Фармакодинамикалық өзара әсерлесулер дегеніміз – ДЗ әсер ету механизімі, рецепторлар деңгейінде өзара әсерлесуге түсуі. Бұл кезде олардың биожетімділігі өзгермейді
Фармакодинамикалық өзара әсерлесулер дегеніміз – ДЗ әсер ету механизімі, рецепторлар деңгейінде өзара әсерлесуге түсуі. Бұл кезде олардың биожетімділігі өзгермейді.
Фармакодинамикалық өзара әсерлесулер дегеніміз – ДЗ әсер ету механизімі, рецепторлар деңгейінде өзара әсерлесуге түсуі. Бұл кезде олардың биожетімділігі өзгермейді.
Фармакодинамикалық өзара әсерлесудің негізгі механизмдері:
ДЗ рецепторларға бәсекелесуі;
ДЗ кинетикасының әсер ету орнындағы өзгерістері;
ДЗ синаптикалық өткізгіштікке әсері;
ДЗ эффектілерінің өзара әсерлесуі.
ДЗ рецепторларға бәсекелесуі
ДЗ рецепторларға бәсекелесуі
Арнайы рецепторларға агонистер мен қоса антагонистер де таласуы мүмкін. Мысалы: м-холиномиметиктермен уланғанда немесе артық мөлшерде қолданғанда, м-холиноблокатор - атропинді қолданады. Кейбір жағдайларда бұл препараттардың бәсекелесіп өзара әсерлесуі қауіпті болып табылады.
ДЗ кинетикасының әсер ету орнындағы өзгерістері
ДЗ жергілікті транспорт, биотрансформация және тіндердегі белсенді емес аймақтарымен байланысын өзгертуі мүмкін. Бірақ, аталған кинетикалық өзгерістерді ДЗ фармакодинамикалық өзара әсерлесу түріне жатқызады, өйткені бұл өзгерістер арнайы рецепторлар деңгейінде жүріп, ДЗ әсер ету механизімдерімен тікелей байланысты.
ДЗ синаптикалық өткізгіштікке әсері
ДЗ синаптикалық өткізгіштікке әсері
Кейбір ДЗ арнайы рецепторларды ықпалдандыра немесе тежей отырып, қозудың әр түрлі кезеңдеріне әсер етеді. Мұндай өзара әсерлесу түрі, егер бір медиаторға әсер ететін екі ДЗ қосарлап қолданғанда байқалады.
ДЗ эффектілерінің өзара әсерлесуі
Әсер ету механизмдері әр түрлі ДЗ өзара әсерлесуі клиникалық эффектінің айқындылығын өзгертуі мүмкін. Мысалы: кальций антагонистері мен ангиотензин айналдырушы ферменттің (ААФ) ингибиторларын бірге қолданғанда тамыр тонусын реттейтін әр түрлі механизмдерге әсер ету арқылы гипотензивті эффект күшейеді (синергизм).
Әсер ету механизмі әр түрлі екі немесе одан да көп ДЗ қолданғанда терапевтік эффект төмендеуі де мүмкін. Мысалы: СЕҚҚДЗ (НПВС) тамыр қабырғасындағы тамыр кеңейткіш простагландиндер синтезін тежеу арқылы, ААФ ингибиторларының гипотензивті әсерін төмендетеді. Бактериостатикалық және бактериоцидті антибиотиктерді қосарлап қолдану, бактерицидті әсердің төмендеуіне әкеледі.
Көп жағдайда ДЗ фармакодинамикалық өзара әсерлесуі жағымсыз әсерлердің дамуына әкеледі.
Пайдаланылған әдебиеттер
Жауғашаева C. “Клиникалық фармакологияның өзекті мәселелері.”
