Бахишева с. М
|
Бахишева С.М (2)
| бастапцы пункті
болып зерттеліп отырған объектінің түтастыгы алынады. Осыған сай келесі қорытынды жасауға болады: біріншіден, жүйе өзін цоршаган ортага жүйе ретінде қарсы түратын болса ол тұтастық ретінде қабылданады; екіншіден, жүйені бөліктерге бөлу оны элементтер - қасиеттері мен қызметі берілген түтастықтыц ішінде ғана карастырылатын бөліктер ретінде түсінуге экеледі. 2. Жүйенің түтастығы туралы түсінік байланыстар ұғымы арқылы нақтыланады.Айта кету керек, эртүрлі жүйелердегі байланыстар түрі мен сапасы бірдей болмайды, сонымен қатар, ерекше байланыс ретінде жүйеқүраушы байпаныстарды алуға болады. 3. Жүйедегі байланыстар жиынтығы мен олардың типтік сипаттамалары жүйенің цүрылымы жэне ұйымдастырылуы деген үғымдарды береді. Зертгеушілер жүйедегі түрақты байланыстар оның реттелуін, немесе реттелу бағыттарын білдіреді деп есептейді. 4. Жүйе құрылымындағы компоненттерінің біртектес немесе, бірыңғай болуы олардың «көлденең» байланыстарынын болуын қамтамасыз етсе, 27 «тігінен» болатын байланыстар жүйенің деңгейлері мен олардың иерархиясын белгілейді. 5. Көпдеңгейлі иерархиялык байланыстарды реттеудін ерекше тэсілі басқару болып табылады. Басцару - жүйенің тұракты кызмет етуі мен дамуын қамтамасыз ететін ондағы деңгейлердің түрліше байланысы. Жүйенін құрылымындағы иерархиялык оның ерекше белгісі болғандыктан басцаруды жүйецүруиіы байланыстыц көрінісі ретінде карастыруға болады. А.А.Малиновскийің айтуынша, басқарудың түрлі деңгейлерінде заңдылықтарға сай түрліше байланыстар мен қатынастар болып жататындыктан онын тәсілдері де эртүрлі болады [70]. 6. Басцарудың болуы кейбір (өзінің баскару «органдары» бар) жүйелерді зерттеуде олардың іс- эрекетінің мацсаттылыгы жэне мақсатқа сәйкестілігі туралы мәселе қойылуын қажет етеді. 7. Жүйенің қызмет етуінің немесе оны цайта цурудың цозгауиіы күиіі, әдетте, оныц өз бойында болады, оның себебі, жүйенің іс- әрекеті негізінен максатқа сәйкес құрылады, жүйелік объектілердің маңызды белгілерінін бірі - олардын жай ғана жүйе емес, өзіндік басцарылатын жүйелер болуында. 8. Жүйенің іс- әрекеті басқарылатын жэне максатқа сәйкес болатыны себепті көп жағдайларды жүйенін қызмет етуі мен дамуыныц арасындағы катынастар мэселесі, оған сэйкес механизмдер іздестіру, жүйелік объектінін біртұтас бейнесін жасау мәселелері пайда болады. Қорыта келе, қарастырылып отырған жүйетанудағы казіргі ғылыми ойлардың бағытгары негізінен жалпы әдіснамалық мэселелер мен міндетгерге багытгалған деп айтуға болады. Сонымен катар, бұл бағыттардың м а з м ү н ы н тек кана философия саласына, немесе тек қана нақты -ғылыми әдіснамаға жатқызуға болмайды. Аталған бағыттар езінің сипаты жағынан жалпығылымдық болып табылады, сөйтіп, қазіргі ғылыми білімнің барлык негізгі деңгейлерінің бірлігі негізіндегі жалпы тенденцияларды көрсетеді. Қорыта келе, біздің зерттеуімізде карастырылып отырған жүйетаным теориялары, танымның жүйелілігі, тұтас жүйелерді тану туралы білімдерді игеру өз алдына мақсат болып табылмайды. Жүйелік кұрылымдарды тану осы жүйелердің өзіне ықпал ету, олардың адам мен цогам мүдделеріне сай қызмет етуі мен дамып отыруын қамтамасыз ету, оларды қайта кұру мен басқару үшін қажетті алғы шарты болып есептеледі. Сөйтіп, қазіргі кезеңде, ғылымның барлық аймағында білімнің барынша тереңдеуі мен интеграциясы жүріп жатқан кезде жүйелік түрғыдан келудін, жоғарыда келтірілген принциптерге сүйене отырып, күрделі ұйымдаскан жүйелерді танудың маңызы зор деуге болады. жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|