Бағдарламасы студенттері үшін шымкент, 2023 2
жүктеу/скачать 4,58 Mb. Pdf көрінісі
|
1o8jpdncqJpB9LArsctL2Ms8POaKSemXzuEP9c14
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Коллоидтық мицелланың қурылысы
| Ультрадыбысты әдіс.
Соңғы кезде заттарды ультрадыбыс әдісімен ұнтақтау кең таралуда. Ультрадыбыстың әсер етуші механизмі әлі де болса толық зерттелмегендіктен, оның кейбір жайы мен мәні түсініксіз. Сұйық бөлшектері систе-мадағы өте тез ауысатын қысым мен кеңею салдарынан бөліне келіп, Ұнтақталуы мүмкін деген болжамдар бар. Ультрадыбысты қондырғылардың өнімділігі аса жоғары. Химиялық әдіс арқылы ұнтақтаудың арасында пептизация әдісі жиі таралған. Бұл процесс пептизатор деп аталатын ұнтақтайтын зат әсерімен жүріп, гельді зольге айналдырады. Бұл алынған борпылдақ шегіндіге пептизатор қосып, оны коллоидты бөлшектерге дейін ұнтақтауға негізделген. Пептизатор ретінде қолданылатын электролиттер бөлшектерді біріктіріп, оларды жеке коллоидты бөлшек түрінде ұстайды. Демек, электролиттер аморфты шөгінділерді өзара бірігуден, агрегацияланудан қорғайды екен. Бұған мысал ретінде темір (III) гидроксидінің золін алуға болады. Жалпы темір (III) гидрооксидін тұнбаға түсірмеу үшін оған пептизатор ретінде темір (III) хлоридінің ерітіндісін қосады. Мұндайда темір (III) гидроксиді бірден тұнбаға түспей, золь түрінде жүзіп жүреді. Химиялық дисперстеу әдістерінің арасында өздігінен ұнтақталатын тәсіл де белгілі. Ол негізінен әрбір жағдайға сәйкес таңдалып алынған еріткіш көмегімен коллоидты ерітінді алуға бағыт-талған. Мысалы, крахмал, желатин, arapагарды суда еріткенде коллоидты ерітінділер алынады. Мұндағы еріткіш (су)—пептизатор. Осы процесс өздігінен жүреді. Бұл әдіс, әсіресе, қатты поли-мерлерді арнайы алынған еріткіштерде еріту арқылы жоғары молекулалық қосылыстардың ерітіндісін әзірлеуге кеңінен пайдаланылады. 2. Коллоидтық мицелланың қурылысы Қос электрлік қабаттың құрылысының теориясы дисперстік фазаның бөлшегінің құрылысын түсіндіруге мүмкіндік береді. XX -ғасырдың алғашқы ширегінде коллоидтық жүйенің құрылысын түсіндіру үшін мицеллалық теория жасалды. Ол теория әрі лиофобтық, әрі лиофильдік зольдердің құрылысын түсіндірді. Бірақ кейін келе, лиофильдік зольдің, яғни ЖМҚ ертінділерінің құрылысы лиофобтық зольдің құрылысынан өзгеше, кәдімгі молекулалық ертінділердің құрылысына жақын екені дәлелденді. Сол себепті мицеллалық теория осы кезде тек лиофобтық зольдің құрылысын ғана түсіндіреді. Бұл теория жасауда орыс ғалымдары - П.П. Веймарн, А.В. Думанский, Н.П. Песков, С.М. Липатов т.б. ғалымдардың жұмыстарының маңызы зор. Бұл теория бойынша, кез-келген лиофобтық зольдер 2 бөліктен тұрады: мицелладан және интермицеллалық сұйықтықтан. Мицелла - дисперстік бөлшектердің бірігіп, дисперстік фаза беретін бөлігі. Ал интермицеллалық сұйықтық - мицеллаға кірмейтін сол зольдің дисперсиялық орта және оған қоса онда еритін электролит пен электролит еместерден тұратын бөлігі. Енді сол мицелланың өзінің құрылысына тоқталайық. АgJ зольін мысалға алып оның құрылысын түсіндірейік. Ол зольіміз KJ ертіндісінде болсын. Панет-Фаянс ережесін еске ала отырып, мицелланың құрылысын 2 - суретте көрсетілгендей етіп сұлбамен көрсетуге болады. Агергаттаға потенциал анықтағыш иондардың адсорбцияның нәтиже-сінде ол агрегатқа электрлік заряд тудырады. Міне потенциал анықтағыш иондардың адсорб- цияланған бөлігі агрегатпен біріктіріп айтқанда мицелланың ядросы деп атайды. 155 Ядро маңайында өте аз қашықтарда олармен қарсы иондардың К+ біразырақ бөлігі өте тығыз байланыста болады. Электр өрісінің нәтижесінде қарсы иондар осы айтылған бөлігі ядромен бірге анодқа қозғалады. Ядроны онымен мықты байланыста болатын қарсы иондардан біріктіріп коллоидтық бөлшек деп атайды. Мицелладан колллоидтық бөлшектің айырмашылығы, мицелла электрбейтарапты болса, коллоидтық бөлшек әрқашан зарядты болады. Мысалы қарастырып отырған жағдай үшін, теріс зарядты болады. Ал қарсы иондардың қалған бөлігі мицелланың дифузиялық қабатын түзеді. Электр өрісінің нәтижесінде, мысалы электрфорез құбылысында, мицелла коллоидтық бөлшек пен дифузиялық қабаттың аралығында екіге «жарылады», оны жылжу жазықтығы, иә жылжу шекарасы деп атайды. Мицелланың құрылысын жазуға ыңғайлы формула жүзінде де көрсетуге болады. Мысалы, АgJ зольінің мицеллааралық сұйық KJ болған кездегі құрылысының формуласы бойынша көрсетуге болады: - агрегат ядро коллоидтық бөлшек мицелла Мұнда әрқашанда m жүктеу/скачать 4,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|