижелері.
| |
Тромбоз, эмболия, ишемия. Тромбтың қалыптасуына жағдай жасайтын факторлар.
| |
Некроз. Жіктелуі. Инфаркт, инфаркттардың түрлері, асқынулары, нәтижелері.
| | | | | |
Қабыну. Қабыну реакциясының фазалары. Экссудативті және өнімдік қабынудың патологиялық анатомиясы мен нэтижелері.
| | | |
Адаптация (бейімделу). Регенерация мен организация. Жарақаттардың жазылуы. Гипертрофия мен гиперплазия. Атрофия. Морфологиялық көріністері.
| |
Онкопатологияға кіріспе. Ісіктердің жіктелу принциптері. Эпителий мен мезенхима тіндерінің қатерсіз жэне қатерлі ісіктерінің морфологиялық сипаттамасы.
| |
Гистогенезіне байланысты ісіктердің морфологиялық ерекшеліктері.
| | |
7.2 Тәжірибелік сабақтардың үлгі ретіндегі тақырыптық жоспары**
| | | | | |
Прозектураға бару. Аутопсия.
| |
Зақымданудың морфологиясы. Дистрофиялар. Жіктелуі. Паренхима-лық дистрофиялардың морфологиялык керіністері мен нэтижелері.
| |
Стромалды-тамырлық дистрофиялардың морфологиялық көріністері мен нэтижелері. Дэнекер тіннің дезорганизациясының сатылары.
| |
Аралас дистрофиялар. Сарғаю, гемосидероз, гипер- жэне гипомеланоз.
| |
Минералды дистрофиялар. Тастардың қалыптасуы. Морфологиясы. Нәтижелері.
| |
Қан айналымының бұзылыстары. Жедел жэне созылмалы веналық гиперемия. Морфологиялық сипатгамасы.
| |
Тромбоз. Тромбтың қалдыптасуына жағдай жасайтын факторлар. Тромбтардың түрлері, нэтижелері. Эмболияның жіктелуі. Ишемия.
| |
Некроз. Некроздың жіктелуі.
| |
Инфаркттің жіктелуі. Ишемиялық жэне геморрагиялық инфаркттың морфологиясы. Асқынулары мен нәтижелері.
| |
Өлім түрлері. Организм өлімінің сатылары. Клиникалык жэне биологиялык өлімнің клиникалық-морфологиялык белгілері.
| | | | | |
Қабыну туралы жалпы ілім. Қабыну реакциясының фазалары. Экссудативті қабыну, жеке түрлері. Ағымы жэне нәтижесі.
|
Достарыңызбен бөлісу: |