Витамин жетіспеушілік (В
1
, В
2
, В
6
, РР, С) белоктық алмасуда және басқа да алмасуда
метоболизм жағдайларында көрініс береді. Гемопоэз процесіне тән В
12
және фолий
қышқылы. Балаларда көбіне ішек құрттары ауруларында байқалады. Негізінен осы екі
витаминнің жетіспеушілігіне байланысты эритроциттердің түзілуі шектеледі де, анемия
дамиды. Бірақ, бұндай анемиялар басқада витаминдер жетуспегенде анықталуы мүмкін.
Хлороз (бозғылт) – анемияның предпубертатты және пубертатты кезеңде қыз
балаларда байқалатын ерекше түрі. Алғашқыда Гиппократ morbus virginum, ал, 1629 жылы
Vazandal хлороз ретінде суреттеген дерт. Дерттің клиникасында әлсіздік, шаршағыштық,
қызмет істеуге қабілетінің төмендеуі, жүрек соғуы, басының айналуы, басының ауруы,
ентігу, тәбетінің айтарлықтай төмендеуі, іші қатуға бейімділік байқалады. Шеткі лимфа
түйіндері, бауыр мен талақ әдетте үлкеймейді. Дене жамылғыларының аппақ қудай болып,
жасыл түстенуі байқалады. Науқастар бор, балшық, құрғақ жармаларды жеуге құмар
болады. Кейбіреулер керосин немесе бензин исінен ләзат алады. Шеткі қан анализінде
эритроциттер санының 3,5-2 млн-ге, гемоглобин мөлшерінің айтарлықтай (50-33 г/л),
реңдік көрсеткіш тіптен 0,4-0,5-ке дейін төмендейді. Қан сары суындағы темір және белок
мөлшері төмендейді, ал эритрциттердің осмотикалық беріктігі (резистентілігі) өзгермейді.
Қазіргі кезде теміртапшылық анемияны синдромды қарастыру кеңінен қолданылады:
Астеноневротикалық синдром:
шаршағыштық, қозғыштық, күйгелек, эмоциялық
тұрақсыздық, тершеңдік; психикалық-моторикалық дамуында қалыс қалу; енжарлық,
астения, апатия; тәбетінің төмендеуі; ойын жинақтау қабылетінің төмендеуі; негавитизм.
Ересектеу балаларда -басының ауруы, басының айналуы, құлағының шуылдауы, көз
алдының қарайытуы, жүрек тұсының шаншуы, тәбеті бұрмаланып известь, бор, шикі
картоп және ет жеу, сонымен қатар геофагия (жер, топырақ жеу), пагофагия (мұзды,
балмұздақты көп жеу), дәм сезуінің бұрмалануы; дизуриялық бұзылыстар.
Эпителиальдық синдром –
терінің (әсіресе алақанының, тырнағының), кілегей
қабатының (конъютиваның бозғылытығы тән) және құлақ қалқанының бозаруы; терісінің
құрғақтығы мен түлеуі; терінің, тырнақтардың (койлонихиялар – тырнақтардың
ойыстануы), шаштың (сиреуі, жоғары сынғыштығы, түсуі, көмескіленуі, сиреуі), ауыз
қуысының кілегей қабатының, тілдің (анулярлы стоматит, бұрлерінің тегістелуі, тілінің
тегістелуі, тілдің қызаруы, тілдің күю сезімінің байқалуы, атрофиялық глоссит);
склераның көгеруі; дуоденит, Пламмер-Винсон белгісі – қатты тамақты жұтуының
бұзылуы, мальабсорбция және мальдигестиямен энтеропатия, тұрақсыз нәжіс, жүрек
айнуы; кейде терісінің алебастр түстеніп, жасыл түске оранады (хлороз).
Жүрек-тамыр синдромы:
тахикардия (ентігу сирек болады), артериялық гипотонияға
бейімділік, жүрек тондарының әлсіреуі және салыстырмалы жүрек тұйықтығының шека-
раларының ұлғаюы, жүрек ұшында, үлкен тамырлар тұсында функциялық систолалық шу.
Бұлшықеттік синдром
– бұлшық еттік гипотония, тез шаршағыштық, энурез немесе
сфинктердің әлсіздігіне байланысты зәрін ұстай алмау, іш қатуы.
Екіншілік иммундық жетіспеушілік синдромы:
темір тапшылығын үдете түсетін жиі
ЖРВИ, певмониялар, ішек инфекциялары. Темір жетіспеушілігінің сиректеу белгілеріне
бауырдың және талақтың ұлғаюы, ісіну жатады.
Достарыңызбен бөлісу: