Тақырып 3. АНТИКАЛЫҚ ЖЕРОРТА ТЕҢІЗІ МЕДИЦИНАСЫ

• Антикалық Жерорта теңіз мемлекеттерінің мәдениеті мен сол дәуірдегі медицинаның жетістіктерімен таныстыру

• Көне Рим медицинасымен танысу: медициналық іс, санитария ісін ұйымдастыру. Әскери медицинаның пайда болуы. Медициналық білім жиынтығының дамуы.

• Көне Греция медицинасының философиялық негіздері.

• Көне Грециядағы дәрігерлік мектептерге сипаттама беру

• Тесттік тапсырмалармен жұмыс істеуге баулу.

1. 
   Көне Греция медицинасының даму кезеңдері.
   
2. 
   Көне Греция медицинасының зерделеу көздері
   
3. 
   Көне Греция дәрігерлік мектептері: кротондық, книдскалық, косскалық.
   
4. 
   Гиппократ, оның өмірі мен еңбегі.
   
5. 
   Төрт мінез туралы Гиппократттың зерттеуі
   
6. 
   Көне Грециядағы дәрігерлік этика.
   
7. 
   Антикалық дәуірдегі мемлекетттердің медицинаның дамуына тигізген ықпалы?
   
8. 
   Көне Рим медицинасының зерттеу көздері.
   
9. 
   Римдегі медициналық білімнің, дәрігерлік істің және дәрігерліктің дамуы.
   
10. 
    Сол кезеңдегі медицинаның дамуына әсерін тигізген Галеннің ең маңызды еңбектерін атап шығыңыз.
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1.Абдуллаев К.А., Тулеубаева А.К.- Курс лекции по истории медицины. Алматы, 2003 г., 112 с.

2.Баласагуни Жусуп Хас Хаджиб « Наука быть счастливым». М, 1971 г. «Древний Казахстан», под редакцией А. Сарсенбаева. Алматы 2002 г. 222с.

3.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х.История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.-Алматы, 2004г.- 173 с.

4.Сорокина Т.С. «История медицины». Москва, 2004 г., 560с.

5.Очерки истории народной медицины Казахстана/Под ред. Т.Ш. Шарманова и Б.А. Атчабарова. – Алма-Ата, 1978. – 209 с.

1. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері және кезеңділігі

2.Көне Грек медицинасының философиялық негіздері.

3. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері.

4. Көне Греция медицинасының даму кезеңдері.

5. Көне Греция дәрігерлік мектептері: кротондық, книдскалық, косскалық.

6. Гиппократ, оның өмірі мен еңбегі.

7.Гиппократтың алғашқы ұстазы кім болды?

8.Сулар, ауалар, жерлер» атты еңбегінде Гиппократ аурулардың пайда болу себептерін, қандай екі топқа бөлген? .

9.Төрт мінез туралы Гиппократттың зерттеуі.

10.Көне Грециядағы дәрігерлік этика

11.Александрия кезеңдегі хирургияның маңызды жетістіктері.

12. Антикалық дәуірдегі мемлекетттердің медицинаның дамуына тигізген ықпалы.

13.Көне Рим медицинасының зерделеу көзі.

14. Римдегі медициналық білімнің, дәрігерлік істің және дәрігерліктің дамуы.

15.Империя кезеңдегі, Республика кезеңдегі, Патшалық кезеңдегі дәрігерліктің ерекшеліктері.

16. Гален кім болған және қандай қалада дүниеге келді?

17.Галеннің зердеулері және оның сіңірген еңбегі.

18. Галеннің қателігі неде?

19.Галлен дуализмі неден көрінеді?

20.Сол кезеңдегі медицинаның дамуына әсерін тигізген Галеннің ең маңызды еңбектерін атап шығыңыз.

.

ТАҚЫРЫП 4. ЕРТЕ ЖӘНЕ ДАМЫҒАН ОРТАҒАСЫРЛАР МЕДИЦИНАСЫ

• 
  Византия империясының орта ғасыр медицинасының даму ерекшеліктерімен таныстыру, Византия мәдениетінің және медицинасының Шығыс және Еуропа елдерінің медицинасының дамуына әсерін анықтау;
  
• 
  Ортағасырлық Ресей медицинасының бастауларымен және ерте және дамыған Ортағасырлық кезеңіндегі Ресейге тән емшілдік пен медицинаның даму ерекшеліктерімен таныстыру;
  
• 
  Араб халифатының, Орта Азия, Қазақстан, Шығыс және Оңтүстік Шығыс Азия, Батыс Еуропа медицинасының ғылыми жетістіктерін зерттеу;
  
• 
  Тестік тапсырмалармен жұмыс істеу дағдыларына үйрету.
  

1.Византия империясының (395 -1453 жж.) медицинасы, негізгі білім бұлақтары.

2.Византияның атақты дәрігерлері, олардың әскери және пластикалық хирургия саласындағы еңбектері

3.Білім мен медицинаның дамуы. Ерте және дамыған Ортағасыр дәуіріндегі ғылыми медицина.

4.Византия медицинасының дамуына антикалық және Араб халифаты медицинасының әсері.

5. Ортағасырлық Ресей медицинасы, емшілдіктің дамуы және медицина тарихын зерттеудің негізгі көздері.

6. Ортағасырлық Шығыс елдерінің медицинасы. Араб халифатының (VII – XX ғғ.) медицинасы. Арабтілдес мемлекеттер мәдениеті және медицинасы, Шығыстың атақты дәрігерлері.

7. Орталық Азия және ортағасырлық Қазақстан мемлекеттерінің медицинасы, атақты ғалымдары мен дәрігерлері, олардың медицина, фармация, фармакопеяның пайда болуы мен дамуын әсері.

8. Шығыс және Оңтүстік Шығыс Азия елдерінің медицинасының жетістіктері.

9. Ерте және дамыған Ортағасыр кезеңіндегі Батыс Еуропа медицинасы.

10. Білім беру мен медицинаның дамуы.
Оқыту және сабақ беру әдістері:

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

Бұл тақырыпты оқығанда, Орталық Азия мен ортағасырлық Қазақстанда ғылым мен медицинаның дамуына аса зор көңіл аудару қажет, себебі ерте және ортағасырлық кезенде бұл аймақтарда ғылыми медицина алғы қатарда болып кейінгі кезеңдерде Батыс Еуропада медицинаның дамуына тікелей әсер еткен.

1. 
   Абдуллаев К.А., Тулеубаева А.К.- Курс лекции по истории медицины. Алматы, 2003 г., 112 с.
   
2. 
   Баласагуни Жусуп Хас Хаджиб « Наука быть счастливым». М, 1971 г. «Древний Казахстан», под редакцией А. Сарсенбаева. Алматы 2002 г. 222с.
   
3. 
   Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х.История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.-Алматы, 2004 .- 173 с.
   
4. 
   Сорокина Т.С. «История медицины». Москва, 2004 г., 560с.
   
5. 
   Очерки истории народной медицины Казахстана/Под ред. Т.Ш.Шарманова и Б.А. Атчабарова. – Алма-Ата, 1978. – 209 с.
   

1. 
   Ерте ортағасыр кезеңіндегі (395-1453жж.) Византиядағы емшілдіктің дамуы.
   
2. 
   Дәрігерлерге арналған «Синопсис» жылнамалық жинамалар құралының қысқартылған варианты.
   
3. 
   Емшілдік мектептерінің танымалдығы, ерте орта ғасырлық кезеңінде мектептердің Византиядағы университеттерге өзгертілуі.
   
4. 
   Ортағасырлық Византиядағы эпидемиялармен күрес.
   
5. 
   Ортағасырлық Ресейдегі (IX-XVғғ.), Киевтік Ресей, солтүстік-шығыс Ресей, МәскеулікРесей кезеңіндегі медицинаның ерекшеліктері.
   
6. 
   Ежелгі орыс мемлекеттіндегі медициналық көмек формалары (IX- XIV ғғ.).
   
7. 
   Ортағасырлық (VII-XVII ғғ.)Шығыс халқы медицинасының дамуы.
   
8. 
   Арабтілдес халифаттарындағы медицинаның даму ерекшеліктері мен алғы шарттары (VII-X ғғ.).
   
9. 
   Ортағасырлық Шығыстың атақты философтары, дәрігерлері мен химиктары.
   
10. 
    Қазақстан территориясындағы тарихи жағдай (X-XVғғ.).
    
11. 
    Жазба көздері (X-XVғғ.): Қорқыт – ортағасыр ойшылы, оның түркі халықтарының өмірі, олардың тұрмысы, дәстүрлері, әдет-ғұрыптары туралы «Кітаб дедем Қорқыт» («Қорқыт атамның кітабы») (IX-X ғғ.) еңбегі. Махмуд Кашғари және оның «Дивани лұғат ат-түрк» еңбегі (Түркі тілдерінің сөздігі). XI ғасырдағы түркілердің өмірі мен рухани мәдениеті туралы ақпарат көздері.
    
12. 
    Әль-Фараби ұлы ойшыл ғалым – энциклопедист. Өмір тарихы, медициналық трактаттар. Ибн Синаның және басқада орталық Азия мен Қазақстанның атақты ойшылдарының дүниетанымын қалыптастырудағы Әль-Фарабидің алатын орны.
    
13. 
    Абу Али ибн Синаның (Авиценны) Орталық Азиядағы медицина мен медициналық білімнің дамуына қосқан үлесі. «Дәрігерлік ғылым қағидалары».
    
14. 
    Жүсіп Баласағұн. Оның медициналық білім, шипагерлерді мамандандыру, гигиеналық машықтар мен өмір салты туралы «Құттыбілік» атты еңбегінің маңызы.
    
15. 
    Шығыс және Оңтүстік-шығыс Азиядағы медицинаның дамуы (IV-XVII ғғ.). Қытай медицинасының дамуы. Дәрінама: «1000 алтын жазба» атты 30- томдық трактат, «Ұлы шипагер» атты 52 томдық трактат.
    
16. 
    Тибеттік емшілер. Тибет медицинасының каноны: «Чжуд-Ши». Ерте және дамыган ортағасыр кезеңіндегі Батыс Еуропадағы медицина мен медициналық білімнің даму ерекшеліктері (X- XII).
    
17. 
    Схоластика еуропалық ортағасырлық білім әдісі ретінде. Жоғары медициналық мектептер (университеттер). «Университет», «факультет», «студент», «профессор», «ректор», «декан» сөздерінің мағынасы мен мәні.
    
18. 
    Ортағасыр дәуіріндегі Батыс Еуропадағы эпидемиялық аурулардың себептері. Жұқпалы ауруларға қарсы шаралар, лазареттер, карантиндер немесе оқшаулаулар.
    
19. 
    Ғылымдағы жаңа тәжірибелі әдісті дамытудың элементтері.
    
20. 
    Жұқпалы аурулармен күрес.
    

• 
  Ренессанс дәуіріндегі медициналық білімнің даму деңгейін бағалай білу;
  
• 
  Батыс Еуропадағы медицинаның әртүрлі бағыттарының пайда болуымен танысу;
  
• 
  Қалыпты анатомияның қалыптасуын зерттеу;
  
• 
  Жұқпалы аурулар туралы ғылымның пайда болуының маңызын бағалау;
  
• 
  Хирургияның немесе оташылдықтың дамуын зеррттеу.
  

1. 
   Медицинаның дамуы айқындалған, қайта өрлеу дәуіріндегі Батыс Еуропа елдерінің әлеуметтік-экономикалық жағдайы.
   
2. 
   Медицинадағы ятрофизикалық бағыт.
   
3. 
   Медицинадағы ятрохимиялық бағыт.
   
4. 
   Парацельс және оның медицина дамуындағы алатын орны
   
5. 
   Қайта өрлеу дәуіріндегі анатомиялық ілімнің дамуы
   
6. 
   Анатомиялық ғылымды қалыптастырудағы Андреаса Везалияның рөлі.
   
7. 
   Қайта өрлеу дәуіріндегі Батыс Еуропадағы эпидемиялық жағдай.
   
8. 
   Эпидемиология ғылымын қалыптастырудағы Джироламо Фракастороның қосқан үлесі.
   
9. 
   Қайта өрлеу дәуіріндегі хирургияның дамуы.
   
10. 
    Амбруаз Паре және оның хирургияға қосқан үлесі
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1. 
   Заблудовский П.Е., Крючков Г.Р., Кузьмин М.К., Левит М.М. История медицины. М., 1981, 352 с.
   
2. 
   Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.-Алматы, 2004.- 173 с.
   
3. 
   Мультановский М.П. История медицины. М., 1967, 272 с.
   
4. 
   Сорокина Т.С. Атлас истории медицины. М., 1987, 166.
   
5. 
   Сорокина Т.С. История медицины М., 2005, 2006, 560 с.
   

1. 
   Медицинаның дамуы айқындалған, қайта өрлеу дәуіріндегі Батыс Еуропа елдерінің әлеуметтік-экономикалық жағдайы.
   
2. 
   Медицинадағы ятрофизикалық бағыт.
   
3. 
   Батыс Еуропа ғылымының тәжірибелі әдісі.
   
4. 
   Медицинадағы ятрофизикалық бағыттың өкілдері және олардың ғылым дамуындағы рөлі.
   
5. 
   Медицинадағы ятрохимиялық бағыт.
   
6. 
   Парацельс және оның медицина дамуындағы алатын орны.
   
7. 
   Қайта өрлеу дәуіріндегі анатомиялық ілімді дамытуға Леонардо да Винчидің қосқан үлесі.
   
8. 
   М.Серветтің кіші қан айналым жүйесін ашуы.
   
9. 
   Анатомиядағы Реальдо Коломбоның еңбектері.
   
10. 
    В. Гарвей – қан айналым жүйесі туралы ілімнің негізін салушы
    
11. 
    Анатомиялық ғылымды қалыптастырудағы Андреаса Везалияның рөлі.
    
12. 
    Қайта өрлеу дәуіріндегі Батыс Еуропадағы эпидемиялық жағдай.
    
13. 
    Батыс Еуропадағы эпидемияның алдын алу бойынша алғашқы алдын алу шаралары.
    
14. 
    Эпидемиология ғылымын қалыптастырудағы Джироламо Фракастороның қосқан үлесі.
    
15. 
    Д.Фракастороның «Жұқпалар және жұқпалы аурулар туралы» еңбегі.
    
16. 
    Қайта өрлеу дәуіріндегі хирургияның жағдайы.
    
17. 
    Батыс Еуропадағы хирургияның медицина саласы ретінде дамуы.
    
18. 
    Амбруаз Паре және оның әскери хирургияны дамытуға қосқан үлесі.
    
19. 
    Амбруаз Паре ортопедияның негізін салушы ретінде.
    
20. 
    А.Паренің акушерлікті дамытуға қосқан үлесі.
    

• 
  Орта ғасыр кезеңіндегі Қазақстанның дамуына қысқаша сипаттама беру;
  
• 
  Орта ғасыр кезеңіндегі Қазақстандағы медицинаның бастауларын зерттеу (Шипагерлік баян, Домалақ ана);
  
• 
  Қазақ халқының жұқпалыаурулармен күресу тәсілдері және эпидемияларды алдын алу.
  
• 
  Сабақ тақырыбы бойынша өз бетінше әдебиет көздерін талдау.
  

. Қазақстан тарихының қысқаша сипаты.

2.Өтейбойдақ Тілеуқабыл ұлы және оның «Шипагерлік Баян» еңбегінің қысқаша мазмұны.

3.Халық дәрігерлер туралы ақпарат көзі: «Домалақ ана»

4.Орта ғасыр кезеңіндегі, өз және қоғамдық гигиенасы туралы ғалымдардың еңбектері.

5.Қазақ халқының инфекциялық аурулармен күресу тәсілдері және эпидемияларды алдын алу.

6.Орта ғасыр Қазақстандағы баланы күту және босанудың дәстүрлік тәсілдері.

7.Орта ғасыр кезең сипаты.

9.Орта ғасыр кезеңіндегі, өз және қоғамдық гигиенасы туралы ғалымдардың еңбектері.

10.Орта ғасыр Қазақстан дәрігерлігінің негізгі бағыттарының жіктелуі

11. 
    Орта ғасыр Қазақстандағы педиатрия мен акушерлік көмектің дамуы.
    
12. 
    О. Тілеуқабыл ұлы орта ғасыр Қазақстанның көрнекті емшісінің өмірбаяны, «Шипагерлік баян» атты еңбегінің жазу себептері.
    
13. 
    Кітаптің негізгі бөлімдерінің : «Қанықталғы», «Нарықталғы», «Дарымдалғы» мазмұны. «Құдадғу білік» еңбегінің маңыздылығы.
    
14. 
    Жүсіп Баласағұни (Хас Хажип) ғалым, социолог, поэт. «Құдадғу білік» еңбегінің Қазақстан медицинасының дамуындағы маңыздылығы.
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1. Абдуллаев К.А., Тулеубаева А.К. Курс лекций по истории медицины. – Алматы. – 2003. -112 с.

2. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

3. Очерки истории народной медицины Казахстана / Под ред. Т.Ш. Шарманова и Б.А. Атчабарова. - Алма-Ата, 1978. – 209 с.

4. Итоги и перспективы исследований по истории медицины / под ред. М.И. Барсукова. –Кишинев, 1973. – 503 с.

5. Нурмагамбетов А.М. «Исповедь из глубины веков» -Алма-Ата,1996г.-78 с.

1. Кезең сипаты. Орта ғасырлардың тарихи хронологиясы мен периодизациясы.

2.Орта ғасыр Қазақстанның медицина тарихының зерделеу көздері.

3.Орта ғасырлық Қазақстандағы медициналық істің ұйымдастырылуы, оперативтік амалдар, әйел ауруларын емдеу, босану, дәрімен емдеу, адам ағзасының кұрылысы туралы мәліметтер.

4.Жібек жолдың орта ғасырлық Қазақстан медицинасына әсері.

5.Орта ғасыр Қазақстан медицинасының өзгеруі және сол өзгерістердің кезеңдері

6.Орта ғасыр Қазақстан дәрігерлігінің негізгі бағыттарының классификациясы

7.Аурулардың классификациясы мен аталуы.

8.Орта ғасыр Қазақстандағы халық медицинасының емдеу тәсілдерінің классификациясы.

9.Шипалы моншалардың түрлері, олардың орта ғасыр Қазақстандағы халық медицинасында қолданылуы.

10. Хирургияның дамуы, оның хирургияға және травматологияға бөлінуі.

11.Орта ғасыр Қазақстандағы педиатрия мен акушерлік көмектің дамуы.

12.Орталық Азия және Қазақстанның ғалымдар мен емшілердің классификациясы.

13.О. Тілеуқабыл ұлы орта ғасыр Қазақстанның көрнекті емшісінің өмірбаяны, 14.Шипагер баян» атты еңбегінің жазу себептері.

15.Кітаптің негізгі бөлімдерінің : «Қанықталғы», «Нарықталғы», «Дарымдалғы» мазмұны.

16.О.Тілеуқабыл ұлының «Шипагер Баян» медициналық еңбегіндегі он бағыты.

• 
  медиицина ғылымын дамыту үшін жаратылыстану ғылымдарының ашылу мәнін бағалай алу.
  
• 
  медицинадағы патологиялық анатомия мен экспериментальді бағыттың дамуын меңгеру;
  
• 
  науқастарды тексерудің жаңа әдістерінің ашылуы және клиникалық бағытты енгізу тұрғысынан медицинаның дамуын зерттеу;
  
• 
  гигиенаның, өнеркәсіптік ақаулардың пайда болуын зерттеу және гигиенаның дамуына микробиологияның әсері;
  
• 
  теориялық медицинаның дамуына үлесін қосқан ресейлік дәрігерлердің еңбектерінің маңызын бағалау;
  
• 
  Батыс Еуропа мен Ресей дәрігерлерінің хирургияның дамуына қосқан үлесін зерттеу;
  
• 
  ресейлік дәрігерлердің клиникалық медицинаның дамуына қосқан үлестерін бағалау;
  
• 
  XVIII-XX ғ. Қазақстандағы медицинаның дамуын зерттеу;
  

1. 
   Жаңа дәуірдегі медицинаның қарқынды дамуын айқындайтын жаратылыстану ғылымдарының ашылымдары.
   
2. 
   Медицинаның дамуында француз дәрігер-материалистерінің еңбектерінің маңызы.
   
3. 
   Патологиялық анатомияның қалыптасуы.
   
4. 
   Медицинадағы экспериментальдық бағыт.
   
5. 
   Науқастарды тексерудің жаңа әдістерін және клиникалық бағытты енгізу тұрғысынан медицинаның дамуы.
   
6. 
   Жансыздандыру, антисептика және асептика туралы ілімнің пайда болуы және олардың хирургия дамуына әсері
   
7. 
   XVIII ғ. Ресей медицинасының дамуы, медицина аясындағы 1Петр реформасының маңызы.
   
8. 
   Ресейдің анатомиялық мектебінің оқымыстылары.
   
9. 
   Ресейдің 18-20 ғасырдағы атақты клиницист-дәрігерлері.
   
10. 
    Қазақстанның 18-20 ғасырлардағы медицинасы.
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1. 
   Заблудовский П.Е., Крючков Г.Р., Кузьмин М.К., Левит М.М. История медицины. М., 1981, 352 с.
   
2. 
   Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. Алматы, 2004. - 173 с.
   
3. 
   Мультановский М.П. История медицины. М., 1967. – 272 с.
   
4. 
   Сорокина Т.С. Атлас истории медицины. М., 1987. – 166 с..
   
5. 
   Сорокина Т.С. История медицины М., 2005, 2006. – 560 с.
   

1. 
   Жаңа дәуірдегі медицинаның қарқынды дамуын айқындайтын жаратылыстану ғылымдарының ашылымдары.
   
2. 
   Доктор Штальдің идеалистік теориясы.
   
3. 
   Медицинаның дамуына үлес қосқан француздық дәрігер-материалистердің еңбегінің маңызы.
   
4. 
   Патологиялық анатомияны қалыптастыру. Морганьи, К.Биша, Р.Вирхова, К.Рокитанский еңбектерінің маңызы.
   
5. 
   Медицинадағы экспериментальдық бағыт. Физиологияны дамытудағы Мажандидің, К.Бернардың, Й.Мюллердің қосқан үлестері.
   
6. 
   Клиникалық бағытты енгізудегі медицинаның дамуы.
   
7. 
   Науқастарды тексерудің жаңа әдістерінің ашылуы (перкуссия және аускультация).
   
8. 
   Наркоздың ашылу тарихы.
   
9. 
   Антисептика және асептика туралы ілімнің пайда болуы және олардың хирургия дамуына әсері.
   
10. 
    Петтенкофер
    
11. 
    XVIII ғ. Ресей медицинасының дамуы, медицина аясындағы 1Петр реформасының маңызы.
    
12. 
    Мәскеу университетінің ашылуы, Ресейдің атақты медицина ғалымдары (С.Зыбелин, Н.Максимович-Амбодик, Шумлянский, Д.Самойлович).
    
13. 
    Ресейдің анатомиялық мектептерінің ғалымдары (П.Загорский, И.Буяльский).
    
14. 
    Ресейдің анатомиялық мектебінің ғалымдары (П.Загорский, И.Буяльский).
    
15. 
    Ресейдің атақты клиницист дәрігерлері (М.Мудров, Захарьин, Боткин).
    
16. 
    Н.И.Пирогов қоғам қайраткері және атақты хирург ретінде.
    
17. 
    Ресейдегі гигиенаның дамуы.
    
18. 
    XVIII ғ.Қазақстан медицинасы. Қазақстанның аймақтық және көші-қон медицинасы.
    
19. 
    XIX ғ. Қазақстандағы алғашқы емдеу мекемелері.
    
20. 
    Ресейдің жоғарғы оқу орындарында білім алған алғашқы қазақ дәрігерлері және фельдшерлері.
    

• 
  Студенттерді кеңестік медицинаның қалыптасу кезеңдерімен таныстыру;
  
• 
  Кеңестік медицинаның негізгі жетістіктерімен таныстыру. Кеңестік денсаулық сақтаудың дамуына Н.А. Семашконың (1874-1949) және З.П. Соловьеваның (1876-1928) қосқан үлестері.
  
• 
  Ұлы отан соғысы жылдарындағы медициналық қызмет жағдайымен таныстыру;
  
• 
  Социалистік денсаулық сақтау ісінің негізгі ұстанымдарымен таныстыру: мемлекеттік сипат, тегін және жалпыға қолжетімді медициналық көмек, профилактикалық бағыттылық, медициналық ғылым мен тәжірбиедегі жоспарлылық және бірлік.
  

1. 
   20 ғасырдағы КСРО-дағы медицинаның даму ерекшеліктері.
   
2. 
   Социалистік денсаулық сақтау ісінің негізгі ұстанымдарымен таныстыру: мемлекеттік сипат, тегін және жалпыға қолжетімді медициналық көмек, профилактикалық бағыттылық, медициналық ғылым мен тәжірбиедегі жоспарлылық және бірлік.
   
3. 
   Азаматтық соғыс жылдарындағы денсаулық сақтау.
   
4. 
   Ұлы отан соғысы жылдарындағы медициналық қызмет пен медициналық көмек жағдайлары; Соғыстан кейінгі жылдардағы денсаулық сақтау.
   
5. 
   Эпидемиямен күрес. Санитарлық ағарту. Еңбек және тұрмыс жағдайларын сауықтандыру.
   
6. 
   Ана мен баланы қорғау.
   
7. 
   Медициналық ғылым мен денсаулық сақтау тәжірбиесінің бірлігі.
   
8. 
   КСРО-дағы медициналық ғылымның негізгі жетістіктері.
   
9. 
   Медицина мен денсаулық сақтаудағы халықаралық қызметтестік.
   
10. 
    Дәрігерлік этика. Дәрігерлік «ант».
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1. 
   Заблудовский П.Е., Крючков Г.Р., Кузьмин М.К., Левит М.М. История медицины. М., 1981, 352 с.
   
2. 
   Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. Алматы, 2004. - 173 с.
   
3. 
   Мультановский М.П. История медицины. М., 1967. – 272 с.
   
4. 
   Сорокина Т.С. Атлас истории медицины. М., 1987. – 166 с..
   
5. 
   Сорокина Т.С. История медицины М., 2005, 2006. – 560 с.
   

1. 
   КСРо-дағы медицина мен денсаулық сақтаудың дамуы. Ресейдің социал-демократиялық партиясының 1903 жылғы 2 съезінде қабылданған халық денсаулығын қорғау бағдарламасының сұрақтары.
   
2. 
   Денсулық сақтауды басқару жүйесінің қалыптасуы.
   
3. 
   Кеңестік денсаулық сақтаудың дамуына Н.А. Семашконың (1874-1949) және З.П. Соловьеваның (1876-1928) қосқан үлестері.
   
4. 
   Социалистік денсаулық сақтау ісінің негізгі ұстанымдары: мемлекеттік сипат, тегін және жалпыға қолжетімді медициналық көмек, профилактикалық бағыттылық, медициналық ғылым мен тәжірбиедегі жоспарлылық және бірлік.
   
5. 
   Азаматтық соғыс кезеңіндегі денсаулық сақтау ісі.
   
6. 
   Ұлы отан соғысы кезеңіндегі медицина мен денсаулық сақтау ісі.
   
7. 
   Соғысан кейіінгі жылдардағы денсулық сақтау.
   
8. 
   Дамыған социализм кезіндегі медицина және денсаулық сақтау.
   
9. 
   Эпидемиямен немесе жұқпамен күрес. Санитарлық ағарту. Еңбек және тұрмыс жағдайларын
   
10. 
    Ана мен бала денсаулығын қорғау.
    
11. 
    Медициналық кадрлар мәселесі және оны шешу жолдары.
    
12. 
    Халықтың денсаулық сақтау ісіне қатысуы.
    
13. 
    Медициналық ғылым мен денсаулық сақтау тәжірибесінің біртұтастығы.
    
14. 
    КСРО-дағы медицина мен денсаулық сақтау ісінің дамуы.
    
15. 
    Медицина және денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастық.
    
16. 
    Медицина саласындағы Нобель сыйлықтары.
    
17. 
    Бүкіл дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының құрылу тарихы.
    
18. 
    «Дүние жүзілік дәрігерлердің ядролық соғысқа қарсы» қозғалысы.
    
19. 
    Дәрігерлік этика. Дәрігерлік «ант».
    
20. 
    Социализм сабақтары.
    

• 
  Стденттерді Қазақстандағы кеңес үкіметінің орнау кезеңіндегі медицинаның пайда болу сатыларымен таныстыру.
  
• 
  ХХ ғ. Қазақстандағы теориялық және клиникалық медицинаның дамуымен танысу.
  
• 
  ХХ ғ. Қазақстандағы гигиеналық пәндердің дамуымен танысу.
  
• 
  Ұлы отан соғысы жылдарындағы медициналық қызмет ерекшеліктерімен танысу
  
• 
  Дамыған социализм кезеңіндегі Қазақстандағы медицинаның даму ерекшеліктерін зерттеу.
  

1. 
   ХХ ғ. Қазақстандағы медицинаның даму ерекшеліктері. Эпидемиологиялық және жұқпалы ауруларды төмендетуге бағытталған шаралар.
   
2. 
   Қазақстан халқының денсаулығын қорғаудағы отандық дәрігерлер мен медициналық қызметкерлердің соның ішінде, А.Б. Алдияровтың, Х. Досмухамедовтың, А. Байгуриннің, З.Ж. Шашкиннің және т.б. қосқан үлестері.
   
3. 
   Алматыдағы ҚазММИ (қазіргі ҚазҰМУ) ашылуы. Институттағы алғашқы кафедралар мен жаңа факультеттер. Ресейден келген алғашқы ғалымдар мен оқытушылар.
   
4. 
   Алғашқы ректоры С.Д. Асфендияров, оның Қазақстан тарихын зерттеудегі және республиканың денсаулық сақтау ісінің құрылуындағы рөлі.
   
5. 
   Қазақстан медицина қызметкерлерінің Ұлы отан соғысына қатысуы. Эвакогоспиталдар.
   

7. ҚР Президентінің жыл сайынғы жолдауындағы денсаулық сақтау жүйесін дамыту міндеттері (соңғы 3 жылда).

8. 2005-2010 жж. ҚР денсаулық сақтауды дамыту және реформалау мемлекеттік бағдарламасының мақсаты мен міндеттері .

9. Тәуелсіз Қазақстандағы терапия, хирургия, педиатрия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.

10. Тәуелсіз Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау ісінің көрнекті қайраткерлері.
Оқыту және сабақ беру әдістері:

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша сұрау;
  
• 
  Жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1.Жакупова М.А. Эвакогоспитали Казахстана в годы Великой Отечественной войны.- Алма- Ата, 1985.- 120с.

2.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.- Алматы, 2004.-173с.

3.Советское здравоохранение (70 лет, 1917-1987 гг.). /Под редакцией Чазова Е.И., Блохина Н.Н., и др. – Москва: Медицина, 1987 . - 510 с.

4.Шарманов Т.Ш. Опыт организации первичной медико-санитарной помощи в Каз. ССР. – Алма-Ата, 1978.- 230с.

5.Шарманов Т.Ш. Мировое здравоохранение до и после великой Алматинской конференции. – Алматы-Вашингтон- Женева, 2003.- 143с.

1. 
   Социализм кезеңіндегі Қазақстанның медицина мен денсаулық сақтау ісінің дамуы.
   
2. 
   ҚазССР денсаулық сақтау халық комиссариатының құрылуы және оның міндеттері.
   
3. 
   Денсаулық сақтау халық комиссариатының бірінші комиссары Шамов М.С, оның Қазақстандағы медициналық кадрларды дайындауға және ұйымдастырушылыққа қосқан үлесі.
   
4. 
   Ана мен баланы қорғау.
   
5. 
   Эпидемиологиялық жағдай және жұқпалы ауруларды төмендету шаралары.
   
6. 
   Алғашқы бесжылдықтағы Қазақтанның денсаулық сақтау жүйесінің қалыптасуы.
   
7. 
   Қазақстан халқының денсаулығын қорғаудағы отандық дәрігерлер мен медициналық қызметкерлердің соның ішінде, А.Б. Алдияровтың, Х. Досмухамедовтың, А. Байгуриннің, З.Ж. Шашкиннің және т.б. қосқан үлестері.
   
8. 
   Сталиндік репрессия немесе қуғын-сүргін.
   
9. 
   Алматыдағы ҚазММИ (қазіргі ҚазҰМУ) ашылуы.
   
10. 
    Алғашқы ректоры С.Д. Асфендияров, оның Қазақстан тарихын зерттеудегі және республиканың денсаулық сақтау ісінің құрылуындағы рөлі.
    
11. 
    Институттағы алғашқы кафедралар мен жаңа факультеттердің ашылуы.
    
12. 
    Қазақстан медиктерінің Ұлы Отан соғысына қатысуы.
    
13. 
    Фашизмді жеңудегі оқымыстылардың, дәрігерлердің және оқытушылардың сіңірген еңбегі.
    
14. 
    Эвакуациялық госпитальдардың жұмысы, олардың медициналық көмек көрсетудегі ролі. Маншук Маметова және Владимир Иванилов.
    
15. 
    Соғыстан кейінгі жылдардағы және тың игеру жылдарындағы Қазақстанның медициналық қызметі.
    
16. 
    Қазақстандағы санитралық эпидемиологиялық қолайлылықты қамтамасыз ету.
    
17. 
    Қазақстандағы жоғарғы білім берудің дамуы. Қарағандыдағы (1950 ж), Сесейдегі (1953 ж), Ақтөбедегі (1957 ж), Целиноградтағы (1958 ж), Шымкенттегі (1979 ж.) медициналық институттардың ашылуы.
    
18. 
    Медициналық ғылымның дамуы. Теориялық және тәжірибелік медицинадағы жетістіктер.
    
19. 
    Адам құқы туралы Алматы декларациясы.
    
20. 
    20 ғасырдың 80-90 жылдарындағы КазССР-нің денсаулық сақтаудың негізгі мәселелері.
    

• 
  Тәуелсіз Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінің негізгі даму кезеңдерімен танысу;
  
• 
  Денсаулық сақтау жүйесін дамытудағы мәселелер және оларды жеңіп шығуға бағытталған шаралармен танысу;
  
• 
  Қазақстандағы клиникалық медицина мен денсаулық сақтау жүйесін әрі қарай дамытудың негізгі бағыттарымен танысу.
  

1. 
   Азаматтардың денсаулығын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың принциптері.
   
2. 
   Тәуелсіз Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінің негізгі даму кезеңдері.
   
3. 
   Қаржыландыру формасына байланысты денсаулық сақтау жүйесінің жұмыс жасау ерекшеліктері.
   
4. 
   Денсаулық сақтаудың қазіргі кездегі мәселелері.
   
5. 
   ҚР Президентінің жыл сайынғы жолдауындағы денсаулық сақтау жүйесін дамыту міндеттері (соңғы 3 жылда).
   
6. 
   2005-2010 жж. ҚР денсаулық сақтауды дамыту және реформалау мемлекеттік бағдарламасының мақсаты мен міндеттері .
   
7. 
   Тәуелсіз Қазақстандағы терапия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.
   
8. 
   Тәуелсіз Қазақстандағы хирургия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.
   
9. 
   Тәуелсіз Қазақстандағы педиатрия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.
   
10. 
    Тәуелсіз Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау ісінің көрнекті қайраткерлері.
    

• 
  Тақырып бойынша негізгі сұрақтарды талқылау;
  
• 
  Ауызша және жазбаша сұрау;
  
• 
  Кішігірім топтармен жұмыс жүргізу;
  
• 
  Тест және бақылау тапсырмаларымен жұмыс істеу
  
• 
  Рефераттарды, эсселерді, хабарламаларды презентациялау.
  

1. Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Астана.Алматы, 2006. – 232 с.

2. Аканов А.А. Здравоохранение Казахстана: на пороге структурных преобразований взгляд в будущее). – Астана, 2006. – 219 с.

3. Государственная программа реформирования и развития здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы.

4. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

5. Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Казахстан – 2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев».– Алматы, 1999 – 67 с.

1.Азаматтардың денсаулығын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың принциптері.

2.Тәуелсіз Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінің негізгі даму кезеңдері.

3.Қаржыландыру формасына байланысты денсаулық сақтау жүйесінің жұмыс жасау ерекшеліктері.

4.Қоғамдық денсаулық сақтау пәнінің құрамды бөлігі ретінде денсаулық сақтауды басқару.

5.Қоғамдық денсаулық сақтаудың құрамды бөлігі ретінде қоғам денсаулығын басқару.

6.Қазақстандағы денсаулық сақтаудың мемлекеттік сипаты.

7.Қазақстандағы денсаулық сақтаудың алдын-алу бағыттары.

8.Қазақстан Республикасының азаматтарына медициналық көмекті ұйымдастыру жүйесі.

9.Тегін медициналық көмектің кепілдік көлемі.

10.Тұрғындардың санитарлық эпидемиологиялық қолайлылығын қамтамасыз етудің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлары.

11.Денсаулық сақтаудың қазіргі кездегі мәселелері.

12.ҚР Президентінің жыл сайынғы жолдауындағы денсаулық сақтау жүйесін дамыту міндеттері (соңғы 3 жылда).

13.2005-2010 жж. ҚР денсаулық сақтауды дамыту және реформалау мемлекеттік бағдарламасының мақсаты мен міндеттері .

14.Тәуелсіз Қазақстандағы терапия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.

15.Тәуелсіз Қазақстандағы хирургия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.

16.Тәуелсіз Қазақстандағы педиатрия саласындағы клиникалық медицина жетістіктері.

17.Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық денсаулық сақтау ісінің көрнекі қызметкерлері.

18.Тәуелсіз Қазақстандағы халық медицинасының дамуы.

19.Қазақстанның қазіргі кездегі денсаулық сақтаудағы халық медицинасының жетістіктерін қолдану.

20.Тәуелсіз Қазақстанның медициналық ғылымның дамуы.

«Медицина тарихы» пәні бойынша

оқытушымен бірге студенттің өзіндік жұмысына (ОСӨЖ) арналған әдістемелік Нұсқаулар

Құрастырғандар: м.ғ.к. Буздаева С.С., м.ғ.д. Бурибаева Ж.К.,м.ғ.к. Нурбақыт А.Н.,

оқыт. Буравлева Н.И.

Курс: бірінші

2012

Тақырып 1. КӨНЕ ШЫҒЫС МЕДИЦИНАСЫ.

Мақсаты: Көне Шығыс мемлекеттерінің және Шумер, көне Вавилон, Мысыр, Үндістан, Қытай мәдениеттері мен медицинадағы жетстіктерді оқып білу.

Оқыту міндеттері:

Студенттерді Ежелгі Шығыс мемлекеттерінің мәдиеті мен сол дәуірдегі медицинасымен таныстыру.

• 
  Көне Вавилон медицинасына діннің әсері, астрология дәрігерліктің аспекті ретінде.
  
• 
  Көне Вавилон кәсіби медицинасының ерекшеліктерін анықтау.
  

• 
  Ежелгі Мысырдағы, Ежелгі Грециядағы медицинаның даму ерекшеліктерін зерттеу.
  

• 
  Көне Қытай материалисттік философиясы және оның Ежелгі Қытай медицинасына ықпалы.
  
• 
  Ежелгі Қытайдағы ауруларды диагностикалау ерекшеліктері, зерделеу көздері.
  

Сұрақтар бойынша кеңес беру. Реферат тақырыптары бойынша сұрақтарды талдау. Кестелер мен сызбалар құру. Тесттік және бақылау тапсырмаларымен жұмыс жасау.

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

3. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

4. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины

и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

5. Большая медицинская энциклопедия, том 14.

Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Көне Шумер медицинасы

2.Кәсіби Медицинаға, көне Вавилон дінінің ықпалы, астралогия дәрігерліктің аспекті.

3. Көне Вавилон кәсіби медицинаның ерекшеліктері, зерделеу көздері.

4. Ежелгі Мысырдың діни медицинасы және оның кәсіби медицинаға әсері.

5. Ежелгі Мысырдың кәсіби медицинасының ерекшеліктері.

6. Ежелгі Үндістанның Харапп өркениеті және осы кезеңдегі медицинаның қалпы.

7. Классикалық кезеңдегі Ежелгі Үндістанның кәсіби медицинасы.

8. Көне Қытай материалисттік философиясы және оның Ежелгі Қытай медицинасына ықпалы.

9. Ежелгі Қытайдағы ауруларды диагностикалау ерекшеліктері, зерделеу көздері.

10. Ежелгі Қытайдағы дәрілік, инструменталдық және мануалдық тәсілдері.

Тақырып 2. АНТИКАЛЫҚ ЖЕРОРТА ТЕҢІЗ ЖАҒАЛАУЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТЕР МЕДИЦИНАСЫ

Мақсаты: Жерорта теңіз жағалауындағы мемлекеттер, Көне Греция, Көне Рим мәдениеттері мен медицинадағы жетістіктерін оқып білу.

Оқыту міндеттері:

• 
  Көне Рим медицинасымен танысу: медициналық іс, санитария ісін ұйымдастыру. Әскери медицинаның пайда болуы. Медициналық білім жиынтығының дамуы.
  
• 
  Гален және оның зердеулері.
  

Сұрақтар бойынша кеңес беру. Реферат тақырыптары бойынша сұрақтарды талдау. Кестелер мен сызбалар құру. Тесттік және бақылау тапсырмаларымен жұмыс жасау.

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Бородулин В. И. История клинической медицины: от истоков до середины 19-го века : лекции :

учебник / В. И. Бородулин; Моск. мед. акад. им. И. М. Сеченова. – М. : Медицина, 2008. – 178 с.

2.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х.История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.-Алматы, 2004г.- 173 с.

3.Лисицын Ю. П. История медицины: учебник / Ю. П. Лисицын. – 2-е изд., перераб. и доп. – М. : ГЭОТАР-Медиа, 2011.–393с.

4.Сорокина Т.С. История медицины М., 2006, 560 с.

5. Сорокина Т. С. История медицины : учебник / Т. С. Сорокина ; [Рос. ун-т дружбы народов]. – 9-е изд., стер. – М.: Академия, 2009. – 559 с.

Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері және кезеңділігі

2. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері.

3. Көне Греция дәрігерлік мектептері: кротондық, книдскалық, косскалық.

4. Сулар, ауалар, жерлер» атты еңбегінде Гиппократ аурулардың пайда болу себептерін, қандай екі топқа бөлген? .

5. Төрт мінез туралы Гиппократттың зерттеуі.

6. Римдегі медициналық білімнің, дәрігерлік істің және дәрігерліктің дамуы.

7. Империя кезеңдегі, Республика кезеңдегі, Патшалық кезеңдегі дәрігерліктің ерекшеліктері.

8. Галеннің зердеулері және оның сіңірген еңбегі

9. Галлен дуализмі неден көрінеді?

10. Сол кезеңдегі медицинаның дамуына әсерін тигізген Галеннің ең маңызды еңбектерін атап шығыңыз.

Тақырып 3. ВИЗАНТИЯ МЕН АРАБ ХАЛИФАТТТАРЫНДАҒЫ МЕДИЦИНА

Мақсаты: Араб Халифаттарындағы және Византиядағы медицинаның дамуын оқып білу.

Оқыту міндеттері:

• Студенттерді Византия мен Араб Халифаттарындағы мәдиеті мен әр түрлі кезеңдердегі медицинасымен таныстыру.

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Источники античности

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

3. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

4. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

5. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и

общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.
Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Феодалдық кезеңнің периодизациясы. Араб Халифаттарындағы мен Византиядағы медицина тарихының зерделеу көздері.

2. Византиядағы білім беру саласы мен медицинаның дамуы.

3.Іс тәжірибе мен теорияның біріктіру мақсатымен араб медицинасындағы емхананың пайда болуы.

4.Араб Халифаттары туралы қысқаша тарихи шолу

5.Ғылымдар дамуының тарихи маңызы және олардың медицина деңгеиіне әсері.

6.Арабтардың ауруды диагностикалауда, фармакалогиядағы жетістіктері.

7.Клиникалық білім беру, дәріхана, емханалардың дамуы.

8.Үштік жүйеде: аурудың алдын алуын, айқындауын, емдеу тәсілдерін баяндаған кім?

9.Орта ғасыр кезеңдеріндегі Араб Халифаттарындағы емханалар түрі.

10. Ибн Сина, өмірі мен медицинаға сіңірген еңбегі.

11.Ауруды емдеу мен анықтаудағы Ибн Синаның жетістіктері.

12. «Дәрігер ғылымының қағидасы» оның мазмұны мен тарихи маңызы.

13. Қай ғасырда «Дәрігер ғылымының қағидасы» латын тіліне аударылды?

14. Ибн Сина - Орта ғасырлық Шығыстың көрнекті дәрігер - энциклопедист

15. Абу Бакр Мухаммад ибн Закария Ар№Рази және оның еңбекткері

16. Араб Халифаттарындағы гигиена мен ауруды алдын алу тәсілдерінің дамуы.

17. Араб Халифаттарындағы ғылымның дамуы. Ғылым Үйі.

18. Шығыс халықтарының діни медицинасы.

19. Оңтүстік, Оңтүстік№Шығыс Азия халықтарының медицинасы?IV-XVIIжж?: Қытайдағы білім беру. Үндістан медицинасы.

20. Орта ғасыр классикалық кезеңінде, Шығыс халықтар медицинасының, Еуропа мен Азия медицинасына және білім берудің дамуына әсері.
Тақырып 4. ЖАҢА ЗАМАННЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ КЛИНИКАЛЫҚ МЕДИЦИНАСЫ.

Мақсаты: XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропаның қоғамдық, нарықтық жағдайларын оқып білу. Анатомия, паталогиялық анатомияның, гигиенаның, физиологияның, микробиологияның жеке ғылым ретінде дамуы. Батыс Еуропа мен Ресей медицинадағы атақты ғалымдардың жетістіктері. Студенттерді XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропаның клиникалық медицинаның дамуымен таныстыру.

Оқыту міндеттері:

• 
  Студенттерді қоғамдық, нарықтық жағдайларға байланысты, XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропа мемлекеттеріндегі медицинаның қарқынды дамуымен таныстыру.
  
• 
  Ресейдегі анатомия ғылымындағы жаңа бағыттың пайда болуын оқып білу (мұзды анатомия және топографиялық анатомия). Паталогиялық анатомияның пайда болуы.
  
• 
  Медицинадағы эксперименталдық бағыттың маңызын бағалау. Физиология ғылымының пайда болуы.
  
• 
  Микробиология мен гигиена ғылымдарының пайда болуын оқып білу.
  
• 
  Клиникалық бағыттар мен аурулардың жаңа диагностика тұрғыдан медицинаның дамуын оқып үйрену.
  
• 
  Хирургияның дамуына Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының үлестерін оқып үйрену.
  
• 
  Ресей ғалымдарының клиникалық медицинаға қоскан үлесін анықтау
  
• 
  XVIII-XXғғ Қазақстан медицинасының дамуы.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

2.Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

3. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

4. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

5. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2005. – 560 с.

1.Ресейдегі анатомия ғылымының дамуы, «мұзды анатомия» зерттеудің жаңа түрі.

2.Топографиялық анатомияның дамуына үлес қосқан Ресей ғалымдары

3.Патологиялық анатомияның пайда болуы. Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының қосқан үлестерінің маңызы.

4.Медицинадағы эксперименталдық бағыт және физиология ғылымының пайда болуы.Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының үлесі.

5.Ресей мен Батыс Еуропада микробиология, гигиена ғылымдарының пайда болуы. Осы бағытта жұмыс істеген көрнекті ғалымдар.

6. Клиникалық бағыт енгізілу тұрғыдан медицинаның дамуы.(Г. Бургав)

7. Диагностиканың жаңа түрлерінің ашылуы.(перкуссия және аускультация)

8. Асептика, антисептика, наркоздың ашылуы, хирургияның дамуына әсері.

9. Н.И. Пирогов қоғамдық қайраткер және көрнекті хирург.

10. XVIII – XXғғ Ресей мен Батыс Еуропада акушерлік көмектің пайда болуы.

11. Медицинаға ресей дәрігерлерінің қосқан үлесі.(М.Мудров, Захарьин, С.Боткин)

12. Ресей мен Батыс Еуропада эпидемиалогия және жұқпалы аурулар ғылымының дамуы.

13. XVIII- Қазақстан медицинасы

14. XІXғғ Қазақстандағы алғашқы емханалар

15. Ресейдегі дәрігер білімін игерген бірінші қазақ дәрігерлері, фельдшерлері.

• 
  Реферат түрінде орындауды меңгеру.
  
• 
  XXғ медицинасының негізгі даму кезеңдерімен таныстыру
  
• 
  Социалистік денсаулық сақтау негізгі принциптерімен танысу: Мемлекеттік өзгешілік, ақысыз медициналық жәрдем, алдын алу бағыты, медицина ғылымының және практиканың бірігуі.
  
• 
  Ұлы Отан Соғысы кезіндегі медицина мен денсаулық сақтаудың негізгі бағыттарын оқып білу.
  
• 
  КСРО кезіндегі медицинаның негізгі жетістіктері.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. 
   Всеобщее право на здоровье и его реализация в различных странах мира /Под редакцией Д.Д. Венедиктова. – М.: Медицина, 1981.- 280с.
   
2. 
   Сорокина Т.С. История медицины. – М., 1994. – 384 с.
   
3. 
   Сорокина Т.С. История медицины. – М., 2004. – 560 с.
   
4. 
   Советское здравоохранение (70 лет, 1917-1987 гг.). /Под редакцией Чазова Е.И., Блохина Н.Н., и др. – Москва: Медицина, 1987 . - 510 с.
   
5. 
   Интернет
   

1. КСРО денсаулық сақтау мен медицинасының дамуы. Ресей Социал ө Демократиялық партияның «ұқі жылы Ә съезінде кабылданған халық денсаулық қорғау программасы.

2. Қоғамдық денсаулық сақтау жүйесінің даму кезеңдері. З.П. Соловьев(«ү.,Ө»ұәү ) және Н.А.Семашко(«ү.ңӨ»ҰҢҰ) кеңес денсаулық сақтау саласына қосқан үлестері.

3. Социалистік денсаулық сақтау саласының негізгі принциптері: Мемлекеттік өзгешілік, ақысыз медициналық жәрдем, алдын алу бағыты, медицина ғылымының және практиканың бірлестігі. Азаматтық соғыс кезіндегі денсаулық сақтау саласы.

4. Ұлы Отан Соғысы кезіндегі медицина мен денсаулық сақтау саласы.

5. Соғыстан кейінгі денсаулық сақтау саласы.

6. Өркенденген социализм кезіндегі денсаулық сақтау мен медицина. Эпидемиялармен күрес. Санитарлық ағарту жұмыстары. Ана мен бала денсаулығын қорғау мәселесі.

7. Медицина мамандарының мәселесі және оның шешу жолдары. Медицина ғылымының және практиканың бірлестігі.

8. КСРО дағы медицинаның негізгі жетістіктері. Денсаулық сақтау мен медицина салаларындағы дүниежүзілік ынтымықтастық.

9. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының құрылу тарихы. «Ядерлік соғысты болдырмау үшін дүниежүзілік дәрігерлер ұйымы».

10. Дәрігерлік этика. Дәрігерлік «Ант».

Тақырып 6. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДӘСТҮРЛІ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ МЕДИЦИНАНЫҢ ДАМУЫ. ЕГЕМЕНДІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ МЕДИЦИНАСЫ.

Мақсаты : Қазақстандағы клиникалық және ғылыми медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтаудың қарқындарын оқып білу. ҚР- ның медицина ғылымының және клиникалық медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтау салаларындағы, көрнекті қайраткерлерінің жетістіктерімен танысу.

Оқыту міндеттері:

• 
  Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі кезеңдерімен танысу.
  
• 
  Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі даму тенденцияларды оқып білу.
  
• 
  Қазақстандағы медицина ғылымының негізгі даму кезеңдерін зерттеу
  
• 
  ҚР ның медицина ғылымының және клиникалық медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтау салаларындағы көрнекті қайраткерлерінің жетістіктерімен танысу.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

1.Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Астана.Алматы, 2006. – 232 с.

2.Аканов А.А. Здравоохранение Казахстана: на пороге структурных преобразований (взгляд в будущее). – Астана, 2006. – 219 с.

3..Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

4. .Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Казахстан – 2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев».– Алматы, 1999..
Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.):

1. Казақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі даму кезеңдері.

2.Қазақстан қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы, негізгі даму тенденциялары.

3.Қазақстан медицина ғылымының негізгі кезеңдері.

4.Қазақстан медицина ғылымының, негізгі даму кезеңдегі тенденциялары.

5. ҚР ның қоғамдық денсаулық сақтау мен клиникалық медицина салаларындағы көрнекті қайраткерлердің жетістіктері.

6.Азаматтардың денсаулығын қорғау мәселесі бойынша, мемлекеттің саясаты.

7.Қаржыландыру түріне байланысты, денсаулық сақтау жүйесінің жұмыс істеу ерекшеліктері.

8. Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының, аурулардың алдын алу бағыты.

9. Егеменді Қазақстандағы клиникалық медицинаның , терапия саласындағы жетістіктері.

10. Егеменді Қазақстандағы клиникалық медицинаның, хирургия саласындағы жетістіктері.

«Медицина тарихы» пәні бойынша

арналған әдістемелік нұсқаулар

Құрастырғандар: м.ғ.к. Буздаева С.С., м.ғ.к. Шахиева А.М., м.ғ.к. Нурбақыт А.Н.,

оқыт. Буравлева Н.И

Курс: бірінші

2012

Тақырып 1. ЕЖЕЛГІ ГРЕКИЯ МЕДИЦИНАСЫ. ГИППОКРАТ. ГИППОКРАТ ЖИНАҒЫ.

Мақсаты: Студенттерді Ежелгі Грекияның өнері және мәдениетімен таныстыру, Гиппократ жинағын зерттеу.

Тапсырма:

• 
  Ежелгі Грекия ескерткіштерінің тарихи маңызы.
  
• 
  Гипократ трактаттарының тарихи және медициналық маңызы.
  

1. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

3. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

4. Сорокина Т.О. История медицины. Краткий курс лекций. М, 1988.

5.Итоги и перспективы исследований по истории медицины / Под редакцией М.И. Барсукова. – Кишинев, 1973. – 503 с.

1. 
   Медицинаны зерттеу дереккөздері: Ежелгі Грекия ескерткіштері (жазбаша)
   

3. Алғашқы емшілер - Асклепионы және Ятреи.

4. Дәрігерлік мектептер - Кротон, Книд, Сицилия и Косс.

5. «Гипократ жинағындағы» «Дәрігерлік бөлме жайында»

6. «Ауа, су, төңірек» жайлы трактат

7. «Адам табиғаты» жайлы трактат

8. «Гипокра анты» жайлы трактат

9. «Эпидемия» жайлы трактат

• 
  Ежелгі Рим философ, емші, ғалымдарының мәдени мұрасы.
  
• 
  Империя кезеңіндегі медициналық білім мен емшіліктің ерекшеліктерін ашып көрсету.