Саланың даму жағдайын бағалау келесі

1. Қоршаған ортаны қорғау саласында («2005-2007жж және 2008-2010жж арналған қоршаған ортаны қорғау» аймақтық бағдарламалар) ертеректе қабылданған құжаттардағы табиғатты қорғау шараларының орындалуы өнеркәсіптік өндіріс көлемінің өсу жағдайында экологиялық жағдайды тұрақтандыруға мүмкіндік берді. Осы заманғы техногендік ластанумен байланысты кері экологиялық факторлардың әсері төмендеуге беталыс береді. Аймақта экономикалық өсім беталысы жиналуда және осы жағдайда эколгиялық проблемаларды шешу тұрақты дамуға өтудің шарты болып табылады. Өнім сапасын басқарудың халық аралық стандарты ИСО 9000 және қоршаған орта сапасын басқарудың ИСО 14001 енгізуін жалғастыруды. Тұрғындарға экологиялық білім беру және ағарту жүйесі дамуда, Экологиялық мониторингтің аймақтық ақпараттық орталығының қызметі қамтамасыз етілуде.

1. «Қазгидромет» РГП құрылымдық бөлімдерімен қоршаған ортаның о.і., ластанған заттардың тар айналымы бойынша және орын алған экологиялық жағдайды бағалауға және осы және басқа ластаушыға салымына баға беруге мүмкіндік бермейтін, ұзақ уақыт аралығымен облыстың ірі қалаларындағы атмосфералық ауаның ластануының мемлекеттік мониторингі қызмететеді. Қолданыстағы мемлекеттік мониторинг жүйесі қоршаған ортаның физикалық және химиялық ластанулар құрамының жедел толық және дұрыс ақпаратымен қамтамсыз етпейді.

Жалтармай өсуде автомобиль саны қазіргі уақытқа дейін қаларда көліктерді дамыту тұжырымдамасы дайындалмаған, оның себебі қажетті көліктік шешімнің болмауы. Альтернативті энергия көздерін енгізу қажетті деңгейде емес.

2. Сапалы отырғызу материалдарын жылдам өсіру бойынша инновациялық технологиялардың жетіспеушілігі.

1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қатты-тұрмыстық қалдықтар полигонын қолданысқа енгізу.

2. табиғат ресурстарын пайдалану қатынасына жете түсінген азаматтардың құрылуы.

Қауіп:

1. Табиғи-климаттық жағдайдың күрт өзгеруі;

2. Жалпы экономикалық жағдайдың нашарлауы, нарық конъьнктурасының күрт өзгеруі;

3. Энергия тасымалдаушылырдың тұрақсыз бағасына байланысты жанармай-майлау материалдары бағасының өсуі.

2007 жылдан 2010 жылға дейін білім беру саласында білім берудің қол жетімділігін және сапасын қамтамасыз ету, ауылдық білімді дамыту бойынша шараларды жүзеге асыратын 2005—2010 жылдарға арналған білім беру дамытудың Мемлекеттік бағдарламсын іске асыру, 2005-2007 жылдарға арналған білім беру ұйымдарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу және материалдық-техникалық базасын нығайту аудандық бағдарламасы бойынша жұмыстар жүргізілді.

Мектепке дейінгі дайындыққа 5-6 жастағы балалардың қатысуы 100%.

Сонымен бірге ауданда мектеп жасына дейінгі ұйымдардан орын алуға 797 өтініш тіркелді. Орынға деген қажеттілік Шемонаиха қаласында көбірек байқалады.
12 кесте

Мектепке дейінгі ұйымдардың даму динамикасы

МДБМ саны		Мини-орталықтар саны		ДДУ қамтыған балалар		МО қамтыған балалар		барлық қамтылған балалар %		Кезекте тұрғандар 01.01.2010ж
2008ж	2009ж	2008ж	2009ж	2008ж	2009ж	2008ж	2009ж	2008ж	2009ж
8	8	9	10	870	840	513	502	71	72	797

Мектепке дейінгі ұйымдардың 2% жарамды ғимаратта орналасқан.

Мектепке дейінгі ұйымдардың материалдық-техникалық базасын бектіге 2007 жылдан 2009 жылға дейін 10,3 млн теңге бөлінді.

Орташа білім беруде жалпы 12-жылдық орташа білімге көшуге дайындық, мектептердің материалдық базасын бекіту, мектеп жасындағы балалардың оқумен қамтылуын қамтамсыз ету бойынша жұмыстар жасалды.

2009-2010 жылғы оқу жылында 30 мемлекеттік жалпы орташа білім беру ұйымдары, оның ішінде 28 күндізгі мектептер, 2 кешкі мектептер қызмет етті.

Ауданда жалпы білім беретін мектептер санының төмендеуге беталысы және демографиялық және көші-қондық үдерістер түріне оқу шектелімінің азаюы сақталуда. Соның салдарынан шекелімнің болмауынан бастама мектептердің жабылуы, жалпы білім беретін мектептер санының төмендеуі байқалады: 2007-2008 оқу жылында - 30, 2008-2009 оқу жылында – 29, 2009-2010 оқу жылында – 28 жалпы білім беретін мектептер.

Оқушылыр шектелімі 2007 жылдан 2008 жылға дейінгі кезеңде 684 адамға қысқарды, бұл 2007-2009жж кезеңінде екі мектептің жабылуына әкеп соқты.

13 кесте
2007-2009 жылдардағы мемлекеттік күндізгі

Ауданның барлық мектептері компьютермен жабдықталған. Жалпы білім беру мектептерін компьютермен қамтамасыз ету 2009 жылы 9,2 оқушыға бір компьютерден құрады, 2010ж – 8,3. Кең жолақты Ғаламторға мектептердің 14,3% қосылды.

Ауданда 28 мектеп бар деп есептелінді, оның ішінде апатты жағдайғысы жоқ, жалпы санынан 5 мектеп немесе 18% лайық жайларда тұр.

Жол картасын іске асыру барысында 2010 жылы 57486,0 мың теңге сомасына 5 білім беру нысандарына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді, оның ішінде республикалық бюджеттен 38343,0 мың теңге.

Аудан мектерінде 649 педагог мамндар жұмыс істейді, оның ішінде ауылдық жерлерде – 68,4%. Қызығушылықтарын арттыру күшінің аздығынан және төмен еңбек ақыға байланысты жас педагогтардың келуі жеткіліксіз. Бұған байланысты қартайған педог кадрларының соқтырады - әрбір төртінші педогогтың жас мөлшері 50 асқан, яғни 26% құрайды.

Ауданда бірлескен ұлттық тестілеуден өту нәтижесі 2009 жылы 2007 жылғы көрсеткіштерден 5,4 балға өсумен 70,2 баллды құрады.

Ауданда 121 жетім-балалар және ата-анасының қамқорынсыз қалған балалар асырауға тапсырылды (қамқорлыққа). Одан басқа 11,9% мүмкіндігі шектелген балалар арнайы білім беретін бағдарламалармен қамтылды.

Ауданда жаз айларында 28 мектептік салауаттандыру алаңдары қызмет істейді.

Күшті жақтары:

1. Балабақшалар желісінің өсуі;

2. Баларды мектепке дейінгі білім беру ұйымдарымен қамту;

3.БҰТ көрсеткіштерінің жылдық өсуі.

4. Педагогтардың кәсіби деңгейінің өсуі;

Әлсіз жақтары:

1. мектепке дейінгі жастағы балардың 20% мектеп жасына дейінгі біліммен қамтылмауы;

2. демографилық және көші-қондық үдерістер салдарынан мектеп оқушыларының шектелімінің қысқаруы;

3. Білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық жабдықталуның жеткіліксіздігі, оның ішінде мектеп асханаларын технологиялық құралдармен жабдықтау;

4. Оқушыларға жеткіліксіз қосымша білім берумен қамту.

Қауіп:

1. Жөндеуді қажет ететін мектептер санының өсуі.

1. Электронды, дистанциялық оқытуды енгізу;

2. Білім сапасын арттыру;

3. Баларды бала бақшалармен қамтуды өсіру;

4. Мұғалімдердің кәсіби шеберліктерін көтеру.
Аумақтың әлеуметтік-экономикалық дамытуға қызмет ететін

мемлекеттік реттеу саясатын талдауы

Барлық жоспарланған шаралар	Орындалғаны	Толық орындалмағандары	Орындалмағандары
1	2	3	4
1. 2005-2010 жылдарға арналаған Шемонаиха ауданының білім беруін дамыту -бағдарламасы (06.06.2005ж. № 15/7 1ІІ Шемонаиха аудандық мәслихаттың сесиясымен бекітілген ) Іске асыру мерзімі: 2005-2010 жылдары
Барлық жоспарланғаны – 31 шара	31	0	0

4. Аумақты дамыту көріністері:

Білім беруде

Жоғарғы білімді, зиялы, бәсекеге қабылетті тұлғаны дайындау және дамыту үшін аудан тұрғындарының сапалы білімге қолжеткізуін қамтамсыз ететін тиімді білім беру жүйесін құру. Балаларға мектепке дейінгі біліммен және тәрбиемен толықтай қамтуды, жалпы орташа білім беретін ұйымдардағы білм сапасын және деңгейін көтеру, мүмкіндігі шектелген балалардың білім алуы үшін оңтайлы жағдай жасау, электронды, дистанциялық оқытуды енгізуді қамтамсыз ету.
2.2.2.2 Денсаулық сақтау

2007 жылдан 2009 жыл кезеңінде ауданда бірқатар оң демографиялық жағдайлар байқалған: тұрғындардың бала туу деңгейінің 100 тұрғынға 11,5 (2007жыл) 13,45 (2009 жыл) дейін өсуі; өлім-жітім көрсеткіштерінің төмендеуі 2009 жылы 1000 тұрғынға (15 сурет) 16,96 дейін (2007 жылы – 18,99); тұрғындардың табиғи өсу коэффицентінің жоғарылауы 2009 жылы 1000 тұрғынға «-4,18» дейін, керісінше «-6,7» (2007 жылы).

Облыстағыдай аудандағы туу көрсеткіштерінің ерекше төменділігі репродуктивті жастағы әйелдер санына тәуелді өсімталдық көрсеткіштерге, аймақта тұратын тұрғындардың туу жасынан өткен құрамының көптігінің әсер етуімен түсіндіріледі.

Осы жағдай аудан бойынша күтілетін ерлер мен әйелдердің өмір сүру ұзақтылығы деңгейінде көрінеді: 2009 жылы орташа өмір сүру ұзақтылығы ерлерде 61 жас, әйелдердә 72 жасты құрады.

Жалпы беталысқа қарамастан соңғы жылдары сәби өлімінің көрсеткіштерінің төмендеу динамикасында Шемонаиха ауданы бойынша көрсеткіш тірі туылғандардың 100-на 10,15-тен (2007 жыл) 14,6-ға дейін өскен 2009 жылы 2008 жылғы халық аралық тірі критерилер және өлі туылғандарды енгізуге байланысты (16 сурет).

Сәби өлімінің негізгі себептері босанғанға дейінгі, босанған кездегі және одан кейін туындаған жағдайлар болып табылады. Сәби өлімінің құрылымында ертеректе жүргізілген диагностиканың (екіқабат әйелдерге жүргізілетін туу кемістігін анықтауға скринггілер) жеткілікті деңгейде болмағанын куәландырытын кеміс туғандар екінші орында, ауданның толық және жеке жерлеріндегі қолайсыз экологиялық жағдайлардың әсері.

Ауданда 2007 жылғы 28 желтоқсанда № 1325 Қазақстан Республикасы Үкіметімен бекітілген 2008-2010 жылдарға арналған Қазақстан Респуьликасының ана және бала өлімін төмендету бойынша Бағдарлама жүзеге асуда. Бағдарламаның іске асуы ағымдағы жылда тууға көмектесетін материалдық-техникалық жабдықтарды 64,5% дан 2007 жылы 68,8% ға дейін 2009 жылы жақсартты, балалар ұйымын 73,2%; екіқабаттылық пен босандыру, босануға дейін, босаған кездегі және босанғаннан кейінгі көмекті өңірлерге таратуды жүргізуде жаңа технологиялар енгізуге қабылеттендірді.

Ауданда соңғы 3 жылда тұрғындардың жалпы сырқаттануының бірталай төмендеуі мен тұрақтануы байқалды 100 мың тұрғынға 2007 жылда 118825,6-дан 2009 жылда 117621,1-ге дейін. Дегенмен бұл көрсеткіш орташа-республикалық көрсеткіштен жоғары (РК – 60107,7). Аудан бойынша бірінші орында жүрек-тамыр жүйесінің сырқаттануы – 435%, екінші жарақаттану және улану 31, үшінші орында онкологиялық сырқаттанулар 8,4%.

Тубеокулезден болған өлім-жітімнің төмендеуі байқалады: Толығымен ШҚО және Шемонаиха ауданы бойынша 100 мың тұрғынға 2007 жылғы 20,0 болса 2009 жылы 16,4.