Бакирбаева перизат алимхановна
жүктеу/скачать 0,91 Mb.
|
,диссер-1 - новый
Жоғарыдағы кесте мәліметтері негізінде аймақтың туристік әлеуетінің деңгейін анықтауға болады, бірақ осы үш көрсеткішке тағы да үш көрсеткіш қосылады, олар: әлеуметтік көрсеткіштер (жұмыссыздық деңгейі, туристік кадрлармен қамтылу, байланыс құралдарымен қамтамасыз етілуі), әкімшілік әлеует (туризмді дамытудың мемлекеттік бағдарламаларының қызметі, жергілікті әкімшіліктерде экономикалық білім), қаржылық әлеует (бір адамға салық, жергілікті бюджет, шығынды кәсіпорындар үлесі, бір адамға кірістер) болып табылады. Сол сияқты туризм даму деңгейінің көрсеткіштерін анықтауға болады, оны келесі 17 кестеден көруге болады. Кесте 17– Аймақтың туризм дамуының деңгейі
Берілген үлгі нарықтық инфрақұрылымның аймақтың туризм дамуына әсерінің деңгейін және елдің туристік тартымдылығын арттырудағы жеке аймақтардың әлеуеттік мүмкіншіліктерін анықтайды. Осы параметрлер туристік бизнес нарығының шығуына және аймақтық туризм дамуының тұжырымдамаларын ары қарай іске асыруға мүмкіндік беретін негізгі параметрлер болып табылады және ол көбіне елдің инвестициялық тартымдылығын анықтайды. Туристік аудандарды саралау кезеңінде координата жүйесінде жеке аймақтардың тартымдылығын анықтауға: «Туризм дамуының әлеуеті – туризм дамуының деңгейі» негіз болады. Осы саралау негізіне типологиялық матрица әдісін енгізу керек, осы теорияны ағылшындық зерттеушілер Салли Дибб, Линдон Симкин, Джон Брэдли ұсынған болатын. Осы әдіс бірінші рет маркетинг теориясында ұсынылып және болашақта инвестиция портфелінің даму бағытын талдау кезінде қолданылды. Ол теория «Мақсатты бағытталған саясат матрицасы» деп аталды, ол нақты бизнес бағытының инвестициялық тартымдылығын бағалауға және ол нақты стратегиялық мақсаттарды анықтауға бағытталды [50]. Саралау технологиясы қарапайым және төрт облысты қамтитын жеке туристік аудандарды координаттар жүйесіне енгізуден тұрады (сурет 16) Y
Yорт Үmin 0
Xmin Xорт Хmax Сурет 16 – Типологиялық матрица Ескерту: [47] мәліметінен құрастырылды Сурет 16 бойынша Y аймақтағы туризм дамуының жиынтық көрсеткіші болса, Х- аймақтағы туризм дамунының әлеуетінің көрсеткіші. Елдегі аймақтар санына байланысты 4 негізгі саланы айқындайды. Аймақ Аймақ (8) Аймақ Аймақ Сонымен, координатталар жүйесінде аймақтардың рейтингісі анықталады, онда негізі туризм мен туристік кәсіпкерліктің ары қарай дамуы туралы тартымдылық деңгейі анықталады. Соңғы кезеңде әр туристік аймақтың әлсіз жақтары анықталып және олар бойынша нақты ұсыныстар әзірленеді. Айтар кетерлігі осы әдісті қолдану кезінде кездейсоқ немесе визуалды факторлармен бекіту керек, ал ол факторлар ретінде: табиғи факторлар (табиғи-климаттық, жергілікті жердің ерекшеліктері, ландшафтар, табиғи-тарихи, мәдени орындардың болуы т.б.); экономикалық факторлар (жоспарланған туристік қызмет, бәсекелес фирмалар, мүмкін болатын сұраныс деңгейі, жергілікті жердің әкімшілігі, мемлекеттік бағдарламалардың болуы және т.б.); әлеуметтік факторлар (елді мекендердің және инфрақұрылым объектілерінің орналасу ерекшеліктері, жергілікті өмір сүру деңгейі және т.б.). Осы факторлар елдің туризмді дамыту тұжырымдамасын, инвестициялық жобаларды, бизнес-жобалар жасауда және жергілікті жерді зерттеу кезінде ескерілуі керек, ол кезде маркетингтік зерттеулер жүргізілетіні белгілі. Осы әдіс негізінде Қазақстанның туристік даму деңгейін бағалау келесі түрде болды, бірақ осы әдісте жалпы Қазақстан бойынша бағалау жүргізілді (кесте 18). Кесте 18- Қазақстанның туристік даму деңгейін бағалау
Кесте мәліметтері бойынша көрсеткіштер өте төмен пайызды көрсетеді, жалпы ішкі өнімдегі үлесі 0,6% құрайды, ал еңбекпен қамтылғандар саны 0,3% құрайды, ал 2020 жылға дейін ЖІӨ туризмнің үлесін 4-4,5 % көтеру жоспарланып отыр. Қорытып айтқанда, Қазақстан аймақтарының тартымдылығын бағалау жүргізілді және Қазақстанда туризм дамуының әлеуеті бағаланды. Ондағы аймақтары бойынша туристік тартымдылықты бағалау мемлекет дамуына әлеуеттің жоғары екенін көрсетті. Халық шоғырлануының коэффициенті Қазақстанның барлық кластерлерінде 10 ұпайға тиесілі, алынған мән кластердегі барлық аймақтар үшін болғандықтан төмен көрсеткішті көрсетіп тұр, алған коэффициент негізінде қарастыратын кластерлердің болашағы бар деп айтуға болады, Халықтың орташа табысы мен туристік қызметке шығындарының қатынасының коэффициентін анықтауда Астана, Алматы, Шығыс Қазақстан кластерлерінің ұпайы 5, яғни бұл кластерлердегі халықтың туристік қызметке жұмсайтын шығындары жоғары, Батыс Қазақстан кластерініңтуристік қызметті дамыту деңгейі басқаларына қарағанда жоғары. Аймақтың экономикалық өсу қарқынының коэффициенті 20 ұпай, онда экономикалық белсенділік жоғары емес екенін байқауға болады және халықтың жас құрылымы индексі де барлық кластерде бірдей 20 ұпай, ол неғұрлым туристік қызмет түрлерін пайдануда жоғары деген көрсеткішті береді. Қазақстанда туризм дамуының әлеуеті бағала у бойынша көрсеткіштер өте төмен пайызды көрсетеді, жалпы ішкі өнімдегі үлесі 0,6% құрайды, ал еңбекпен қамтылғандар саны 0,3% құрайды. Туризм халық шаруашылығы саласы ретінде сұраныс пен ұсынысты қанағаттандыратын нарықтық сұранысқы сәйкес келетін өнім өндіреді. Бұл жағдайда шетелдік тұтынушыға бағытталған халықаралық нарықты тежеп, Қазақстан халқына арналған ішкі нарықты дамыту қажет. Халықаралық туризм нарығы көптеген миллиард айналымы бар және бәсекеге қабілетті алып механизм. Сондықтан да ең алдымен тек Қазақстан үшін ерекшеліктері бар және сұранысқа ие болатын өнімді анықтау қажет. Қазақстандық туристік өнімнің нарықтың қай сегментінде болашағының болатынына байланысты болады. Қазақстан Республикасының туристік әлеуетін талдай отырып аймақтарға қатысты бірнеше кластерлерді атауға болады. Туристік кластерлерді құру аумақтың нақты орналасуын анықтап аймақтың беделін жақсы қалыптастырып, жалпы бәсекеге қабілетті туристік өнімді және жинақталған туристік ұсыныстарды қалыптастырады. жүктеу/скачать 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||