Бағдарламасы студенттері үшін шымкент, 2023 2


Қос электрлік қабаттың құрылысы. ЭҚҚ потенциалдары. Беттік немесе



Pdf көрінісі
бет113/163
Дата22.05.2024
өлшемі4,58 Mb.
#202759
түріБағдарламасы
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   163
Байланысты:
1o8jpdncqJpB9LArsctL2Ms8POaKSemXzuEP9c14

2. Қос электрлік қабаттың құрылысы. ЭҚҚ потенциалдары. Беттік немесе 

-
потенциал. Электрокинетикалық потенциал 

-(дзета) потенциал. Қос электрлік 
қабаттың құрылысына электролиттердің әсері.
2.1. Қос электрлік қабаттың пайда болуы. 
Алғашқы кезде коллоидтық 
бөлшектердегі эарядтардың пайда болуын жанасқан кезде фазалардың электрондарының 
бір-біріне өтуінен деп қарастырған. Кейінірек келе бұл пікірдің дұрыс емес екенін 
көптеген тәжірбиелердің мәліметерімен дәлелденді. 
Қазіргі кезде лизольдердегі коллоидтық бөлшектерде болатын зарядтарды екі түрлі 
сбеппен болатын қос электрлік қабаттың болуынан деп есептейді. Оның біріншісі, 
бөлшектің бетіне ерітіндіге иондардың таңдамалы адсорбциясы болады деп қарастырады, 
ал екіншісі сол заттың беттік молекулаларының иондарға ыдырауынан болады деп 
қарастырды. Зарядтардың пайда болуының бір-біріне қарама-қарсы екі себептеріне 
тоқталамыз. 
2.2. Иондарға ыдырау нәтижесінде зарядтардың пайда болуы
Қос электрлік қабаттың иондарға ыдырау жолымен түзілуін судағы кремний қос 
тотығын зольдеріндегі қос электрлік қабаттың пайда болуы арқылы түсіндіруге болады. 
5Ю2 бөлшектерінің бетіндегі молекулалар сумен әрекеттесудің нәтижесінде гидраттанып 
кремний қышқылын түзеді. Ол диссоциациаланып иондарға ыдырайды: 
Н
2
Sі0
3



+ SIОз
2-


145 
Осының нәтижесінде Sі0

иондары бөлшектің бетінде қалатындықтан бөлшек теріс 
зарядталады да, ал сутек ионы ертіндіге өтеді. Оның сұлбасын былай көрсетуге болады (5 
–суретте). 
Әрине Н
2
Sі0
3
дисоциаланғандағы беттегі молекулалардың бәрі бірдей иондарға 
ыдырамауы мүмкін, бұл айтылған құбылыстардың мәнін өзгертпейді. Осы қарастырылып 
отырылған жағдайда барлық комплексіміз электр бейтарапты 
болады. 
Дәл осы сияқты алтынның зольін Бредиг тәсілімен 
алғанда да, ондағы иондардың болуын былайша көрсетуге 
болады:
HAuCl 

H
+

AuCl
2
-
5–сурет
Мұнда да коллоидтық жүйедегі дисперстік фазаның бөлшектері теріс зарядталып, 
Н+ ионы ертіндіде болады. Осыларға ұқсас шынының беті суда калий иә натрий силикаты 
диссоциацияланатындықтан теріс зарядталған болады.
Белоктардың макромолекулалары суда диссоциацияланатындықтан /карбоксил, және 
амин топшаларының иондарына/ ерітінді де зарядталған болады. Осы мысалдардың бәрі 
беттік молекулалардың диссоциациялантындығынан қос электрлік қабаттың пайда 
болатынына мысалдар. 
Шындығында да электркинетикалық құбылыстарды диэлектрлік тұрақтылығы аз 
болатын еріткіштерде байқай аламыз. Өйткені ондай еріткіштерде электролиттің 
айтарлықтай диссоциациясы болмайды. Осындай еріткіштерге мысылға: хлороформ, 
күкіртті көміртек, т.б. органикалық сұйықтар жатады. Ал полярлығы бар нитробензол, 
спирттер, ацетон сияқты сұйықтықтарда, әсіресе суда электркинетикалық құбылыстарды 
байқауға болады. Бұның бәрі қос электрлік қабаттың пайда болуының жоғарыда айтылған 
себептермен болатындығын дұрыстығын көрсетеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   163




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет