БАҒдарламасы шемонаиха қ. 2010 жыл Паспорт 3 2



бет10/22
Дата28.01.2018
өлшемі5,71 Mb.
#34261
түріБағдарламасы
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   22

Күшті жақтары:

1. Ана өлімінің болмауы, сәби өлімінің тұрақтануы.

2. Кадр мәселесін кезең бойынша шешу.

3. Материалдық-техникалық базаның нығайуы.



Әлсіз жақтары:

1. Тұрғындардың денсаулығына әсер ететін аумақтағы экологиялық жағдай;

2. Тұрғындардың әлеуметтік-маңызды аурулармен сырқаттанудың жоғары деңгейі.

3. Ауылдық ЕПҰ-ын типтегі ғимараттармен қамтамасыз ету деңгейінің жеткіліксіздігі.



Қауіп:

1. Саланы жеткіліксіз қаржыландыру сырқаттарды уақытылы диагностикалау сияқты тұрғындарға сапалы медициналық көмек көрсетуді төменді, медициналық жабдықтардың, медициналық мекеме ғимараттарының тозуына әкеп соғады,



Мүмкіндіктер:

1. Осы заманғы типтегі медициналық мекемелер құрылысын салу;

2. Медициналық маңызы бар ғимараттарға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу;

3. Жас мамандарды тарту.


2.2.2.3 Мәдениет
Ауданның мәдениет саласындағы қызметі тұрақты өсуде. Мәдениет саласының қызмет етуі үшін 2007-2009 жылдары бөлінген қаржы 139 609,0 мың теңгені құрады оның ішінде: 2007 жылы – 36807,0 мың теңге, 2008 жылы – 55883,0 мың теңге, 2009 жылы - 47919,0 мың теңгені құрады. Бюджеттік қаржының азайғаны байқалады 2008 жылға 2009 жылы 7 964,0 мың теңге, 2007 жылғы өсім 12 112,0 мың теңгені құрайды.

Мәдениет мекемесінің жүйесі 2007 жылы 35 бірлікті құрады, 2008 жылы 36 бірлік, 2009 жылы 36 бірлік, оның ішінде: 33 мәдениеттің мемлекеттік ұйымдар, оның ішінде: 13 клуб мекемелері, 19 кітапханалар, 1 тарихи-өлкетану мұражайы.

2007 жылдан аудандық орталық кітапханаларының «Бірлескен ақпараттық компьютерлік жүйе» жобасы сәтімен қызмет етуде. Жоба аясында 2 аудандық кітапхана қажетті құрал-жабдықтарды алды және Ғаламторға қол жеткізді. Аудан кітапханаларындағы жалпы компьютерлер саны 15 бірлік, көшіру-көбейту техникалары 3 бірлік. Ғаламтор-қызметтерін пайдаланатындар саны 550 адамды құрады, қатысу саны 2079.

2009 жылы 138236 адамның қатысуымен 2645 мәдени-жиын шаралары өткізілді, 1045 адамның қатысуымен 118 клуьтық құрылымдар қызмет етті, кітап қоры 252 дананы құрды, кітаптарды сатып алуға 346 мың теңге бөлінді, оқырмандар саны 12136 адамды құрады. Мұражайда 180 дәріс, көрме, саяхат жүргізілді, 29 экспонат сатып алынды, 2009 жылы соңына барлық экспонаттар саны 697 бірлікті құрады.

Аудан 11 облыстық фестивалдар мен конкурстарға қатысты.

Мәдениет үйі, Достық үйі, тарихи-өлкетану мұражайы, Шемонаиха қ. қалалақ кітапханасы, Усть-Таловка ауылдық кітапханасы, Барашевский кітапханасы ғимараттары мен жайлары коммуналдық меншікке жатады. Мәдениет мекемелерінің 84% ШҚ, ЖШС, мектеп мекемелерінің, балабақша теңгерімдерінде тұр, одан басқа ауылдық мәдениет мекемелерінің материалдық-техникалық базасы кей жерлерде шаруа қожалықтарының теңгерімінде тұрған жоқ. Және де Усть-Таловка кентінің кітапханасына өтпелі жөндеу жұмыстарын істеу қажет.

2009 жылы аудан бюджетінен ауданның мәдениет ұйымдарын материалдық-техникалық жабдықтауға 2 702,0 мың теңге қаржы бөлінді, яғни 2007 жылғы деңгейден 57,8% төмен (4 674,0 мың теңге).

Аудан аумағында 33 тарих және мәдениет ескерткіштері тіркелген, оның ішінде: 1 республикалық және 32 жергілікті маңызы бар. Соңғы 3 жылда 2 ескерткіш орнатылды.


15 кесте


Қалар және аудандар атауы

Ескерткіштер саны

Жалпы саны

Археологиялық

Сәулет

Монументтік өнер

Шемонаиха

17

16

0

33


Күшті және әлсіз жақтарын анықтау үшін SWOT талдау жүргізілді.
Күшті жақтары:

1. Орын санын өзгертпей-ақ 2007 жылмен салыстырғанда 1,5 есе мәдениет нысандарына келу деңгейінің өсуі;

2. Тұқрғындарды мәдениет нысандары қызметтерімен қамтамсыз ету дәрежесінің 2007 жылы 5,9 болса 2009 жылы 6,6 дейін өсуі.
Әлсіз жақтары:

1. мәдени-бос қызметтерін ұсыныстарындағы сапалық деңгейінің төмендеуі және жанрлық және стильдік түрлерінің жоқтығы;

2. тегіс аудан тұрғындарының мәдениет ұйымдарының қызметтеріне қол жеткізіле алмауы;

3. осы заманғы талаптарға сай, мәдениет ұйымдарында технологиялық құрал-жабдықтардың жоқтығы, мәдениет саласында маркетинг және менеджментті пайдалана білетін шығармашылық және басқармашылық кадрларының тапшылығы.


Қауіп:

1. мәдениет мекемелері қызметінің орташа құнының өсуі тұрғындардың белгілі бір қабаты түшін осы қызметтерге қол жеткізе алмауына әкеп соғуы мүмкін.




Мүмкіндіктер:

1. әлеументтік жағдайы нашар тұлғалар үшін тегін қызметтер көрсету мәдениет қызметін қол жеткізуге боларлықтай етеді.



Жүргізілген SWOT талдау негізінде 2009 жылда аумақтың мәдениет саласының дамуын тежеп тұрған негізгі мәселелер анықталды:

1. Мекемелер жүйесі аудан қажеттіліктеріне жауапты емес 19 кітапхана мекемелерінен 16 мекеме қолдануға бейімді ғимараттарда орналасқан. Тасуға болатын мәдениет мекемелері жоқ, осыған байланысты шалғай шағын аудандарды және ауылдарды мәдени қызметпен қамту мүмкін емес.

2. Мәдениет мекемелері қызметінің сапасында көрініс беретін әлсіз материалдық-техникалық жабдықтау (музыкалық инстументтердін, осы заманғы құралдардың қойылым костюмдерінің жетіспеуі) осының барлығы тұрғындардын мәдени қажеттіліктерін өсуіруге сәйкес емес.

Қаржынын тапшылығы мынадай қыйындықтыр тұдырады: ескерткіштерді сақтау және қалпына келтіру, мұражай және кітапхана қорларын цифрлау, жоғары белсендірілген рестовратор – мамандарды тарту, компьтерлік бағдарламаландыру бойынша мамандарды тарту «Тарихи-мәдени құмдылықтар нысандарын пайдалану және қорғау туралы » Заңды қадағалау бойынша заңгерлерді тарту.

3. Мәдениет қызметкерлері кадрларының қартаюы байқалған, асересе кітапхана және мұражай қызметінің жүйесінде. Жаңа типтегі маркетингтті және артменеджменті пайдалана алатын шығармашылық көшбасшыларымен басқармашылық кадрларының тапшылығы байқалады.

4. Аудан бюджетінен күрделі және ағымдық жөндеу жұмыстарына қажетті қаржының бөлінбеуі.



2.2.2.4 Дене шынықтыру және спорт
Ауданда 22 спорт түрі таралады: баскетбол, бокс, волейбол, дзю-до, жеңіл атлетика, үстел тенисі, футбол, шаңғы жарысы, шайбамен хоккей, акробатика, бодибилдинг, бильярд спорты, гир спорты, спорт туризмі, шахмат, қазақша күрес, көкпар, аламан бәйге, жорға жарыс, теңге алу, тоғызқұмалақ, аударыспақ.

2009 жылы Шемонаиха ауданы бойынша спорт ғимараттарының саны 87 бірлікті құрады (оның құрамында жалпы білім беру мектептеріндегі спорт залдары), олардын 57-сі ауылдық жерлерде.

Ауданда дене шынықтыру және спорт пен жүйелі айналасатындар саны 2007 жылдан 2009 жылғы кезеңге дейін 0,7 % өсіп 4661 адамды құрады немесе жалпы тұрғындар санының 9,4%.

Сексиялар саны 3, айналысатын 75 адам, шаңғы базасы 3, спорттық-жиындық шаралар 11.


16 кесте
2007-2009 жылдардығы спортты дамытудың негізгі көрсеткіштерінің динамикасы


р/р

Көрсеткіштер атауы

2007 ж.

2008 ж.

2009 ж.

1

Шемонаиха ауданы тұрғындарының саны, адам.

49500

50500

49700

2

Дене шынықтыру және спортпен айналасындар саны, адам.

4304

4539

4661

3

Дене шынықтыру және спортпен айналасындардың қамтуы %

8,7

9,0

9,4

4

Дене шынықтыру және спортпен айналасатын балалар және жасөспірімдер, адам.

3983

3207

3207

5

Спорт нысандарынын саны, бірлік

85

86

87

Шемонаиха ауданында 87 спорт ғимараты қызмет істейді, оның қатарында : 3 стадион, 23 спорт залы, спорт кешені, жеңіл атлетикалық манеж, 3 шаңғы базасы, 5 ату тирі, 43 спорт аландары, 17 футбол және мини-футбол аландары, 3 хоккей қорапшалары.

Спорт түрлерін дамытуға аудан әкімінің сыйлығына жүргізілетін ұлттық спорттың дәстүрлі ойындары мен балалардын спорт ойындарын жүргізу, 10 көп оқу мекемелері қатысатын ауданның жалпы білім беру мектептерінде спорттын 10 түрі бойынша спартакияда, ардагерлер арасындағы спартакияда, мемлекеттік қызметкерлер арасындағы спартакияда, мүмкіндіктері шектелген спортсмендер (көруі) арасындағы спартакиядалар мүмкіндік береді.

Сонымен бірге спортпен айналысатындар санын өсіру және спорт салмағын дамыту үшін ауданда жабдықталған спорт залдары қажетті мөлшерде емес, сондай-ақ әрбір ауылдық округте спорт бойынша инструктор санын өсіру қажеттілігі бар.

Ауданымыздың мектеп жасындағы балаларының 35% айналысуына мүмкіндік беретін, 6 ауыолды мекендерде филиалы бар «Шемонаиха аумағы бойынша Шығыс Қазақстан облысының бала-жасөспірімдік спорт мектебі» өз жұмысын жалғастыруда. Материалдық-техникалық базаның қажеттілігін қанағаттандыра алмаушылық, сапалы спорттық құралдардың және жабдықтардың болмауы спорттық резервтерді және жоғарғы кластағы спортсмендерді дайындауға мүмкіндік бермейді. Балалар-жасөспірімдер клубтарының жүйесі жеткілікті дамымаған, тұрғылықты жері және демалыс орындары бойынша қарапайым спорт алаңдары мен құрылыстары жетіспейді.
Күшті және әлсіз жақтарын анықтау үшін талдау жүргізілді:

Күшті жақтар:

Дене шынықтыру және спортпен қамтылғандар 2007 жылмен (4304) салыстырғанда 2009 жылы (4661) 0,7% немесе 357 адамға өсті.

Спорт нысандары 2007 жылмен (85 бірлік) салыстырғанда 2009 жылы (87 бірлік) 2,3% немесе 2 бірлікке өсті.

Әлсіз жақтар:

Материалдық-техникалық базаның жабдықтаудың нашарлығы.

Қауіп:

ресми жарыстарда жоғарғы нәтиже көрсететін аудан спортшылары мен жаттықтырушыларына әлеуметтік қолдау көрсетумен қамтамасыз ету үшін Нормативтік актілердің жасалмаған формасының кесірінен бұл бағыт бойынша осы сектордан кадрлардың түсуі және жоғары белсендірілген мамандардың қызығушылықтарының төмендігі байқалады.

Мүмкіндіктер:

Аудан инфрақұрылымында дене шынықтыру және спортпен айналысу үшін мүмкіндіктер туғызу (спорт кешенін, мини-футболға, валейбол, баскетбол, теннис, шайба хоккейіне арналған алаңдар салу ).

Жүргізілген талдау негізінде негізгі проблемалар анықталды:

1. Бұқаралық және балалар-жасөспірімдер спортының нашар дамуы.

Қазіргі уақытта қарапайым спорт алаңдары мен тұрғылықты орын және көпшіліктің демалыс орындары бойынша құрылыстар жеткіліксіз. Инфрақұрылымның дами алмауына байланысты ауылдағы балалар мен жасөспірімдер арасында спортпен айналысатындардың көрсеткіштері төмен.

2. Спорт инфрақұрылымының жеткілікті түрде дамымауы, спорт ұйымдарын жабдықтау деңгейінің төмендігі:

- Ауылда спорт құрылыстарының, спорт құрал-жабдықтарының жеткіліксіздігі көзге бірден байқалады. Қазіргі күнде ауданның ауылдық округтерінде спорт түрінен мұғалімдер жоқ.
2.2..2.5 Тұрғындарды әлеуметтік қорғау

Тұрғындарды әлеуметтік қорғау саласы жағдайын талдау соңғы 3 жылда дамудың оң динамикасын көрсетеді: әлеуметтік саланы дамытуға бөлінген бюджеттік қаржының үнемі өсуі, аз қамтылғандар санының 2% төмендеуі, жыл сайын жұмыссыздар арасынынан жұмыспен қамтылғандардың көбейуі, жұмыссыздыққа тіркелгендер санының 0,2 пайыздық тармаққа төмендеуі.

Экономикалық белсенді тұрғындар саны 2009 жылы 28101 адамды құрады. 2007 жылмен салыстырғанда жұмыспен қамтылған тұрғындар есебінен 508 адамға және жалпы жұмыссыздар санының азаюуы есебінен 27 адамға, барлығы 535 адамға қысқарды. Жұмыссыздар деңгейі бұрынғыдай деңгейде және 5,3% құрады.

Соңғы жылдары еңбек нарығындағы жағдай толығымен белгілі жұмыс берушілердің белгілі бір кәсіп және мамандық иелеріне деген сұранысы жұмыс күшін ұсынудан 2-3 есе төмен кейіпте болды. Ауылдық жерлерде бір бос орынға 30 немесе одан да көп талап етушілер болды. Ауылда сұраныс және жұмыс күшін ұсыну балансының үйлесімсіздігінің негізгі себебі бос орындар құрылымына жұмыссыздар кәсібінің сәйкессіздігі, сондай-ақ бос жұмыс орын бар жердің жұмыссыздың тұратын жеріне сәйкес келмеуі, яғни тұрғын-үй нарығы жұмыс күшіне аймақтық жұмылдыруды нашар қолдайды.

Жұмыспен қамту органдарына жұмыспен қамту үшін келгендер 2007 жылы 70,1%, 2009 жылы - 117,2% құрады.

Мақсатталған топқа жатқызылған жұмыссыздар мен жұмыспен қамтылмаған азаматтарды, оның қатарында репатрианттарды жұмыспен қамтуға көмек көрсету бойынша жұмыстардың негізгі бағыттары мыналар: ұсынылған қызметтердің еңбек және кешен нарығындағы жағдай туралы ақпаратпен қамтамсыз ету, кәсіби оқыту, жұмыссыздарды қайта оқыту немесе біліктілігін көтеру, қоғамдық жұмыс, әлеуметтік жұмыс орындарына орналастыру бойынша уақытша жұмысқа орналастыру.

2009 жылы а төленген жұмыс орындарына 454 адам қатысты, яғни 2008 жылдан 1,8% жоғары.

2009 жылы жастар тәжірибесінен 44 адам өтті (заңгерлер, қаржыгерлер, тәрбиешілер). Жастар тәжірибесін өту мерзімі аяқталмай тұрақты жұмыс орнына жұмысқа орналасуына байланысты жоспар 4 есе орындалды (2008 жылы -11 адам).

Кәсіпорындар мен ұйым жұмыскерлерін әлеуметтік қорғау мақсатында ұжымдық шарттарға қол қою жұмыстары жүргізілуде. 2009 жылы ұжымдық қол қоюлармен қамту 62,9% құрап, 2008 жылмен салыстырғанда 40,6% жоғарылаған. Бұл ұжымдық қол қоюларды жаңа мерзімге қайта жасау жолымен жетті, және ұжымдық қол қою шарттарын жасамаған кәсіпорындармен жұмыс жүргізу.

2009 жылы толығымен барлық бюджеттік әлеуметтік бағдарламалардың орындалуына республикалық бюджеттен трансферттерді есепке ала отырып 151,6 млн теңге бөлінді, яғни 2007 жылға қарағанда 2,3 есе көп.

Экономиканың барлық салаларын және әлеуметтік саланы дамытумен шаралар кешенін жүзеге асыру нәтижесінде шемонаихалықтардың өмір сүру деңгейі біршама өсті. 2007 жэылме салыстырғанда аз қамтылған азаматтар саны 22% төмендеп 2009 жыл соңында 1020 адамды құрады.

24 сурет
2007-2009 жылдардағы



аз қамтылған азаматтар санының өзгеру динамикасы

Ең төменгі күнкөріс кірістері тұрғындардың 2009 жылы 2,1 құрады (2007 жылы – 2,2). 2007 жылдан 2009 жылға дейін кезеңде ең төменгі күнкөріс деңгейі 8833 теңгеден 11912 теңгеге өсті.

2007 эжылмен салыстырғанда 2009 жылы мемлекеттік әлеуметтік көмек төлемдері 1,3% өсіп, алушылар саны 852 адамды құрады.

2009 жылы балалары бар жанұялардың алатын жәрдемақысын 241 жанұя алды, балалар саны 425 бала, яғни 2007 жылдан 8% төмен.

2009 жылы тұрғын-үй көмегін 975 жанұя алды, коммуналдық қызметтерге төлеу тарифтер құнының өсуіне байланысты 2007 жылдан 6% көп. 2009 жылы көмек көлемімі бір жанұяға орташа 901 теңгені құрады (2007 жылы – 368 теңге).

ҰОС-на қатысқандар мен мүгедектер және оларға тең тұлғалардың коммуналдық қызметтерінің төлемдеріне 5 және 2 мың теңге мөлшерінде бөліп-бөліп өтемақы төлеу жүргізілуде.

ҰОС-на қатысқандар мен мүгедектер және оларға тең тұлғаларға, көп балалы, аз қамтылған аналарға, мүгедек баларға үнемі материалдық көмек көрсетілуде.

Ауданда мынадай жұмыстар жүргізіледі:

- жалғыз басты қартайған азаматтар мен мүгедектерге үйге әлеуметтік көмек көрсету бөлімі, олар 249 адамға қызмет етеді, оның ішінде - 6 мүгедек адамдар.

- үйге әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімі мүмкіндіктері шектелген 65 балаға қызмет етеді

Барлығы әлеуметтік көмек көрсету бөлімін ұстауға жылда 20,0 млн теңге қаржы бөлінеді.
SWOT – талдау
Күшті жақтары:

1. тұрғындардың ең төменгі күн көріс кірістерімен үлесінің 1,76% төмендеуі, яғни облыстық деңгейден 0,18% төмен;

2. МАӘК орташа мөлшері орташа облыстық шамадан орташа 228 теңгеге аздығы;

Әлсіз жақтары:

1. тұрғын-үй көмегінің орташа мөлшері облыстық шамадан орташа 302 теңгеге артта қалуда.



Қауіп:

1 ММжӘК алушылардың асырауда болу бағдары және белсенділігінің жеткіліксіздігі.



Мүмкіндіктер:

1. Жұмыспен қамтудың тұрақты жұмысқа және уақытша жұмысқа орналастыру, кәсіби дайындыққа және қайта дайындауға бағыттау, қоғамдық жұмыстарға, әлеуметтік жұмыс орындарын ашу сияқты белсенді формаларын пайдалану, сондай-ақ «пула» кедейшіліктен осы тұрғындар бөлігін шығару бойынша аймақтық бағдарламалар дайындау;

2. Тұрғындардың нақты кірістерінің өсуі,

3. Әлеуметтік қызмет секторында ҮЕБ қызметін белсендіру.

Жұмыспен қамтудың бірлескен мемлекеттік саясатын жүргізу үшін ауданда негізгі мақсаты жұмыспен қамтуға көмек көрсету және жұмыс іздеу кезеңінде жұмыссыз тұрғындарды әлеуметтік қорғаумен қамтамасыз ету болып табылатын 2008-2010 жылдарға арналған Шемонаиха ауданы тұрғындарын жұмыспен қамту бағдарламасын іске асыру аяқталуда.

2009 жылы жұмыспен қамту мәселесі бюойынша уәкілетті органға 915 адам жүгінді 2007 жылы 341 адам, 2009 жылы жұмысқа орналасқандар - 1072 адам, 2007 жылы – 239 адам.


25 кесте

2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жұмыспен қамту органдарында тіркелген жұмыссыздар саны 265 адамды құрады, 2007 жылдан 19,7% төмен. Тұрғындардың экономикалық белсенді бөлігіндегі тіркелген жұмыссыздар үлесі 2007 жылмен салыстырғанда 0,2 пайыздық тармақа төмендеп, 2009 жылы 0,9% құрады.



26 сурет

Тіркелген жұмыссыздар санының өзгеру динамикасы

SWOT – талдау


Күшті жақтары:

1. 2007 жылдан 2009 жылға дейін жұмыспен қамтылған тұрғындар саны 0,5 мың адамға төмендеді, 27,3 мың адамнан 26,7 мың адамға дейін.

2. Экономикалық белсенді тұрғындар санындағы тіркелген жұмыссыздардың үлесі 0,2 пайыздық тармаққа төмендеп, 0,9% құрады.

3. әлеуметтік серіктестік дамуда, 2009-2011 жылдарға арналған әкіммдік, облыстық кәсіподақ бірлестігімен және Шығыс Қазақстан облысының облыстық жұмыс берушілер бірлестігі арасындағы үш жақты Келісім қызметін істеуде, мемлекеттік кәсіпорындарды қамтумен ұжымдық шарттарға қол қоған кәсіпорындар саны көбейуде: ірі – 100%, орташа - 100%, шағын – 14,5%;

4. аз қамтылған жұмыссыздарды кедейшілік құрсауынан шығару бойынша ұшқыр жобаларды іске асыру басталды.

5. жұмыссыздар деңгейі бұрынғы деңгейде қалды және 5,3% құрады;



Әлсіз жақтары:

1.дәрігерлер, мұғалімдерге көбірек сұраныс жасайтын еңбек нарығында жұмыс күшін ұсыну және сұраныс балансының үйлесімсіздгі;

2. кадрға экономиканың қажеттілікті анықтау механизімінің жоқтығы қазіргі уақытта болжау уақыты дегеніміз - кәсіпорындардағы карға сұраныс туралы ақпарат жинау және талдап қорыту дегенге әкеп соғады.

3. жұмыспен қамту саласындағы мәселені шешуде жүйелі және кешенді амал жасауды қамтамсыз етпейтін қысқа мерзімді сипаттағы жұмыс істейтін бағдарламалар.



Қауіп:

1. Мемлекеттік сектордағы бос жұмыс орындар санын қысқарту салдарынан жұмыссыздарды жұмыспен қамту бойынша мүмкіндіктердің шектелуі.



Мүмкіндіктер:

1. Жұмыс берушілер ұсынған талаптарға сәйкес жұмыссыз тұрғындарды кәсіби дайындау және қайта дайындау бағдарламаларын жүзеге асыру;

2. тұрғындардыы жұмыспен қамтуға көмектесудегі мемлекеттік белсенді бағдарламалар спекторын кеңейту;

3. ауыл тұрғындарының тұрғындары үшін басымдылықпен жұмыссыз азаматтардың кәсіпкерлік бастамашылдығын дамытуға көмектесу.


2.2.2.6 Тіл дамыту

Тіл саясаты саласында ауданның дамуы ұлттық ұқсастықты құруға, мемлекеттік тіл саясатына тиімді ақпаратты ілестіру, қоғамдық тұрақтылықты және ұлтаралық келісімді нығайтуға бағытталған.

Мемлекеттік қызметкерлерді және басқа санаттағы азаматтарды оқыту мақсатында ауданда 135 тыңдарманға мемлекеттік тілді үйрететін мемлекеттік және басқа тілдерді оқыту орталығы қызмет істейді. Ауылдық округ әкімдерінің аппаратында қазақ тілін оқыту бойынша 9 үйірмелер жұмыс істейді. Оларда 52 мемлекеттік қызметкерлер оқиды. Ауданның мемлекеттік мекемелерінде мемлекеттік тілді оқыту бойынша 831 тыңдарманды қамтитын 38 үйірме жұмыс істейді.

Сондай-ақ, аудан бойынша мемлекеттік тілді оқытуды 125 тыңдарманды қамтумен 3 мемлекеттік емес ұйымдар жұмыс істейді.

Қазіргі күнде аудан бойынша толығымен мектептердегі қазақ тілін үйрету бойынша үйірмелерді және орташа білім беру мекемелерін қосқанда мемлекеттік тілді оқыту үдерісіне 1143 тыңдарман тартылған.

Ауданның жалпы білім беру мектептерінде қазақ оқушыларының 33,4% ана тілдерінде білім алуда. Орыс тілінде білім беретін 7 мектеп жасына дейінгі мекемелерде және аралас білім беретін 1 мектеп ижасына дейінгі мекемеде 1360 бала тәрбиеленуде, олардың 10% қазақ тілінде тәрбиеленуде.

Оқыту сапасын жақсарту үшін мемлекеттік және де басқа тілдерді оқыту бойынша орталықтарға арналған оқыту бағдарламаларымен оқыту-әдістемелік құралдар сатылып алынды. Сондай-ақ жұмыста тілдерді дамыту бойынша облыстық басқарманың әдістемелік құралдары да пайдаланылады.

Қазақстанның халықтар Ассамблеясының ХV сесиясының шешімне сәйкес ауданның ауылдық елді мекендерінде жалпы білім беру мектептерінің базасында 416 тыңдарманды қамтитын 11 үйірме ұйымдастырылған.

Мемлекеттік тіл саясаты бойынша ақпарат орталығы ролін орындайтын аудан әкімінің сайты қызмет етеді.

2007-2008 жылдары ауданда орыс тілінде 2 аудандық газет басылса, 2009 жылы ауданда қазақ тілінде басылатын «Шемонаиха шұғыласы» мемлекеттік тіркеуден өтті.

БАҚ мемлекеттік тіл саясатына қатысты жарияланған материалдар саны: 2007 жылы – 47, 2008 жылы – 49, 2009 жылы – 57, 2010 жылы – 59.

Ауданның мемлекеттік органдарында және мекемелерінде іс қағаздары қазақ тілінде жүргізіледі. Егер 2007 жылы жалпы құжат айналымында қазақ тіліндегі құжаттардың үлесі 48% болса, 2010 жылы 79% құрады.

Жүргізілген жұмыстар нәтижесінде мемлекеттік қызметкерлердің қазақ тілін меңгерудің орташа деңгейі 2007 жылмен (44%) салыстырғанда өсті және оқыту орталықтарының деректері бойынша 58 % құрады.
Дегенмен осы жеткен нәтижеге қарамай қоғамдық өмірдің барлық саласында мемлекеттік тіл әлеуетін іске асыру деңгейі әлі жеткіліксіз екнін атап өткен жөн. Қызметкөрсету саласының қызметкерлері арасында қызметтік міндеттерді жүзеге асыру үшін қажетті деңгейде мемлекеттік тілді меңгерген мамандар жеткіліксіз. Мектептерде, мектеп жасына дейінгі мекемелерде мемлекеттік тілді оқытуға сұраныс бар. Мемлекеттік және де басқа да тілдерді оқыту орталығының өз ғимараты жоқ, қазіргі уақытта орталық мәдениет және тілдерді дамыту бөліміндегі бөлінген мемлекеттік тілді үиренуге тілек білдірген тұрғындар сұранысын қанағаттандыра алмайтын екі бөлмеде орналасқан. Мемлекеттік тілді оқыту бойынша орталықты кеңейтудің өткір қажеттілігі бар.

Ауданда аймақтың қоғамдық өмірінің барлық негізгі салаларында тіл құрылысы үдерісін ары қарай тереңдету және кеңейту үшін алғышарттар құрылған. Бұл мемлекеттік органдардың, ұйымдардың және толығымен қоғамның үйлесімді мақсатқа бағытталған күш салуының нәтижесі болып отыр. Тіл құрылысының оңтайлы үдерісі толық этнолингвистикалық және мәдени қажеттіліктермен қамтамасыз ете отырып қоғамдағы азаматтық келісімді нығайтуға және оның болашақта шоғырлануында да аудан өміріндегі неғұрлым әлеуметтік маңызды көрінісі болып табылады.

Оңтайлы функционалдық-лингвистикалық бос орын құру бойынша мемлекеттік органдардың қызметі беталыс жанынан келісілді.

Біріншіден аймақты дамытудың жаңа кезеңінде тілдерді дамыту саласындағы жаңа бағыттарға дағдылану мәселелері ерекше назарды талап етеді. Бірінші кезекте болашақта тұрақты дамуы үшін стратегиялық тапсырмалар алдында тұрған бірлескен түсінік негізінде аудан тұрғындарының шоғырлануы қажет.

Екіншіден қоғамдық өмірдің барлық салаларының бәсекеге қабылеттілігінің артуының салдарынан әлемдік саяси-экономикалық жүйесіндегі Қазақстан орнының өзгеруіне әкеп соғады.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес қоғамдық өмірдің барлық салаларында ресми түрде орыс тілінің пайдалануы мемлекеттік тілмен тең емес.Орыс тілінің жалпы мәдениеттілік міндеттері сақталуда және дамуда.

Ағылшын тілін үйрету үшін жағдайлар жасалуда. Мемлекеттік және басқа тілдерді оқыту орталығында оқушылар саны 25 ағылшын тілін үйрету бойынша 2 бастауыш және 1 жалғастырушы топтар қызмет етуде. Ауданның жалпы білім беру мектептерінің оқушыларын ағылшын тілін оқыту міндетті.

Ауданның жалпы білім беру мектептерінде ана тілін және басқа тілдерді оқыту үшін мектептерде жексенбілік үйірмелер құрылған. Мысалға алсақ Гагарина атындағы орта мектеп базасында «Возрождения» неміс мәдени орталығы 10 жылдан астам уақыт бойы тілек білдірушілерге өз тілін оқуда. Қазіргі кезеңде екі топта 30 адам тілді оқуда.

Ауданда тіл саясатын іске асыруға қаржыландыру көлемі: 2007 жылы – 553 адам, 2008 жылы – 1 540 адам, 2009 жылы – 3913 адам. 2010 жылы аудан бюджетінен 4428 мың теңге бөлінді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   22




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет